Κώστας Καββαθάς, ο άνθρωπος που έβαλε το μηχανοκίνητο αθλητισμό στο σπίτι του Έλληνα!

 

Ο Κώστας Καββαθάς υπήρξε ο «πνευματικός μου πατέρας» στα άγνωστα, τότε το 2007, νερά του και η έμπνευση μου για το bitzimbardi.blogspot. Διαβάζοντας τα ποσταρίσματά του στα Vytinaiika με ώθησε να ανεβάσω το πάθος μου για τον τόπο μου στον ιστό. Προσωπικά δεν είχαμε γνωριστεί αλλά τα email πολλά και με πολύ ενδιαφέρον. Ανέφερε στο προφίλ του: «Το χωριό δεν είναι για μένα παρά τόπος διακοπών, επομένως οι σχέσεις μου με αυτό είναι περιορισμένες και επιδερμικές. Αρκούν όμως για να το αγαπήσω τόσο, ώστε να ασχοληθώ με αυτό; Αρκούν και περισσεύουν. Γιατί όταν είσαι μακρυά από έναν τόπο, τον αγαπάς όχι μόνο με τις αισθήσεις, αλλά και με την καρδιά. Και όταν τον επισκέπτεσαι, κάθε πέτρα, κάθε δέντρο, κάθε άνθρωπος, μπορεί να σου λέει πάρα πολλά».

Έγραφε επίσης: «..Εδώ πρέπει να επαναλάβω κάτι που έγραφα τα πολύ παλιά χρόνια, όταν έφευγα για λίγο με αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα και χανόμουν σε διαδρομές όπως εκείνη από το Λεωνίδιο στην Τρίπολη και από κει στον Πύργο ή στη Σπάρτη, ή από τον Πύργο στην Αρχαία Ολυμπία και την Ανδρίτσαινα. Είπα Ανδρίτσαινα και θυμήθηκα ότι εκεί κοντά βρίσκεται ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα, αλλά και τόποι που η φύση και οι δρόμοι είναι τόσο ωραίοι που αισθάνεσαι ότι θα... πεθάνεις από ευτυχία. Πολλά από αυτά τα μέρη τα είδα από ψηλά, με ένα ελικόπτερο R-44. Συγκυβερνήτης και παρατηρητής, πήγα σε μέρος που ανακάλυψα ότι απέχει μόλις τέσσερα χιλιόμετρα από τα Βυτιναίικα Πύργου Ηλείας, όπου βρίσκεται ο τάφος παππούδων και γονιών. Βρήκα έτσι την ευκαιρία να ρίξω λίγο νερό στο μάρμαρο που τους σκεπάζει και να αγναντέψω τον κάμπο που πριν από πολλές δεκαετίες (δε χρειάζεται να πω πόσες!) γύριζα σαν μικρό παιδί, «πληγώνοντας» (όπως λέει και η ταινία) τα δέντρα. Ένα απ’ αυτά, η πιο μεγάλη λεύκα, είναι τώρα πεσμένο στο έδαφος από τον αέρα και τα χρόνια. Μάταια έψαξα να βρω την «πληγή». Το ξύλο είχε σαπίσει και τα αρχικά «Κ.Δ.Κ. - Ε.Α.Α.» (Κωνσταντίνος Δημητρίου Καββαθάς - Ένωση Αερομοντελιστών Αθηνών!) είχαν εξαφανιστεί, αλλά η ανάμνηση ήταν ζωντανή, όπως ζωντανό και ταπεινό ήταν και το φτωχικό του «θείου», στο οποίο πέρασα μερικά από τα ωραιότερα καλοκαίρια της ζωής μου. Και είχε βρέξει. Όχι μία αλλά δέκα φορές εκείνο το σαββατοκύριακο. Και όχι απλή βροχή, αλλά καταιγίδες, που μας ανάγκασαν να παρατείνουμε την παραμονή μας στο συγκεκριμένο σημείο (στο συγκρότημα Aldemar), και έτσι βρήκα την ευκαιρία να πάω στο «χωριό». Ε, θα πείτε. Και λοιπόν; Δεν υπάρχει Έλληνας που τουλάχιστον μια φορά το χρόνο να μην πηγαίνει στο «χωριό»! Πόσοι όμως έχουν την τύχη να γίνουν μάρτυρες... κατακλυσμού; Ο οποίος «κατακλυσμός» απελευθέρωσε όλα τα αρώματα της γης και πάρ’ τον κάτω τον Καββαθά. Βγήκαμε από το αυτοκίνητο και οι μυρουδιές απ' το ποτάμι, το αρδευτικό κανάλι, τα σπαρτά, τις ελιές, που ξεπλυμένες και καθαρές έστεκαν η μια δίπλα στην άλλη, κυρίευσαν τις αισθήσεις.

Τι ομορφιά και πόσο μου έχει λείψει έτσι που ζω φυλακισμένος σε γραφεία και αυτοκίνητα!...»

Κώστας Καββαθάς

Αύγουστος 2004

Στις 11 του Απρίλη, έγινε πράξη η επιθυμία του Κώστα Καββαθά να ταφεί δίπλα στους τάφους των προγόνων του και έτσι, η ιερή Ολυμπιακή γη, πήρε στην αγκαλιά της το άξιο τέκνο της.

Αιωνία σου η μνήμη Κυρ Κώστα, θα σε θυμόμαστε πάντα.

Κρέστενα 28 Νοεμβρίου 1924, Ένας ευτράπελος γάμος!

 

Επεισόδιον εν ώρα γάμου.

Το εξής ιλαροτραγικόν επεισόδιον ετάραξε προς στιγμήν την ιερότητα και την χαράν γάμου τινός τελουμένου εις το χωρίον Ρισσόβα και του οποίου ήρως υπήρξεν ο εκ Βρύνης ιερεύς αιδεσιμότατος Π. Μπανδής. Το μυστήριον ετελείτο εις την εκκλησίαν του χωρίου και οι νυμφίοι κ. Ηλίας Σαγρής και δεσποινίς Γιαννικοπούλου εχόρευαν ήδη τον χορόν του Ησαϊα ραινόμενον δια κομφέτων κατά το έθιμον υπό των κεκλημένων. Κουφέτα… παραπλανόμενα έτρωγε κατά κεφαλήν πλην του παρανύμφου και ο ιερεύς, όστις νευρικός ων και θυμώδης παρεξήγησε το κουφετοβόλημα και χωρίς να χάση καιρόν ανταποδίδει τα κουφέτα με αγρίαν αντεπίθεσιν. Σηκώνει το θυμιατήριον και αρχίζει να τους θυμιατίζη διαφορετικά, κτυπών τους παρισταμένους με το θυμιατήριον ως ρόπαλον αδιακρίτως και μερικούς τραυματίσας όχι ελαφρώς. Έν τέλει ο ηρωικός ιερεύς με κατεστραμμένον το θυμιατήριον του έσπευσε να φύγη προ του οι κεκλημένοι του αποδώσουν τα ίσα και χειρότερα…

Πηγή: Διαδίκτυο

Η Εκκλησία της Θεοτόκου στο Ανήλιο (Γλάτσα).

 

Γιά τήν Πελοπόννησο, άπό πλευράς ιστορίας τής αρχιτεκτονικής, ό 13^ος αιώνας είναι μιά εποχή πού θά μπορούσε ϊσως νά χαρακτηριστεί ώς μεταβατική, μεταξύ τής μεσοβυζαντινής καί τής παλαιολογείου. Μετά τόν διαμελισμό τής αυτοκρατορίας άπό τους Σταυροφόρους, στην επικράτεια τού φραγκικού πριγκιπάτου τής 'Αχαίας θά διαπιστωθεί μιά διπλή αρχιτεκτονική δραστηριότητα με τήν ανέγερση αφενός μερικών μεγάλων, καθαρά γοτθικών μνημείων άπό τό έπικυρίαρχο φραγκικό στοιχείο4 καί αφετέρου μικρών ορθόδοξων εκκλησιών πού συνεχίζουν τήν ντόπια παράδοση καί επηρεάζονται κατά περίπτωση άπό τήν ξένη.

Στή δεύτερη αυτή κατηγορία...

"Γειά σου Αμαλιάδα με τα ...ηλεκτρικά σου"!

 

ÃåéÜ óïõ ÁìáëéÜäá ìå ôá...çëåêôñéêÜ óïõ. Ç éóôïñßá ðïëëÝò öïñÝò     êáôáãñÜöåé êùìéêïôñáãéêÜ ãåãïíüôá ôá ïðïßá ìÝíïõí áíåîßôçëá óôï      ÷ñüíï áðü óôüìá óå óôüìá êáé ü÷é êáôáãåãñáììÝíá áðü ôçí ðÝíá       êÜðïéïõ óõããñáöÝá. Óôçí óõãêåêñéììÝíç ðåñßôðôùóç ï áóôéêüò ìýèïò áíáöÝñåé ðùò êÜðïõ óôéò áñ÷Ýò ôçò äåêáåôßáò ôï '20 ç ÁìáëéÜäá Þôáí Ýíá ÷ùñéü êõñéïëåêôéêÜ óôï óêïôÜäé áöïý äåí õðÞñ÷å öùôéóìüò êáé ç    ôüôå êïéíïôéêÞ áñ÷Þ ìå åðéêåöáëÞò ôïí Âáóòßëç Ìïó÷üâá, Ýêáíå      óêÝøåéò ãéá çëåêôñïöùôéóìü ôçò ðüëçò. ¸íáò Áìáëéáäáßïò ðïõ æïýóå  ÷ñüíéá óôçí ÁèÞíá åß÷å áêïýóåé ôá íÝá ðåñß çëåêñïöùôéóìïý ôçò      ãåííåôåéñÜò ôïõ êáé ðßóôåøå ðùò áõôü åß÷å ðñáãìáôïðïéçèåß. Ìå ôçí     ðñþôç åõêáñßá åðéâïâÜæåôáé óôï ôñÝíï êáé ðáßñíåé ôïí...äñüìï (ãñáììÝò) ãéá ôçí ÁìáëéÜäá, óôï ôáîßéäé áðïêïéìÞèçêå êáé óôïí óôáèìü           ÁìáëéÜäáò äåí êáôÝâçêå ðïôÝ, áëëÜ îýðíçóå ëßãï ðñéí ôïí Ðýñãï êáé  ôï óêïôÜäé åß÷å ðÝóåé. ÖèÜíïíôáò óôçí ðñùôåýïõóá ôçò Çëåßáò ôçí åßäå çëåêôñïöùôéóìÝíç êáé áíáöþíçóå åíèïõóéáóìÝíïò, "ãåéá óïõ          ÁìáëéÜäá ìå ôá çëåêôñéêÜ óïõ".

ÌåôÜ ôïí çëåêôñïöùôéóìü ôçò ÁìáëéÜäáò óôáìÜôçóå íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ç öñÜóç áðü ôïõò Ðõñãéþôåò ðñïò ôïõò Áìáëéáäáßïõò áëëÜ áðü ôïõò     ßäéïõò ôïõò êáôïßêïõò ôçò ÁìáëéÜäáò ðïõ ôçí áíÝöåñáí ðåñÞöáíïé ãéá  ôçí ðüëç ôïõò ðïõ äåí åß÷å ðëÝïí íá æçëÝøåé ôßðïôá áðü ôïí Ðýñãï.

Φραγκοκρατία στην Ηλεία, το κάστρο της Θεισόας ή Αγίας Ελένης.

 

Στα σύνορα Ηλείας Αρκαδίας βρίσκεται η Θεισόα ή Λάβδα και νότια αυτής βρίσκονται τα υπολείμματα ενός φράγκικου κάστρου που κτίστηκε πάνω στα οχυρωματικά ερείπια της αρχαίας Θεισόας. Το κάστρο της Αγίας Ελένης, του 13^ου αιώνα, ανήκε στον Δρόγο των Σκορτών και κτίστηκε από τον βαρόνο Ούγκω Ντε Μπρυγιέρ, προστέθηκε δε στην βαρονία της Καρύταινας και περιελάμβανε 24 φέουδα. Τα αρχαία οχυρωματικά ανακατασκευάστηκαν από τους Φράγκους και προστέθηκαν νέα δομικά στοιχεία της εποχής όπως ακροπύργια και άλλες μεσαιωνικές προσθήκες. Στο εσωτερικό του κάστρου υπήρχε η καθολική εκκλησία της Αγίας Ελένης  από την οποία πήρε το κάστρο τη μεσαιωνική του ονομασία. Το κάστρο της Θεισόας είναι από τα πρώτα που κτίστηκαν στον Μοριά, μαζί με το Κρεπακόρε ώστε να διαφυλαχτεί η ακεραιότητα της πρωτεύουσας Ανδραβίδας. Η βιασύνη των Φράγκων για οχυρωματικά οδήγησε στην χρησιμοποίηση των αρχαίων δομικών στοιχείων με έναν συνδυασμό ανακατασκευής και σύγχρονων προσθηκών. Την πρακτική αυτή δεν την συνήθιζαν και φανερώνει τα στενά χρονικά περιθώρια που είχαν. Η πρόχειρη κατασκευή δεν άφησε μεσαιωνικά κτίσματα, αντίθετα παρατηρούμε διασωθέντα τα αρχαία οχυρωματικά. Θα πρέπει να σημειωθεί πως το περίφημα κάστρο της Καρυταίνης χτίστηκε αργότερα αυτού της Αγίας Ελένης.

Το κάστρο Θεισόας ή Αγίας Ελένης είναι γνωστό από ένα επεισόδιο που ελαβε χώρα το 1301 στο οποίο  η 37χρονη Ισαβέλλα Βιλεαρδουίνου (η γνωστή Ιζαμπώ) παντρεύτηκε τον 20χρονο κόμη Πεδεμοντίου Φίλιππο της Σαβοΐας, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο έγινε Πρίγκιπας Αχαΐας.

Το ζεύγος εγκαταστάθηκε στον Μοριά το 1302 και πολύ γρήγορα ο Φίλιππος έγινε μισητός από Φράγκους και Έλληνες εξαιτίας της απληστίας του και της βαριάς φορολογίας που επέβαλε. Το 1304, μη θέλοντας να καταβάλουν τα υπέρογκα ποσά που ζητούσε ο Φίλιππος, οι Έλληνες του Δρόγου των Σκορτών επαναστάτησαν. Εξέλεξαν στη Λινίσταινα αρχηγούς τους αδερφούς Γεώργιο και Ιωάννη Μικρονά και ζήτησαν τη βοήθεια των Βυζαντινών του Μυστρά. Ο κυβερνήτης του Μυστρά ανταποκρίθηκε άμεσα και έστειλε στρατό, ο οποίος βοήθησε τους επαναστάτες να καταλάβουν τα σχεδόν αφύλακτα κάστρα της Αγίας Ελένης και του Κρεπακόρε τα οποία καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Μετά τις πρώτες επιτυχίες, οι επαναστάτες επιχείρησαν να καταλάβουν ένα τρίτο κάστρο, το Μπωφόρ (αταύτιστο κάστρο κοντά στην αρχαία Ήλιδα και όχι το Λεύκτρο) αλλά στο μεταξύ οι Φράγκοι ιππότες κατάφεραν να ανασυνταχθούν, και με επικεφαλής τον άρχοντα του Σαφλαούρου Nicolas le Maure αντεπιτέθηκαν και απώθησαν τους Βυζαντινούς. H στάση τελείωσε εκεί.

Μετά από αυτά τα γεγονότα (τα οποία εξιστορεί η Γαλλική έκδοση του Χρονικού του Μορέως) το κάστρο μάλλον δεν επισκευάστηκε και δεν χρησιμοποιήθηκε ξανά. Δεν περιέχεται στις λίστες με τα φράγκικα κάστρα του 14ου και του 15ου αιώνα.

Η ταύτιση του κάστρου της Θεισόας με το κάστρο της Αγίας Ελένης/Λάβδας έγινε για πρώτη φορά από ξένους περιηγητές του 19ου αιώνα. Ο Άγγλος συνταγματάρχης William Leake στο Travels in Morea (1830) γράφει ότι η ακρόπολη είναι κυκλική χωρίς πύργους, με διάμετρο 130 μέτρα. Στο εσωτερικό υπήρχε ναός με επτά δωρικές κολώνες διαμέτρου 0,45μ. Εντόπισε επίσης ερείπια ενός μεγάλου κυκλικού κτίσματος που οι ντόπιοι περιέγραφαν ως παλιό μύλο, αλλά ο ίδιος τον θεώρησε μεσαιωνικό πύργο. Ο Γάλλος περιηγητής Buchon που επισκέφθηκε την περιοχή το 1841, είδε κι αυτός τον μεσαιωνικό κυκλικό πύργο.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Η αρχαία οχύρωση κάλυπτε μια έκταση 42 στρεμμάτων εντός περιμέτρου 880 μέτρων. Στο εσωτερικό, στο ψηλότερο σημείο, υπήρχε και ένας δεύτερος , εσωτερικός οχυρωματικός περίβολος που σχημάτιζε μια εσωτερική ακρόπολη που είχε έκταση 3,5 στρέμματα με περίμετρο 240 μέτρα. Η βόρεια πλευρά του εσωτερικού περιβόλου συνέπιπτε με τον εξωτερικό περίβολο. Στον εξωτερικό περίβολο διακρίνονται σε χαμηλό ύψος τουλάχιστον 7 πύργοι εκ των οποίων ο ένας, στο νότιο άκρο, είναι κυκλικός.

Στον εσωτερικό περίβολο διακρίνονται τουλάχιστον 2 τετράγωνοι πύργοι. Όλοι οι πύργοι διατηρούνται σε χαμηλό ύψος και είτε σώζονται σε επίπεδο θεμελίων είτε είναι επιχωματωμένοι. Η πύλη του εξωτερικού κάστρου βρισκόταν στο νοτιότερο άκρο της οχύρωσης, ενώ η πύλη της ακρόπολης ήταν στη νοτιοανατολική γωνία του εσωτερικού περιβόλου. Το φράγκικο κάστρο του 13ου αιώνα πιστεύεται ότι βρισκόταν στο σημείο της εσωτερικής ακρόπολης, δηλαδή στην οχύρωση των 3,5 στρεμμάτων της κορυφής. Κοντά στο εσωτερικό τείχος εντοπίζονται ίχνη μικρού αρχαίου ναού δωρικού ρυθμού όπως συμπεραίνεται από θραύσματα κιόνων με 20 ραβδώσεις και επίσης από κιονόκρανα και θραύσματα από μετόπες. Γενικά στο χώρο διακρίνονται πολλά υπολείμματα της αρχαίας οχύρωσης, αλλά δεν δε έχει βρεθεί το παραμικρό από τη μεσαιωνική οχύρωση. Τα τείχη που σώζονται φαίνονται όλα αρχαία, με μεγάλους ημικατεργασμένους λίθους, χωρίς συνδετικό κονίαμα. Δεν υπάρχουν ούτε καν επιφανειακά ευρήματα που να παραπέμπουν σε μεσαιωνική χρήση.

Η Ολλανδική Αρχαιολογική Σχολή ανακάλυψε στη Θεισόα λίγα ερείπια οικίσκων, η χρονολόγηση των οποίων είναι εντελώς αβέβαιη. Αυτή η παντελής έλλειψη μεσαιωνικών καταλοίπων γεννά κάποιες αμφιβολίες για το αν το κάστρο της Θεισόας υπήρξε ποτέ φράγκικο κάστρο και αν πράγματι ταυτίζεται με το κάστρο της Αγίας Ελένης.

 

Πηγές

Antoine Bon, 1969, La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe (1205-1430), Editions de Boccard, pp.385,386,388

Wikipedia

Kastra.eu

Μορέας ή Μοριάς (...και όχι Μωριάς) από που προήλθε το όνομα.

 

Χάρτης του Μοριά το 1608.

Η Πελοπόννησος από τα αρχαία χρόνια αποτελεί πάντα, ίσως, το σημαντικότερο κομμάτι της χερσονήσου του Αίμου και ειδικότερα του Ελλαδικού χώρου. Εμφανίζεται στον χάρτη της ιστορίας με την ονομασία Πελασγία (εκ των αυτοχθόνων Πελασγών), μετέπειτα Απία και συνεχίζει και επικρατεί η ονομασία Πελοπόννησος (΄΄νήσος του Πέλοπος΄΄, αν και παράδοξο για την εποχή εκείνη να συμπεριλαμβάνεται η λέξη νήσος) που την συνοδεύει ως και σήμερα. Υπάρχει όμως ένα μεσοδιάστημα 6, περίπου, αιώνων που ένα άλλο όνομα χαρακτηρίζει την «νήσο του Πέλοπος» και αφήνει ένα στίγμα με βαθιές ρίζες ακόμη και στις μέρες μας και αυτό δεν είναι άλλο από το όνομα «Μοριάς».

Συγκεκριμένα κατά την μεσοβυζαντινή ή μεσαιωνική περίοδο, 12^ος αιώνας, ως και την επίσημη ίδρυση του Ελληνικού κράτους το όνομα Μωρέας ή Μορέας ή Μοριάς (σημ. με συνίζηση*) είναι αυτό που χαρακτηρίζει τον ανυπέρβλητο τόπο του ελλαδικού χώρου και στιγματίζει την μνήμη των κατοίκων του. Σε ελληνικό  έγγραφό του 1111 που ανακάλυψε στο Βρετανικό μουσείο ο Κωνσταντίνος Σάθας, αναφέρεται για πρώτη φορά αυτό το όνομα, Μοραίας. "Μνήσθητι Κύριε του δούλου σου Ανδρέου μοναχού του εκ της καθολικής εκκλησίας Ωλένης του Μοραίου".

Αρχικά το όνομα αυτό το έφερε μόνο η περιοχή της Ηλεία και κατόπιν επικράτησε σε όλη την Πελοπόννησο (14^ος-15^ος αι.). Από αυτό συμπεραίνουμε πως αναιρείται η άποψη πως το όνομα είναι συνυφασμένο με την Φραγκοκρατία αφού ήδη προϋπήρχε.

Η ετυμολογία του ονόματος έχει ερευνηθεί από πολλούς ιστορικούς

Ο κάλλιστος Ναός του Επικούριου Απόλλωνα.

Επικούριος Απόλλωνας, 1888.

Στο Κωτύλιο υπάρχει θέση ονομαζόμενη Βάσσαι και ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα, μαρμάρινος ο ίδιος και η στέγη του. Από όλους τους ναούς της Πελοποννήσου ύστερα από αυτόν της Τεγέας θα μπορούσε αυτός να πάρει την πρώτη θέση για το κάλλος του μαρμάρου και το αρμονικό σύνολο. Το προσωνύμιο δόθηκε στον Απόλλωνα, γιατί υπήρξε «Επίκουρος» σε αρρώστια επιδημική, όπως και οι Αθηναίοι τον ονόμασαν «αλεξίκακο», γιατί κι απ΄ αυτούς απομάκρυνε την αρρώστια. Έφερε και στους Φιγαλείς την σωτηρία κατά την διάρκεια του πολέμου μεταξύ Πελοποννησίων και Αθηναίων και όχι σε καμιά άλλη περίσταση…και το ότι αρχιτέκτονας του ναού της Φιγαλίας υπήρξε ο Ικτίνος, σύγχρονος με τον Περικλή και αρχιτέκτονας επίσης του λεγόμενου Παρθενώνα της Αθήνας. Ανάφερα ήδη πως το λατρευτικό άγαλμα του Απόλλωνα βρίσκεται στην αγορά της Μεγαλόπολης.

Τάδε έφη Παυσανίας κατά την περιήγησή του στην περιοχή περίπου το 174π.χ.

 

"... Έτρεξα ανυπόμονος. Ήξερα πως ήταν ο ναός αυτός ένας από τους λαμπρότερους της Ελλάδας, έργο του Ικτίνου, χτισμένος ύστερα από τη μεγάλη νίκη του Παρθενώνα. Εδώ, στα βουνά τούτα, είχαν καταφύγει οι Φιγάλιοι, γλίτωσαν από την πανούκλα και ύψωσαν τον ναό αυτό για να ευχαριστήσουν τον Επικούριο Απόλλωνα. Από μακριά στο άνοιγμα δύο λόφων, μέσα στην πρασινάδα, διέκρινα μιαν άκρα του ναού. Οι κολόνες ήταν από γαλαζωπή πέτρα, η ερημιά γύρω ήταν απέραντη, μήτε πουλί, μήτε τσοπάνης, μήτε νερό. Στο βάθος, κατά το νότο, φράζοντας τον ορίζοντα, κυμάτιζε ανάρια γαλάζιος ανοιχτός, παντοδύναμος και γαλήνιος, ο Ταΰγετος. Δύσκολα μπορώ να νιώσω τους αρχαίους ναούς, στην πρώτη επαφή μένω εντελώς ασυγκίνητος. Πρέπει να περάσει ώρα πολλή, να επικαλεστώ εντατικά τη σκέψη, να γυμνάσω το μάτι, για να μπορέσω να χαρώ την απλότητα και τη σοφία, τη δύναμη και τη χάρη του αρχαίου ναού. Σιγά - σιγά με την άσκηση σαν ένα κομμάτι του βουνού μου φάνταξε ο ναός, διακριτικά σφηνωμένος ανάμεσα στα άλλα βουνά, από την ίδια πέτρα, από τον ίδιο ρυθμό και μονάχα όταν κοίταξα πολύ τις πέτρες τούτες, ένιωσα πως έτσι που είναι πελεκημένες και τοποθετημένες εκφράζουν την ουσία όλης της γύρω της βουνίσιας ερημιάς. Θαρρείς πως είναι το κεφάλι του τοπίου, η ιερή γυροτραφισμένη περιοχή όπου λάμπει ο νους του. Κι εδώ η αρχαία τέχνη δε σε ξαφνιάζει ήσυχα, από ένα μονοπάτι ανθρώπινο, σε ανεβάζει χωρίς να λαχανιάσεις στην κορυφή....".

 Έτσι γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης για τον ναό του Επικούριου Απόλλωνα στο βιβλίο του "Ταξιδεύοντας -  Μοριάς".

 

Ο Όσκαρ Γουάϊλντ (Οscar Wild) και το πάθος του για τα χώματα της Ολυμπίας.

 

Ο Όσκαρ Ουάϊλντ με παραδοσιακή φορεσιά

Τον Απρίλιο του 1877 ένας φοιτητής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, 23 ετών, μαζί με έναν  ελληνολάτρη καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, ονόματι Τζόν Μάχαφι φθάνουν στο λιμάνι του Κατακόλου πραγματοποιώντας ένα όνειρο ζωής να επισκεφθούν τα ιερά χώματα της Αρχαίας Ολυμπίας, να νοιώσουν την αύρα του ολυμπισμού και να εκπληρώσουν ένα ταξίδι που για πολλούς φιλέλληνες παρέμεινε όνειρο. Ο σπουδαστής αυτός είχε διακριθεί με βραβείο στα αρχαία ελληνικά, στο κολέγιο Τρίνιτυ, και με μητέρα σπουδαγμένη με αρχαία ελληνική παιδεία. Το όνομα αυτού, Όσκαρ Ουάϊλντ. Το ταξίδι συνδυάστηκε με την σκαπάνη που είχε φέρει στο φως ευρήματα από το μεγαλείο της Ολυμπίας και ο ίδιος αναφέρει: «Ήμουν σχεδόν δεκάξι χρόνων όταν άρχισα να αντιλαμβάνομαι το θαύμα και το κάλλος της αρχαίας ελληνικής ζωής. Ξαφνικά, μου φάνηκε πως έβλεπα λευκές φιγούρες να ρίχνουν πορφυρές σκιές πάνω στις ηλιόλουστες παλαίστρες, ομάδες γυμνών νέων και νεαρών παρθένων να κινούνται μέσα σ' ένα βαθύ γαλάζιο φόντο σαν να ήταν πάνω στη ζωφόρο του Παρθενώνα... Από αγάπη σε όλα αυτά, άρχισα να μελετώ ελληνικά με ενθουσιασμό και όσο πιο πολύ τα μελετούσα, τόσο περισσότερο μαγευόμουν... Από μικρός συνήθιζα να ταυτίζομαι με κάθε ξεχωριστό χαρακτήρα που διάβαζα στα βιβλία, αλλά, εκεί ανάμεσα στα δεκαπέντε με δεκάξι, παρατήρησα, με κάποια απορία, ότι μου ήταν πιο εύκολο να με φαντάζομαι ως Αλκιβιάδη ή Σοφοκλή, παρά ως Αλέξανδρο ή Καίσαρα».

Η παιδεία του Όσκαρ είχε ελληνικές επιρροές αφού τόσο η μητέρα του, όσο και ο πατέρας του υπήρξαν ελληνολάτρες με αποτέλεσμα να μεταλαμπαδεύσουν του αρχαίο ελληνικό πνεύμα και στον γιο τους. Ο πατέρας του είχε ήδη επισκεφτεί την Ελλάδα και παρότρυνε και τον ίδιο να κάνει αυτό το ταξίδι ζωής, όπως το αποκαλούσε.

Το ταξίδι του νεαρού Όσκαρ για την Ελλάδα ξεκινά την Κυριακή του Πάσχα 1 Απριλίου του 1877. Οι δυο φίλοι, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη και πληρέστερη βιογραφία του Όσκαρ Ουάιλντ από τον Ρίτσαρντ Έλμαν, παίρνουν το πλοίο από το Μπρίντεζι της Ιταλίας με προορισμό την Ελλάδα. Πρώτος σταθμός στις 3 Απριλίου η Ζάκυνθος, απ’ όπου και πέρασαν στις απέναντι ακτές της Ηλείας και συγκεκριμένα στο Κατάκολο. Η πρώτη και μοναδική του επίσκεψη στην ηπειρωτική Ελλάδα, ξεκινούσε από την Ηλεία. Και πρώτος προορισμός, η πολυθρύλητη Ολυμπία.

Κανείς δεν γνωρίζει ωστόσο πώς ο ίδιος ο Γκούσταβ Χίρσφιλντ, διευθυντής των γερμανικών ανασκαφών στην Ολυμπία, υποδέχθηκε στο Κατάκολο, μικρό τότε ψαροχώρι, τον άσημο ακόμη νεαρό φοιτητή Όσκαρ Ουάιλντ και τον συνοδό του Μαχάφι. Σύμφωνα με τον Έλμαν, έφιπποι οι τρεις άνδρες ξεκίνησαν την επομένη για την Ολυμπία, όπου ο Ουάιλντ είδε από κοντά τη διαδικασία των ανασκαφών. Αργότερα, όταν βρέθηκε και πάλι στην Αγγλία φέρεται να είπε στον εικονογράφο των βιβλίων του, Τσαρλς Ρίκετ: «Ναι, ήμουν παρών κατά τη διάρκεια της ανασκαφής όπου σήκωσαν το μέγα Απόλλωνα απ' το φουσκωμένο ποταμό. Είδα το λευκό τεντωμένο χέρι του να εμφανίζεται πάνω απ' το νερό. Το πνεύμα του θεού εξακολουθούσε να ζει μέσα στο μάρμαρο». Αναφερόταν στον Απόλλωνα του δυτικού αετώματος του ναού του Δία, όμως το πιο πιθανό ήταν να είδε μόνο το κεφάλι του αγάλματος, που όντως βρέθηκε μερικές μέρες πριν την επίσκεψη. Ο υπόλοιπος κορμός και το χέρι που αναφέρεται στην περιγραφή, βρέθηκαν αργότερα. Ο Ουάιλντ καυχιόταν επίσης ότι ήταν παρών και στην ανακάλυψη του Ερμή του Πραξιτέλη. Αν και το περίφημο άγαλμα πράγματι ήρθε στο φως την ίδια χρονιά, το 1877, διάφορες πηγές αναφέρουν ότι ο Ουάιλντ μόλις για μερικές εβδομάδες έχασε αυτή τη σπουδαία στιγμή και ότι απλά εξέφραζε έναν ευσεβή του πόθο, λέγοντας ότι ήταν παρών στην ανακάλυψη.

Το Μεσαιωνικό κάστρο του Γούμερου.

 

Υπολείμματα μεσαιωνικού κάστρου, μάλλον φράγκικου (με πιθανό Βυζαντινό παρελθόν), σε χαμηλό ύψωμα της ορεινής Ηλείας, βόρεια από το Γούμερο. Το κάστρο ταυτίζεται με το Βούμερο ή Γούμερο ή Βουνέρι που για πρώτη φορά εμφανίζεται στο κατάλογο με τα φέουδα του 1377 και αργότερα του 1463. Δεν υπάρχει η παραμικρή μνεία για το Γούμερο πριν από το 1377, οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι κατασκευάστηκε περί τα μέσα του 14ου αιώνα. Το Χρονικόν του Σφραντζή αναφέρει ότι [το 1470] το Βουμερό είναι από τα κάστρα που παρέδωσαν οι Ενετοί στους Τούρκους. Το όνομα είναι πιθανότατα σλαβικής προέλευσης, αν και έχουν προταθεί και ετυμολογίες από τη «Βρώμη» και το «Βρωμερόν» που μάλλον δεν ευσταθούν.

Παλιότεροι ερευνητές από τις αρχές του 2οου αιώνα (Παπανδρέου, Σφηκόπουλος) περιγράφουν το κάστρο ως εξής: Συνολική επιφάνεια περίπου 200 τμ. Ήταν στενόμακρο με μήκος 600 μέτρα και πλάτος που κυμαινόταν από 8-10μ στη νοτιοανατολική πλευρά μέχρι 50 μέτρα στα βορειοανατολικά. Υπάρχουν ίχνη πύργου στην ανατολική πλευρά. Υπήρχαν επίσης ίχνη κτισμάτων και δεξαμενών εντός της οχύρωσης.

 Ο Antoine Bonn που το επισκέφθηκε το 1946 αναφέρει την ύπαρξη ενός καλοφτιαγμένου εξωτερικού τείχους. Νεώτεροι ερευνητές (συμπεριλαμβανομένου αυτών του Morea project στη δεκαετία του ‘90) δεν βρήκαν τίποτα. Αυτό είναι λίγο περίεργο γιατί δεν είναι πολύ πιθανό να ξεθεμελιώθηκαν εντελώς τα ερείπια που βρήκαν οι παλιότεροι. Μια πιθανή εξήγηση είναι το γεγονός ότι η περιοχή καλυπτόταν από πυκνό δάσος μέχρι πρόσφατα. Μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 2007 όμως ο λόφος αποψιλώθηκε και κάποια ίχνη του κάστρου είναι πλέον ορατά.

 Πηγές:

Konstantinos Kourelis, “MONUMENTS OF RURAL ARCHAEOLOGY MEDIEVAL SETTLEMENTS ΙΝ ΤΗΕ NORTHWESTERN PELOPONNESE”, Presented to the Faculties of the University of Pennsylvania in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, 2003, pp.272

Antoine Bon, 1969, La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe (1205-1430), Editions de Boccard, pp.331,344

www.kastra.eu

Χαρούλα Λαμπράκη, μια εξαιρετική φωνή με...Ηλειακή χροιά...

 

Στις 5 Ιουνίου 1947 γεννήθηκε στον Κακόβατο της Ηλείας, ένα χωριό κοντά στη Ζαχάρω, η Χαρούλα Λαμπροπούλου… Παιδί μιας φτωχής οικογένειας με τρεις αδελφές, στα δεκαπέντε της ανέβηκε στην Αθήνα για αναζήτηση καλύτερης τύχης. Με τη μεσολάβηση της θείας της, που γνώριζε τη μητέρα του Μπάμπη Μπακάλη, πέρασε από ακρόαση από το γνωστό λαϊκό συνθέτη, ενώ λίγο μετά υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με τις εταιρείες Columbia και His master’s voice.

Ο Μπάμπης Μπακάλης έγινε ο καλλιτεχνικός της νονός, αλλάζοντάς της το επώνυμο από Λαμπροπούλου σε Λαμπράκη, για να μη θεωρηθεί πως υπάρχει συγγένεια με τον ισχυρό άνδρα της Columbia Τάκη Β. Λαμπρόπουλο.

Η φωνή της Χαρούλας Λαμπράκη ακούστηκε για πρώτη φορά σε δίσκο το 1963 σε ένα τραγούδι του Μπάμπη Μπακάλη με τίτλο «Δεν σου μοιάζει καμιά». Εκεί η νεαρή τραγουδίστρια σιγοντάρησε τον Βαγγέλη...

Ο Ήλειος πιλότος Σπύρος Καραβίδας από τη Βαρβάσαινα!

 

Ο Σπύρος Καραβίδας ή Αμερικανιστί Spiros Karavedas καταγόταν από την Βαρβάσαινα. Υπηρέτησε στο  τμήμα αεροπορικών καταδρομών 58thFG και πετούσε με ένα P-47D στο οποίο είχε ζωγραφίσει έναν εύζωνα που φώναζε «αέρα» και το είχε ονομάσει "The Greek Guerilla" που σημαίνει: «Ο Έλληνας Αντάρτης». Ο Καραβίδας πολέμησε στο μέτωπο του Νότιο-Δυτικού Ειρηνικού, εκτελώντας αναρίθμητες αποστολές πολυβολισμού/βομβαρδισμού, εναντίον Ιαπωνικών επίγειων στόχων.

https://www.history-point.gr/

Abbey d' Isova (Αββαείο της Ίσοβας).

 

Ο μεγάλος Ήλειος του κινηματογράφου, Σπύρος Σκούρας.

 

Ο Σπύρος Σκούρας γεννήθηκε στις 28 Μαρτίου 1893 στο Σκουροχώρι Ηλείας. Ο πατέρας του ήταν ένας φτωχός βοσκός, o οποίος είχε να θρέψει ακόμη 9 παιδιά. Οι συνθήκες δεν προδιέγραφαν ένα λαμπρό μέλλον για τον μικρό Σπύρο. Η μοίρα όμως είχε διαφορετικά σχέδια. Σε ηλικία μόλις 7 ετών έφυγε μαζί με δύο από τα αδέρφια του, τον Κάρολο και τον Γιώργο, για το Μιζούρι της Αμερικής, αποβλέποντας σε ένα καλύτερο μέλλον.

Τα πρώτα χρόνια στην Αμερική

Τα τρία αδέρφια δυσκολεύτηκαν πολύ να μάθουν τη γλώσσα και για να βγάλουν τα προς το ζην έκαναν κάθε είδους δουλειά. Εργάστηκαν ως σερβιτόροι σε μπαρ και ξενοδοχεία και ζούσαν για αρκετό καιρό με πολλές στερήσεις. Η μόνη τους διασκέδαση ήταν να πηγαίνουν κάθε Κυριακή στον κινηματογράφο. Αγαπούσαν τόσο τη «μεγάλη οθόνη», που διέθεταν εκεί τις ελάχιστες οικονομίες τους. Μειώνοντας στο ελάχιστο τα έξοδά τους και δουλεύοντας μέρα-νύχτα κατάφεραν μέσα σε τέσσερα χρόνια να συγκεντρώσουν 3.500 δολάρια και σε συνεργασία με δύο ακόμη Έλληνες έφτιαξαν ένα δικό τους κινηματογράφο, τον «Olympia». Σιγά-σιγά, άρχισαν να αγοράζουν και άλλες κινηματογραφικές αίθουσες της περιοχής και μέσα σε λίγα χρόνια κατέληξαν να κατέχουν το σύνολο των κινηματογράφων του Σεντ Λούις. Σε πολλούς από αυτούς, ο Σκούρας, για να προσελκύσει περισσότερους πελάτες, έβαλε ορχήστρα να παίζει μουσική κάτω από την οθόνη του βωβού σινεμά.

Το 1926 τα αδέρφια Σκούρα κατασκεύασαν το «Ambassador», ένα τεράστιο κτιριακό συγκρότημα κινηματογράφων, το οποίο πούλησαν μαζί με όλες τις άλλες αίθουσες που κατείχαν στη Warner Bros. Το «Ambassador» ήταν ένα μεγαθήριο 17 ορόφων και θεωρείται προπομπός των πολυ-κινηματογράφων. Με τα χρήματα που πήραν, αγόρασαν...

Οι διώξεις των σοφών στον Αρχαίο Ελληνικό κόσμο.

 

Είναι γνωστό τοις πάσι πως η αρχαία ελληνική φιλοσοφία έθεσε τις βάσεις για την δημοκρατία, τις επιστήμες, την διεύρυνση του νου κ.α. Μνημονεύεται διαρκώς από τους λαούς όλης της γης και, είναι γεγονός, πως συνέβαλλε στην αποχώρηση του ανθρώπου από την αμάθεια και την άγνοια, και την διείσδυσή του στην σκέψη και την πνευματική καλλιέργεια. Για να φθάσει σε αυτό το σημείο πέρασε από μεγάλες δυσκολίες και ανυπέρβλητα εμπόδια, αφού θα πρέπει να αναλογιστούμε την διάταξη του ελλαδικού χώρου με τις πόλεις- κράτη που αυτό σημαίνει αυτομάτως και την διαφορετικότητα μεταξύ των σε πολιτεύματα, αντιλήψεις και ιδέες.

Η Αθήνα, κυρίαρχος δύναμη με ότι αυτό συνεπάγεται, υπήρξε ανεκτική σε «νέες ιδέες» εν αντιθέσει με την εσωστρεφή Σπάρτη που απαγόρευε δια σπάθης την φιλοσοφία. Η αντιμετώπιση της δεύτερης κρίνεται ως τιμιοτέρα αυτής των Αθηνών, λόγω της ευθύτητας και της ανάληψης της ευθύνης πως ο δρόμος που έπρεπε να χαράξει περνούσε μέσα από τα όπλα και όχι μέσω του πνεύματος. Για την Αθήνα όμως τα πράγματα χαρακτηρίζονται πιο περίπλοκα καθώς προείπαμε για την διαλλακτικότητα που επέδειξε προς τους «σοφούς», όμως σε καμιά περίπτωση δεν διατείνονταν να παραμερίσει τις αξίες των προγόνων για χάρη νέων ιδεών. Αυτό συνέβαινε και στις πόλεις-κράτη φίλα προσκείμενες στην μεγάλη δύναμη της εποχής, αφού αποτελούσε παράδειγμα προς μίμηση. Έτσι όταν τα πράγματα ξεπερνούσαν τα όρια που είχαν τεθεί, κατά το δοκούν, καταδικάζονταν κάθε παρέκκλιση.

Ο σύγχρονος κόσμος θαυμάζει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τους εκπροσώπους της, όμως τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά από ότι φανταζόμαστε σήμερα. Το σύνολο των ανθρώπων στις πόλεις-κράτη παρέμενε προσκολλημένο στις δεισιδαιμονίες, στον κατεστημένο συντηρητισμό και στις καθημερινές απολαύσεις. Οι σοφοί δεν έχαιραν της εκτίμησης των συμπολιτών τους, χλευάζονταν και αντιμετωπίζονταν με σκεπτικισμό. Οι σοφοί απείχαν από την λατρεία στους θεούς και, για πρώτη φορά, εστίασαν στον άνθρωπο. Επέκριναν διαρκώς τις θρησκευτικές αντιλήψεις της εποχής τους ως καθαρά μυθολογικές και αφελείς και αναζητώντας την ουσία έρχονταν αντιμέτωποι με καθιερωμένες δεισιδαιμονίες και το ιερατείο. Οι περισσότεροι ήταν άνθρωποι εκκεντρικοί, μοναχικοί και αντικοινωνικοί. Ξεχώριζαν από τους υπολοίπους,

Ελλάδα, το έθνος-Φοίνικας που αναγεννήθηκε από τις στάχτες του. (Μέρος Β', Οι επαναστάσεις που προηγήθηκαν - Κροκόνδειλος Κλαδάς)

 

Το λάβαρο του Κανδά

Η Βενετία όμως, επίσης εξαντλημένη από τον προηγηθέντα μακροχρόνιο πόλεμο, ξεκαθάρισε τη θέση στον σουλτάνο, δηλώνοντας ότι ουδεμία σχέση είχε με το κίνημα και ήταν μάλιστα πρόθυμη να βοηθήσει στην κατάπνιξη του.

Ως δείγμα καλής θέλησης απέναντι στον Μωάμεθ, ο Ενετός διοικητής της Κορώνης Νικολό Κονταρίνι, συνέλαβε την σύζυγο και τα παιδιά του Κλαδά, τα οποία ο Έλληνας επαναστάτης είχε αφήσει για ασφάλεια εκεί.

Κατόπιν εξέδωσε προκήρυξη, με την οποία αποκήρυσσε τον Κλαδά. Οι Ενετοί δεν περιορίστηκαν όμως σ’ αυτά, αλλά επικήρυξαν τον Κλαδά, δίνοντας αμοιβή 10.000 χρυσά νομίσματα σε όποιον παραδώσει στις ενετικές αρχές τον Κλαδά ζωντανό, για να τον παραδώσουν κατόπιν στους Τούρκους.

Έχοντας ησυχάσει από την «ενετική» απειλή, ο Μωάμεθ αποφάσισε να καταστείλει μόνος τους την εξέγερση.

Για τον σκοπό αυτό διέταξε τον μπεηλέρμπεη Αλί Βούμικο να εκστρατεύσει κατά του Κλαδά. Ο Αλί Βούμικος αφού συγκέντρωσε 6.000 επιπλέον άνδρες – οι πηγές δεν αναφέρουν τον ακριβή αριθμό του στρατού του Βούμικου – κίνησε από τον Μυστρά για τη Μάνη. Στις 16 Ιανουαρίου 1481 ο οθωμανικός στρατός εισέβαλε στη Μάνη και επιτέθηκε κατά του πύργου του Τριγοφίλου.

Τον πύργο υπεράσπιζαν τρεις μόνο στρατιώτες, ενώ εντός του είχαν βρει καταφύγιο και 16 άμαχοι, οι οποίοι φυσικά βοήθησαν στην άμυνα. Οι λιγοστοί Έλληνες αντιστάθηκαν όσο μπόρεσαν, αλλά στο τέλος ο πύργος κυριεύθηκε και όλο όσοι αιχμαλωτίστηκαν τεμαχίστηκαν σε μικρά – μικρά κομμάτια. Κατόπιν ο Βούμικος κινήθηκε στα ενδότερα της Μάνης και προσέγγισε το Οίτυλο. Ο Κλαδάς όμως είχε συγκεντρώσει τις δυνάμεις του και δεν δίστασε να δώσει μάχη εκ παρατάξεως με τους αήττητους, έως τότε, Οθωμανούς. Προστατευμένοι στο ορεινό έδαφος, οι πεζοί του Κλαδά, τοξότες στην πλειοψηφία τους, θέρισαν τους σπαχήδες του Βούμικου. Έτσι όταν οι Στρατιώτες (ελαφροί ιππείς) τους Κλαδά αντεπιτέθηκαν, οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας πίσω τους 700 νεκρούς και άγνωστο αριθμό τραυματιών. Ήταν η πρώτη νίκη των Ελλήνων έναντι του κατακτητή, από την άλωση της Πόλης.

Ταπεινωμένος ο οθωμανικός στρατός σταμάτησε τη φυγή του, όταν έφτασε στα τείχη του Μυστρά. Στο μεταξύ...

Ελλάδα, το έθνος-Φοίνικας που αναγεννήθηκε από τις στάχτες του. (Μέρος Β', Οι επαναστάσεις που προηγήθηκαν)

 

Η επανάσταση του ΄21 προκάλεσε κοσμοϊστορικό γεγονός για τα δεδομένα της εποχής. Η "Ιερή Συμμαχία", με πρωτεργάτη τον δαιμόνιο Αυστριακό Μέτερνιχ, και η πολιτισμένη τότε δυτική Ευρώπη δεν ήθελαν, και δεν διανοούνταν, πως θα αλλάξει ο πολιτικός χάρτης της, νωπά τα Ναπολεόντεια γαρ. Η "ανεκτική και δημοκρατική" οθωμανική αυτοκρατορία ήταν πηγή μεγάλων συμφερόντων για όλους και δεν είχαν την βιάση για κερματισμό της. Η επανάσταση του 1821 δεν ήταν η πρώτη που ξέσπασε από τους Έλληνες ενάντια στην τούρκικη σκλαβιά. Δεκάδες, εάν όχι εκατοντάδες επαναστάσεις έχουν καταγραφεί καθ’ όλη την διάρκεια της οθωμανικής κατοχής, άλλες λιγότερο κι άλλες περισσότερο επιτυχημένες. Η δίψα των Ελλήνων για την ανάκτηση της προγονικής ελευθερίας και δόξας δεν ήταν δυνατόν να πνιγεί στο αίμα που έχυνε στην ιερή ελληνική γη το τούρκικο γιαταγάνι. Κι όταν ήρθε πλέον το πλήρωμα του χρόνου, μια χούφτα αγράμματων και ταπεινών πολεμιστών αποτίναξε τον βάρβαρο δυνάστη από κάθε σημείο της υπόδουλης πατρίδας, ζωντανεύοντας στο πέλαγος του Αιγέα τις νέες Σαλαμίνες, και στις αδιάβατες κορφές της Πελοποννήσου την κλεφταρματολίτικες Θερμοπύλες.

Όπως έλεγε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γέρος του Μοριά: «Το Γένος ποτέ δεν υποτάχτηκε στον σουλτάνο. Είχε τα πάντα: το βασιλιά του, το στρατό του, τα κάστρα του. Βασιλιάς του, ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς. Στρατός του, οι Αρματολοί κι οι κλέφτες. Κάστρα του, η Μάνη και το Σούλι».

Οι Έλληνες πολέμησαν επί 4 αιώνες με τεράστιες απώλειες, όπως είχαν καθήκον και υποχρέωση να πράξουν. Υποχρέωση απέναντι στην μακραίωνη παράδοση του Γένους τους και καθήκον έναντι στην αλυσοδεμένη Πατρίδα. Εβδομήντα τέσσερις επαναστάσεις έχουν καταγραφεί κατά της οθωμανικής τυραννίας, πράγμα που με απλά μαθηματικά σημαίνει, ότι κάθε τετραετία, επί 400 χρόνια, οι Έλληνες έπαιρναν τα όπλα!

Μερικά σημαντικά από αυτά τα κινήματα είναι τα εξής:

1463: Δέκα χρόνια μόνο μετά την άλωση της Πόλης, σημειώνεται επαναστατικό κίνημα σε Σπάρτη, Λακεδαίμονα και Αρκαδία με επικεφαλής τους Πέτρο Μπούα και Μιχαήλ Ράλλη.

1479: Κίνημα στη Μάνη από τον Κορκόδειλο Κλαδά.

1481: Επαναστατεί η Χιμάρα και η Αυλώνα με αρχηγούς τον Κλαδά και τον Ιωάννη Καστριώτη.

1496, 1499: Επανάσταση σε Ήπειρο, Στερεά...

Επικούριος Απόλλωνας. Βίντεο του 1964 από τον Jean-Daniel Pollet.

Οφείλω να ομολογήσω πως η Ολυμπία και ο Επικούρειος είναι τα δυο μέρη που, όσες φορές και αν τα επισκεφτώ, μου προκαλούν την ίδια συγκίνηση την οποία ποτέ δεν μπόρεσα να εξηγήσω. Μια ακατανόητη τάση διαπερνά τον νου μου και το κορμί μου και η επιθυμία για ένα φανταστικό ταξίδι στον χρόνο γίνεται όλο και μεγαλύτερη…

Είναι το πρώτο φιλμ για το ναό του επικούρειου Απόλλωνα που, κατά πολλούς, έχτισε ο Ικτίνος στην κορυφή ενός βουνού. Ο ναός είναι κτισμένος κυρίως με ασβεστολιθική πέτρα και είναι χωρίς το άγαλμα του θεού Απόλλωνα. Ο σκηνοθέτης (Jean-Daniel Pollet) μαγεύτηκε και είπε ότι αυτός ο ναός υπήρξε το κέντρο του κόσμου για κείνον. Έτσι λοιπόν τον κινηματογράφησε με ρυθμό ιερής τελετουργίας και το αποτέλεσμα αντάμειψε τις προσπάθειες του.

Εντυπωσιακό ντοκιμαντέρ στη Μονή Βελανιδιάς.

Μέχρι σήμερα έχουμε δει αρκετά ντοκιμαντέρ, αλλά και ταινίες να γυρίζονται για τη συμπλήρωση 200 χρόνων φέτος από την Επανάσταση του 1821. Όμως, αυτό που συμβαίνει από χθες στη Μονή Βελανιδιάς είναι εντελώς ξεχωριστό, καθώς τα γυρίσματα πραγματοποιούνται σε «πραγματικές συνθήκες», με τα όπλα και τις στολές να είναι εκείνης της εποχής. Παράλληλα, συμμετέχουν μέλη συλλόγων ιστορικής αναβίωσης, καθώς και συλλόγων του νομού.

Να υπενθυμίσουμε ότι το ντοκιμαντέρ, που είναι αφιερωμένο στην Επανάσταση στο Μοριά, θα δημιουργήσει το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, ενώ τα γυρίσματα στη Μεσσηνία θα διαρκέσουν μέχρι και αύριο Κυριακή.

Στόχος του Πολεμικού Μουσείου είναι το ντοκιμαντέρ να είναι έτοιμο στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, ενώ θα έχει διάρκεια μιας ώρας και θα δοθεί σε τηλεοπτικό κανάλι για προβολή...

Ελλάδα, το έθνος-Φοίνικας που αναγεννήθηκε από τις στάχτες του. (Μέρος Α')

 

Η αναγέννηση της Ελλάδος μέσα από τις σταχτες της ως άλλος Φοίνικας.

Βασιζόμενος σε μία παλαιότερη επιθυμία μου όσον αφορά τα 200 χρόνια από την εξέγερση του έθνους επέλεξα αυτή τη χρονική στιγμή για να ρίξω φως, κατά την ταπεινή μου άποψη, σε ορισμένα σκοτεινά σημεία του Ελληνισμού και να κατανοήσουμε καλύτερα πώς φτάσαμε να πέσει το πρώτο βόλι. Το άρθρο μου αυτό έχει ξεκινήσει το 2017 με σκοπό κάποια στιγμή να δημοσιοποιήσω αυτά που έχω στο μυαλό μου όσον αφορά, πάντα το 1821.

Η Ελλάδα από το 146 π.χ. μετά τη μάχη της Λευκόπετρας και την υποδούλωση της στους Ρωμαίους διανύει 1967 χρόνια μέσα στο Έρεβος, την ανυποληψία, την βίαιη απόξυρση των θρησκευτικών πιστεύω, στην ανέχεια, στην απαγόρευση εκπαίδευσης και σε πολλά άλλα οδήγησαν έναν περήφανο λαό - έστω και σαν πόλεις-κράτη - ο οποίος έδωσε το φως του σε όλη την ανθρωπότητα, να ζήσει στον ελληνικό προθάλαμο του Μεσαίωνα και να κινδυνεύσει να χάσει την ταυτότητά του. Αν κάτι το απέτρεψε αυτό δεν ήταν άλλο από τις βάσεις που είχαν θέσει οι πρόγονοί μας μέσα από έναν ισχυρό πολιτισμό που πάνω σε αυτόν στηρίχθηκαν νεότεροι και στην υπέροχη ελληνική γλώσσα η οποία αν μη τι άλλο αποτέλεσε την μάνα σε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης ακόμα και αυτή τη λατινική.

Για να μην μακρηγορούμε, αυτά τα 1967 χρόνια αποτέλεσαν το κιβούρι του Ελληνισμού και κόντεψαν να σβήσουν το έντονο αποτύπωμά του από τον χάρτη της γης. Όμως το αρχαίο ελληνικό πνεύμα πού διαπότισε την Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και μετέπειτα Βυζαντινή καθώς και η γλώσσα η οποία έγινε η επίσημη του νέου κράτους άφησαν υποθήκη, και μία αχτίδα φωτός για το έθνος που πιθανόν να αναγεννιόταν από τις στάχτες του ως άλλος Φοίνικας.

Η σκέψη που με ταλανίζει χρόνια είναι για ποια ελληνικότητα μιλάμε μετά από τόσα χρόνια κατακτήσεων, για ποια ελληνική ταυτότητα και κατά πόσο αυτή η ταυτότητα, που τόσο διαφημίζουμε τελευταία δρέποντας δάφνες του παρελθόντος, έμεινε αναλλοίωτη μέσα στο πέρασμα τόσων αιώνων και τόσων κατακτητών. Τι καθορίζει...

Η "επιστροφή" της Ολυμπίας στο φως μέσα από την αρχαιολογική σκαπάνη.

 

Η συστηματική διερεύνηση της Ολυμπίας άρχισε, όπως είναι γνωστό, ήδη τον περασμένο αιώνα. Το 1874 υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας το συμβόλαιο για τις ανασκαφές στην Ολυμπία. Τον επόμενο χρόνο άρχισαν οι εργασίες υπό τη διεύθυνση του Ernst Curtius ( ελληνιστί Ερνέστος Κούρτιος) . Οι Γερμανοί ανασκαφείς ήλπιζαν ακόμη ότι θα βρουν πολλά από τα χάλκινα αγάλματα που αναφέρει ο Παυσανίας στην λεπτομερέστατη περιγραφή του ιερού. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Παρ' όλα αυτά, η Ολυμπία αποδείχθηκε ένας πολύ αποδοτικός χώρος για πολλούς τομείς του ελληνικού πολιτισμού.

Η πρώτη ανασκαφική περίοδος διήρκεσε από το 1875 ως το 1881. Σε αυτό το εντυπωσιακά σύντομο χρονικό διάστημα αποκαλύφθηκε ολόκληρο το κέντρο του ιερού. Τα κατάλοιπα των οικοδομημάτων και χιλιάδες ευρήματα επέτρεψαν την ανασυγκρότηση της ιστορίας του ιερού και την αναπαράσταση της εξωτερικής μορφής του στα βασικά της χαρακτηριστικά. Από τους πρωτεργάτες των ερευνών στην Ολυμπία θα αναφέρω μόνο μερικά σημαντικά ονόματα: Ernst Curtius, Adolf Furtwängler, Friedrich Adler, Carl Purgold και Wilhelm Dörpfeld.

Ο Wilhelm Dörpfeld ανέλαβε και την πρωτοβουλία για τη δεύτερη ανασκαφική περίοδο στην Ολυμπία. Υπό την καθοδήγηση του έγιναν μεταξύ των ετών 1906 και 1929 διάφορες έρευνες για να δοθεί απάντηση στο ερώτημα πότε άρχισε η λατρεία στην Ολυμπία. Ο Dörpfeld ήθελε να αποδείξει ότι η Ολυμπία ήταν ένας σημαντικός λατρευτικός χώρος ήδη από τα μυκηναϊκά χρόνια.

Η τρίτη ανασκαφική περίοδος, που διήρκεσε από το 1936 ως το 1966, αφού διακόπηκε από τον καταστρεπτικό πόλεμο, συνδέθηκε με το όνομα του Emil Kunze. Σε αυτόν οφείλεται κατά κύριο λόγο η αποκάλυψη περαιτέρω τομέων του ιερού - υπενθυμίζω ενδεικτικά το στάδιο. Το όνομα του Kunze συνδέεται κυρίως με την εύρεση αναρίθμητων χάλκινων αναθημάτων. Στην ομάδα του Emil Kunze ανήκαν, μεταξύ πολλών άλλων, ο Hans Schleif, ο Richard Eilmann, ο Hans-Volkmar Herrmann, ο Wolfgang Schiering και ο Alfred Mallwitz.

Η «αναδύση» της Ολυμπίας στο φως, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά γεγονότα, στην σύγχρονη ιστορία του ανθρώπου. Έκτοτε αποτελεί πόλο έλξης ανθρώπων από όλες τις άκρες της γης που επιθυμούν να έρθουν κοντά στο κέντρο αθλητικού πνεύματος κατά την αρχαιότητα. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντική την σημασία του επιτεύγματος των προγόνων μας, και είναι αμφίβολο αν εμείς μπορούμε να κατανοήσουμε το μεγαλείο του.