ΙΟΥΛΙΟΣ Ο ΜΗΝΑΣ ΤΟΥ ΘΕΡΟΥΣ !

"Κι έβαζε ακόμα χτήμα απάνω τον βασιλικό, κι αργάτες θέριζαν, κοφτερά στα χέρια τους φουχτώνοντας δρεπάνια· άλλα χερόβολα σωριάζονταν στο χώμα αράδα αράδα κι άλλα τα δέναν με ασταχόσκοινα γερά οι δεματιαστάδες· κι ήτανε τρεις πον τα δεμάτιαζαν, και πίσω τονς αγόρια τρέχαν, μάζευαν τα χερόβολα, στην αγκαλιά τα παίρναν, και τα 'διναν πιο πίσω ...

Κάπου πιο πέρα οι κράχτες σύνταζαν κάτω από δρυ το γιόμα· βόδι τρανό είχαν σφάξει κι έψηναν με προθυμία, κι οι δούλες σωρό το αλεύρι το άσπρο εζύμωναν, να φαν οι θεριστάδες. (Ομήρου Ιλιάς Σ, στ. 550-556 και 558-560. Μετάφραση: Ι. Κακριδή - Ν. Καζαντζάκη)

Όταν τα στάχυα κιτρινίσουν σαν το κυδώνι τότε το σιτάρι είναι ώριμο και πρέπει ν' αρχίσει ο θερισμός. Αυτό στον τόπο μας γίνεται τον Ιούλιο, γι' αυτό κι ο μήνας λέγεται "Θεριστής".

Οι θεριστάδες ετοίμαζαν τα εργαλεία του θερισμού, δρεπάνια, ετοίμαζαν και τα δεματικά  για να δέσουν τα δεμάτια.

Οι άντρες με  πλατύγυρο ψάθινο καπέλο στο κεφάλι κι οι γυναίκες με τη μαντήλι στο πρόσωπο, πρωί με τη δροσιά ξεκινούσαν για τα χωράφια τους. Εκεί έμπαιναν με τη σειρά κι έπαιρνε ο καθένας τον όργο του. Στο δεξί χέρι κρατούσαν το δρεπάνι και στ' αριστερό έβαζαν την παλαμαριά στα δάκτυλα, που προστάτευε το χέρι και βοηθούσε να πιάνουν μεγαλύτερες χεριές.

Πρώτος άρχιζε ο πρωτεργάτης, που ήταν ο πιο καλός κι έμπειρος θεριστής της ομάδας. Προτού αρχίσει, γυρνώντας "καταηλιού", έκανε το σταυρό του λέγοντας: "Αιντε στ' όνο­μα του Θεού! Καλοξόδιαστα και τυχερά! Τ' χρόν' πλειότερα! Χίλια κιλά να δώσ' ου Θεός. Αφεντικό! (το κιλό 22 οκάδες). Αμήν! Γεια στα χέρια σας. Και δύναμη να σας δίν' ο Θεός" απαντούσε τ' αφεντικό.

Κι ο πρωτεργάτης άρχιζε και θέριζε τόσο, όσο μπορούσε να φτιάσει ένα δεμάτι. Βάζοντας τις χεριές επάνω στ' ανοιχτό δεματικό, τις έδενε κι έστηνε όρθιο το πρώτο δεμάτι με τα στάχυα κοιτάζοντας τον ουρανό. Το πρώτο αυτό δεμάτι, που το στόλιζαν με παπαρούνες κι αγριολούλουδα, θα έστεκε όρθιο σ' όλη τη διάρκεια του θερισμού σαν προσφορά και θυσία του γεωργού στο Θεό, όπως έκαναν και οι αρχαίοι ικετεύοντας τη γη να είναι πάντοτε καλή κι απλόχερη μαζί τους.

 Τ' αφεντικό κερνούσε τους θεριστάδες κι όλοι μαζί με τραγούδι άρχιζαν το θερισμό, αφήνοντας κάτω τις χεριές, που σχημάτιζαν τόσες σειρές, όσοι ήταν κι οι θεριστάδες. Ο δεματατζής από κοντά έδενε τα δεμάτια με  ξύλο λεπτό ως τριάντα πόντους, λίγο γυριστό και μυτερό στην άκρη.

Καθώς η μέρα προχωρούσε, η ζέστη δυνάμωνε κι ο ιδρώ­τας έσταζε από τα πρόσωπα, ενώ τα άγανα γρατσούνιζαν τα χέρια. Όλη την ώρα ακουγόταν ο μεταλλικός ήχος των δρε­πανιών πάνω στην καλαμιά.

Το μεσημέρι, όταν η ζέστη γινόταν αφόρητη, κάθονταν όλοι στον ίσκιο κάποιου κοντινού δέντρου για να ξεκουραστούν και να φάνε το φαγητό που ετοίμαζε η νοικοκυρά μαζί με το δροσερό ξιδόνερο.Άπλωναν μετά να κοιμηθούν για λίγο ώσπου να πέσει η ζέστη. Κι όταν ξυπνούσαν, αφού τρόχιζαν τα δρεπάνια με το λαδάκονο, άρχιζαν τη δουλειά με το τραγούδι:

                                     

"Κάτω στους τρανούς τους κάμπους και στα πράσινα λιβάδια

έσπειρα σπυρί σιτάρι, φύτρωσε μαργαριτάρι

κι έβαλα περ' σους εργάτες, έβαλα κι ένα λεβέντη

νια να δένει τα δεμάτια."

Πολλά ήταν τα τραγούδια του θέρου. Τα θέματα τους ήταν παρμένα από τα βάσανα και τις πίκρες τής ζωής, από τους πόθους, τήν αγάπη και τον έρωτα.

Το μεροκάματο κρατούσε από τα χαράματα μέχρι το ηλιοβασίλεμα. Κι οι θεριστάδες.....

ΤΟ ΣΟΥΒΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΑΡΝΙΟΥ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ!

Ο οβελίας, το παραδοσιακό αρνάκι που το βλέπουμε να στριφογυρνάει στη σούβλα την Κυριακή του Πάσχα και το’ χουμε συνδέσει με την εθνική μας παράδοση, δεν είναι τίποτε άλλο από μια εβραϊκή γιορτή που προσαρμόστηκε στα ελληνοχριστιανικά δεδομένα.Η λέξη Πάσχα στα ελληνικά δεν σημαίνει τίποτα. Πρόκειται για παραφθορά μιας λέξης με εβραϊκή και αραμαϊκή προέλευση (πεσάχ) και σημαίνει «ξεφεύγω», «προσπερνώ». Συμβολίζει το τέλος της μακρόχρονης δουλείας των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο και την έξοδό τους προς τη γη Χαναάν, τη γη της Επαγγελίας.

Σύμφωνα με το βιβλίο της Εξόδου στην Παλαιά Διαθήκη, η δέκατη και τελευταία πληγή που επεφύλαξε ο Θεός στους Αιγύπτιους, για τις οποίες είχε προειδοποιήσει ο Μωυσής τον Φαραώ, ώστε να πειστεί και να επιτρέψει την έξοδο, ήταν η θανάτωση από Άγγελο Κυρίου όλων των πρωτότοκων γιων των Αιγυπτίων, αλλά και των πρωτότοκων ζώων τους.  Κάθε εβραϊκή οικογένεια έπρεπε να θυσιάσει ένα νεαρό αρνάκι ή κατσικάκι, χρονιάρικο, για να ευλογηθεί από το θεό όλο το κοπάδι. Το σφάγιο πρέπει να ήταν αρσενικό και αρτιμελές, δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο και με το αίμα του έβαφαν παραδοσιακά τις πόρτες των σπιτιών, ώστε να αναγνωρίζει ο Άγγελος τα εβραϊκά σπίτια και να μη σπέρνει το θάνατο…

Από τότε η γιορτή του Πεσάχ εξελίχθηκε σε μια από τις σπουδαιότερες των Ιουδαίων. Παραδοσιακά γιορτάζεται ακόμα και σήμερα στην πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, την 14^η του μήνα Αβίβ. Πρόκειται για δείπνο κι όχι για γεύμα και όσοι μετέχουν σ’ αυτό πρέπει να είναι ντυμένοι κι έτοιμοι σαν να πρόκειται να ταξιδέψουν. Πασχαλινό δείπνο ήταν, φυσικά, και ο Μυστικός Δείπνος του Ιησού με τους δώδεκα μαθητές του.

Στη χριστιανική λατρεία το Πάσχα μεταφέρθηκε για λίγες ημέρες (γιορτάζεται την πρώτη ημερολογιακή Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας), έτσι ώστε να υπάρχει μια γιορτινή αλληλουχία με το Πάθος και την Ανάσταση του Χριστού, του «αμνού του Θεού», όπως τον είχε αποκαλέσει ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Απέκτησε, βέβαια, και άλλο συμβολισμό, πλέον δείχνει το πέρασμα από το θάνατο στη ζωή και από τη λύπη στη χαρά.

Το ψήσιμο, πάντως, του αρνιού στη σούβλα είναι παραδοσιακό ελληνικό έθιμο και μάλιστα της ηπειρωτικής Ελλάδας (στα Επτάνησα π.χ. που είχαν κατεξοχήν δυτικές επιρροές δεν υπήρχε το έθιμο μέχρι και πριν λίγες δεκαετίες). Η συγκεκριμένη… τεχνοτροπία ανάγεται στους βοσκούς της ελληνικής υπαίθρου, οι οποίοι παραδοσιακά γιόρταζαν το Πάσχα στα χειμαδιά και δεν είχαν χτιστούς φούρνους ώστε να ψήσουν το αρνί. Η σούβλα, λοιπόν, ήταν ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος ψησίματος, αφού δεν απαιτούσε εγκαταστάσεις, παρά μόνο μια φωτιά, ένα μυτερό κλαδί και δύο διχάλες στο έδαφος για να συγκρατούν τη σούβλα.

Επί Τουρκοκρατίας όμως ο οβελίας σουβλίζονταν στα βουνά από τους Κλεφταρματωλούς και φυσικά τους βοσκούς λόγω της δύσκολης πρόσβασης των Τούρκων ,αντίθετα εκεί που οι Τούρκοι μπορούσαν να λεηλατήσουν ,κυρίως στα πεδινά, οι Έλληνες σούβλιζαν έκ του ασφαλούς γουρουνόπουλο αφού οι  κατακτητές ούτε καν το πλησίαζαν γιατί η θρησκεία τους απαγόρευε το χοιρινό.Έτσι στην Πελοπόννησο έμεινε ως έθιμο και αποτελεί ως και τις μέρες μας εκλεκτή λιχουδιά και καταναλώνεται με ιδιέταιρο ζήλο.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ!

Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» . Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης» προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.Η μαυρίλα όμως σήμαινε ασχήμια, προπάντων για τα κορίτσια που η παράδοση τα ήθελε άσπρα και ροδομάγουλα: «Οπόχει κόρη ακριβή, το Μάρτη ο ήλιος μη την ιδεί». Για να αποτρέψουν την επίδραση του ήλιου λοιπόν, έφτιαχναν και φορούσαν τον «Μάρτη», ώστε να προστατεύσει τα πρόσωπα των παιδιών από τον ήλιο και να μην καούν, δηλαδή μια λινή κλωστή, άσπρη και κόκκινη, στριμμένη. Φτιάχνεται την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται είτε σαν δαχτυλίδι στα δάχτυλα, είτε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλι. Καμμιά φορά φοριέται ακόμα και στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, ώστε να μην σκοντάφτει ο κατοχός του.
"Μάρτη" δεν φορούσαν μόνο οι άνθρωποι. Σε σε κάποιες περιοχές της χώρας κρεμούσαν την κλωστή όλη τη νύχτα στα κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να χαρίσουν ανθοφορία, ενώ σε άλλες περιοχές την έβαζαν γύρω από τις στάμνες για να προστατέψουν το νερό από τον ήλιο και να το διατηρήσουν κρύο. Σε άλλες περιοχές το φορούσαν μέχρι να φανούν τα πρώτα χελιδόνια, οπότε και το άφηναν πάνω σε τριανταφυλλιές, ώστε να τον πάρουν τα πουλιά για να χτίσουν τη φωλιά τους. Αλλού πάλι το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε και το δένουν στις λαμπάδες της Λαμπρής για να καεί μαζί του.

Ο «Μάρτης» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο εξαπλωμένο σε όλα τα Βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησης του από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι και το διατήρησαν. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, επειδή οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

 Οι Δρίμες του Μάρτη

Η παράδοση θεωρεί τις Δρίμες ως ημέρες επικίνδυνες. Θεωρούνται ως δαιμονικά όντα που τριγυρίζουν τον κόσμο τις τρεις πρώτες, τις τρεις μεσαίες και τις τρεις τελευταίες μέρες του Μάρτη, για να κάνουν κακό. Πιστεύεται πως ό,τι πλύνεις αυτές τις ημέρες θα λειώσει, όσα ξύλα και να κόψεις θα σαπίσουν, αν λουστείς θα πάθεις κακό. Γι' αυτό ή αποφεύγουν ολότελα να πλύνουν τις μέρες αυτές ρούχα ή, αν πλύνουν, ρίχνουν στο νερό πέταλο, γιατί το σίδερο, όπως πιστεύεται, είναι γιατρικό και αποτρέπει τα δαιμόνια

ΓΙΑΤΙ ΒΑΦΟΥΜΕ ΚΟΚΚΙΝΑ ΤΑ ΑΥΓΑ;

Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα του Πάσχα είναι το βάψιμο των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη.
Το αυγό συμβολίζει τον…..
τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός – όπως το περίβλημα του αυγού -, αλλά έκρυβε μέσα του τη “Ζωή”, αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε!
Μπορεί τα τελευταία χρόνια το αυγά να βάφονται σε διάφορα χρώματα, όμως η παράδοση τα θέλει κόκκινα. Είναι γεγονός πως τα χρωματιστά αυγά τα συναντάμε στην αρχαιότητα, στη Ρώμη, στην Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, ως δώρα στις ανοιξιάτικες γιορτές μαζί με κουνέλια τα οποία είναι το σύμβολο της γονιμότητας.
Πώς ακριβώς όμως, καταλήγουμε στην επιλογή του κόκκινου χρώματος, δεν είναι ξεκάθαρο. Οι εξηγήσεις που υπάρχουν, είναι πολλές. Μία από τις πιο αποδεκτές είναι πως το κόκκινο συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού. Οι άλλες ερμηνείες, έχουν πρωταγωνίστριές τους, τρεις γυναίκες : Την Παναγία, τη Μαγδαληνή και μία δύσπιστη ανώνυμη γυναίκα.
Η Παναγία πίσω από το έθιμο των “κόκκινων αυγών”.
Μία εξήγηση που δίνεται συχνά, λέει ότι η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς Του Υιού της, ικετεύοντάς τους να του φέρονται καλά! Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, αυτά βάφτηκαν κόκκινα!
Τα κόκκινα αυγά και η Μαγδαληνή.
Μία άλλη ιστορία συνδέει το κόκκινο χρώμα με τη Μαρία Μαγδαληνή. Όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας ενημερώθηκε για την Ανάσταση του Χριστού, τη θεώρησε τόσο απίθανη “όσο και το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα”. Η Μαρία Μαγδαληνή τότε, χρωμάτισε μερικά αυγά κόκκινα και του τα πήγε για να του επιβεβαιώσει το γεγονός.
Η δύσπιστη γυναίκα.
Μία παραλλαγή της παραπάνω ιστορίας, θέλει μία γυναίκα να μην πιστεύει την είδηση της Ανάστασης Του Ιησού και να λέει: “Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός”. Και τότε αυτά έγιναν κόκκινα”!
Το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών.
Το έθιμο του τσουγκρίσματος των αυγών ξεκίνησε μάλλον στην Βόρεια Αγγλία ως παιχνίδι: Ο κάτοχος του πιο γερού αυγού, ήταν ο νικήτης! Κανονικά πάντως το πρώτο αυγό που βάφεται σε κάθε σπίτι ανήκει στην Παναγία και δεν πρέπει να το “τσουγκρίζουμε” .
Πολλές νοικοκυρές ακόμα και σήμερα το φυλάνε στο εικονοστάσι όλο το χρόνο μέχρι το επόμενο Πάσχα, αφού λένε πως δεν χαλάει όλη την χρονιά! Την Μεγάλη Πέμπτη του επόμενου έτους το φυτεύουν στα χωράφια τους για να είναι εύφορα, ή το κρεμάνε στα μαντριά των ζώων για να είναι γόνιμα.
Πηγή: http://dinatos.blogspot.com/2012/04/blog-post_12.html#ixzz1rqmcjizN