ΤΡΥΠΗΤΗ(ΎΠΑΝΑ, ΙΣΟΒΑ 'Η ΜΠΙΤΖΙΜΠΑΡΔΙ ): " Ίσταται κατά τον βορράν, στηριζόμενο επί φυσικού μπαλκονίου, εξόχως μεγαλοπρεπής και η περικλείουσα αιώνια βλάστηση αποτελεί τον μανδύα του. Αυτός λάμπει και απαστράπει εις όλα τα παιχνίδια των χρωμάτων εις καθημερινό θέαμα και ακτινοβολεί ως φαιοπράσινη φλόγα υπό τας πρωϊνάς αχτίδας του ηλίου".

''Πρός άρκτον δ' 'ομορα ήν τω Πύλω δύο πολίδια Τριφυλιακά 'Υπανα και Τυπανέαι και ποταμοί δε δύο εγγύς ρέουσι, ο τε Δαλίων (Διάγων) και ο Αχέρων εκβάλοντες εις τον Αλφειόν"
(Στράβων Η΄3,15)

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ

Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2023

Φραγκοκρατία στην Ηλεία, το κάστρο της Θεισόας ή Αγίας Ελένης.

 


Στα σύνορα Ηλείας Αρκαδίας βρίσκεται η Θεισόα ή Λάβδα και νότια αυτής βρίσκονται τα υπολείμματα ενός φράγκικου κάστρου που κτίστηκε πάνω στα οχυρωματικά ερείπια της αρχαίας Θεισόας. Το κάστρο της Αγίας Ελένης, του 13ου αιώνα, ανήκε στον Δρόγο των Σκορτών και κτίστηκε από τον βαρόνο Ούγκω Ντε Μπρυγιέρ, προστέθηκε δε στην βαρονία της Καρύταινας και περιελάμβανε 24 φέουδα. Τα αρχαία οχυρωματικά ανακατασκευάστηκαν από τους Φράγκους και προστέθηκαν νέα δομικά στοιχεία της εποχής όπως ακροπύργια και άλλες μεσαιωνικές προσθήκες. Στο εσωτερικό του κάστρου υπήρχε η καθολική εκκλησία της Αγίας Ελένης  από την οποία πήρε το κάστρο τη μεσαιωνική του ονομασία. Το κάστρο της Θεισόας είναι από τα πρώτα που κτίστηκαν στον Μοριά, μαζί με το Κρεπακόρε ώστε να διαφυλαχτεί η ακεραιότητα της πρωτεύουσας Ανδραβίδας. Η βιασύνη των Φράγκων για οχυρωματικά οδήγησε στην χρησιμοποίηση των αρχαίων δομικών στοιχείων με έναν συνδυασμό ανακατασκευής και σύγχρονων προσθηκών. Την πρακτική αυτή δεν την συνήθιζαν και φανερώνει τα στενά χρονικά περιθώρια που είχαν. Η πρόχειρη κατασκευή δεν άφησε μεσαιωνικά κτίσματα, αντίθετα παρατηρούμε διασωθέντα τα αρχαία οχυρωματικά. Θα πρέπει να σημειωθεί πως το περίφημα κάστρο της Καρυταίνης χτίστηκε αργότερα αυτού της Αγίας Ελένης.

Το κάστρο Θεισόας ή Αγίας Ελένης είναι γνωστό από ένα επεισόδιο που ελαβε χώρα το 1301 στο οποίο  η 37χρονη Ισαβέλλα Βιλεαρδουίνου (η γνωστή Ιζαμπώ) παντρεύτηκε τον 20χρονο κόμη Πεδεμοντίου Φίλιππο της Σαβοΐας, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο έγινε Πρίγκιπας Αχαΐας.

Το ζεύγος εγκαταστάθηκε στον Μοριά το 1302 και πολύ γρήγορα ο Φίλιππος έγινε μισητός από Φράγκους και Έλληνες εξαιτίας της απληστίας του και της βαριάς φορολογίας που επέβαλε. Το 1304, μη θέλοντας να καταβάλουν τα υπέρογκα ποσά που ζητούσε ο Φίλιππος, οι Έλληνες του Δρόγου των Σκορτών επαναστάτησαν. Εξέλεξαν στη Λινίσταινα αρχηγούς τους αδερφούς Γεώργιο και Ιωάννη Μικρονά και ζήτησαν τη βοήθεια των Βυζαντινών του Μυστρά. Ο κυβερνήτης του Μυστρά ανταποκρίθηκε άμεσα και έστειλε στρατό, ο οποίος βοήθησε τους επαναστάτες να καταλάβουν τα σχεδόν αφύλακτα κάστρα της Αγίας Ελένης και του Κρεπακόρε τα οποία καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Μετά τις πρώτες επιτυχίες, οι επαναστάτες επιχείρησαν να καταλάβουν ένα τρίτο κάστρο, το Μπωφόρ (αταύτιστο κάστρο κοντά στην αρχαία Ήλιδα και όχι το Λεύκτρο) αλλά στο μεταξύ οι Φράγκοι ιππότες κατάφεραν να ανασυνταχθούν, και με επικεφαλής τον άρχοντα του Σαφλαούρου Nicolas le Maure αντεπιτέθηκαν και απώθησαν τους Βυζαντινούς. H στάση τελείωσε εκεί.

Μετά από αυτά τα γεγονότα (τα οποία εξιστορεί η Γαλλική έκδοση του Χρονικού του Μορέως) το κάστρο μάλλον δεν επισκευάστηκε και δεν χρησιμοποιήθηκε ξανά. Δεν περιέχεται στις λίστες με τα φράγκικα κάστρα του 14ου και του 15ου αιώνα.

Η ταύτιση του κάστρου της Θεισόας με το κάστρο της Αγίας Ελένης/Λάβδας έγινε για πρώτη φορά από ξένους περιηγητές του 19ου αιώνα. Ο Άγγλος συνταγματάρχης William Leake στο Travels in Morea (1830) γράφει ότι η ακρόπολη είναι κυκλική χωρίς πύργους, με διάμετρο 130 μέτρα. Στο εσωτερικό υπήρχε ναός με επτά δωρικές κολώνες διαμέτρου 0,45μ. Εντόπισε επίσης ερείπια ενός μεγάλου κυκλικού κτίσματος που οι ντόπιοι περιέγραφαν ως παλιό μύλο, αλλά ο ίδιος τον θεώρησε μεσαιωνικό πύργο. Ο Γάλλος περιηγητής Buchon που επισκέφθηκε την περιοχή το 1841, είδε κι αυτός τον μεσαιωνικό κυκλικό πύργο.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Η αρχαία οχύρωση κάλυπτε μια έκταση 42 στρεμμάτων εντός περιμέτρου 880 μέτρων. Στο εσωτερικό, στο ψηλότερο σημείο, υπήρχε και ένας δεύτερος , εσωτερικός οχυρωματικός περίβολος που σχημάτιζε μια εσωτερική ακρόπολη που είχε έκταση 3,5 στρέμματα με περίμετρο 240 μέτρα. Η βόρεια πλευρά του εσωτερικού περιβόλου συνέπιπτε με τον εξωτερικό περίβολο. Στον εξωτερικό περίβολο διακρίνονται σε χαμηλό ύψος τουλάχιστον 7 πύργοι εκ των οποίων ο ένας, στο νότιο άκρο, είναι κυκλικός.

Στον εσωτερικό περίβολο διακρίνονται τουλάχιστον 2 τετράγωνοι πύργοι. Όλοι οι πύργοι διατηρούνται σε χαμηλό ύψος και είτε σώζονται σε επίπεδο θεμελίων είτε είναι επιχωματωμένοι. Η πύλη του εξωτερικού κάστρου βρισκόταν στο νοτιότερο άκρο της οχύρωσης, ενώ η πύλη της ακρόπολης ήταν στη νοτιοανατολική γωνία του εσωτερικού περιβόλου. Το φράγκικο κάστρο του 13ου αιώνα πιστεύεται ότι βρισκόταν στο σημείο της εσωτερικής ακρόπολης, δηλαδή στην οχύρωση των 3,5 στρεμμάτων της κορυφής. Κοντά στο εσωτερικό τείχος εντοπίζονται ίχνη μικρού αρχαίου ναού δωρικού ρυθμού όπως συμπεραίνεται από θραύσματα κιόνων με 20 ραβδώσεις και επίσης από κιονόκρανα και θραύσματα από μετόπες. Γενικά στο χώρο διακρίνονται πολλά υπολείμματα της αρχαίας οχύρωσης, αλλά δεν δε έχει βρεθεί το παραμικρό από τη μεσαιωνική οχύρωση. Τα τείχη που σώζονται φαίνονται όλα αρχαία, με μεγάλους ημικατεργασμένους λίθους, χωρίς συνδετικό κονίαμα. Δεν υπάρχουν ούτε καν επιφανειακά ευρήματα που να παραπέμπουν σε μεσαιωνική χρήση.

Η Ολλανδική Αρχαιολογική Σχολή ανακάλυψε στη Θεισόα λίγα ερείπια οικίσκων, η χρονολόγηση των οποίων είναι εντελώς αβέβαιη. Αυτή η παντελής έλλειψη μεσαιωνικών καταλοίπων γεννά κάποιες αμφιβολίες για το αν το κάστρο της Θεισόας υπήρξε ποτέ φράγκικο κάστρο και αν πράγματι ταυτίζεται με το κάστρο της Αγίας Ελένης.

 

Πηγές

Antoine Bon, 1969, La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe (1205-1430), Editions de Boccard, pp.385,386,388

Wikipedia

Kastra.eu

Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2023

Μορέας ή Μοριάς (...και όχι Μωριάς) από που προήλθε το όνομα.

 

Χάρτης του Μοριά το 1608.

Η Πελοπόννησος από τα αρχαία χρόνια αποτελεί πάντα, ίσως, το σημαντικότερο κομμάτι της χερσονήσου του Αίμου και ειδικότερα του Ελλαδικού χώρου. Εμφανίζεται στον χάρτη της ιστορίας με την ονομασία Πελασγία (εκ των αυτοχθόνων Πελασγών), μετέπειτα Απία και συνεχίζει και επικρατεί η ονομασία Πελοπόννησος (΄΄νήσος του Πέλοπος΄΄, αν και παράδοξο για την εποχή εκείνη να συμπεριλαμβάνεται η λέξη νήσος) που την συνοδεύει ως και σήμερα. Υπάρχει όμως ένα μεσοδιάστημα 6, περίπου, αιώνων που ένα άλλο όνομα χαρακτηρίζει την «νήσο του Πέλοπος» και αφήνει ένα στίγμα με βαθιές ρίζες ακόμη και στις μέρες μας και αυτό δεν είναι άλλο από το όνομα «Μοριάς».

Συγκεκριμένα κατά την μεσοβυζαντινή ή μεσαιωνική περίοδο, 12ος αιώνας, ως και την επίσημη ίδρυση του Ελληνικού κράτους το όνομα Μωρέας ή Μορέας ή Μοριάς (σημ. με συνίζηση*) είναι αυτό που χαρακτηρίζει τον ανυπέρβλητο τόπο του ελλαδικού χώρου και στιγματίζει την μνήμη των κατοίκων του. Σε ελληνικό  έγγραφό του 1111 που ανακάλυψε στο Βρετανικό μουσείο ο Κωνσταντίνος Σάθας, αναφέρεται για πρώτη φορά αυτό το όνομα, Μοραίας. "Μνήσθητι Κύριε του δούλου σου Ανδρέου μοναχού του εκ της καθολικής εκκλησίας Ωλένης του Μοραίου".

Αρχικά το όνομα αυτό το έφερε μόνο η περιοχή της Ηλεία και κατόπιν επικράτησε σε όλη την Πελοπόννησο (14ος-15ος αι.). Από αυτό συμπεραίνουμε πως αναιρείται η άποψη πως το όνομα είναι συνυφασμένο με την Φραγκοκρατία αφού ήδη προϋπήρχε.

Η ετυμολογία του ονόματος έχει ερευνηθεί από πολλούς ιστορικούς

Παρασκευή 5 Μαΐου 2023

Ο κάλλιστος Ναός του Επικούριου Απόλλωνα.

Επικούριος Απόλλωνας, 1888.

Στο Κωτύλιο υπάρχει θέση ονομαζόμενη Βάσσαι και ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα, μαρμάρινος ο ίδιος και η στέγη του. Από όλους τους ναούς της Πελοποννήσου ύστερα από αυτόν της Τεγέας θα μπορούσε αυτός να πάρει την πρώτη θέση για το κάλλος του μαρμάρου και το αρμονικό σύνολο. Το προσωνύμιο δόθηκε στον Απόλλωνα, γιατί υπήρξε «Επίκουρος» σε αρρώστια επιδημική, όπως και οι Αθηναίοι τον ονόμασαν «αλεξίκακο», γιατί κι απ΄ αυτούς απομάκρυνε την αρρώστια. Έφερε και στους Φιγαλείς την σωτηρία κατά την διάρκεια του πολέμου μεταξύ Πελοποννησίων και Αθηναίων και όχι σε καμιά άλλη περίσταση…και το ότι αρχιτέκτονας του ναού της Φιγαλίας υπήρξε ο Ικτίνος, σύγχρονος με τον Περικλή και αρχιτέκτονας επίσης του λεγόμενου Παρθενώνα της Αθήνας. Ανάφερα ήδη πως το λατρευτικό άγαλμα του Απόλλωνα βρίσκεται στην αγορά της Μεγαλόπολης.

Τάδε έφη Παυσανίας κατά την περιήγησή του στην περιοχή περίπου το 174π.χ.

 

"... Έτρεξα ανυπόμονος. Ήξερα πως ήταν ο ναός αυτός ένας από τους λαμπρότερους της Ελλάδας, έργο του Ικτίνου, χτισμένος ύστερα από τη μεγάλη νίκη του Παρθενώνα. Εδώ, στα βουνά τούτα, είχαν καταφύγει οι Φιγάλιοι, γλίτωσαν από την πανούκλα και ύψωσαν τον ναό αυτό για να ευχαριστήσουν τον Επικούριο Απόλλωνα. Από μακριά στο άνοιγμα δύο λόφων, μέσα στην πρασινάδα, διέκρινα μιαν άκρα του ναού. Οι κολόνες ήταν από γαλαζωπή πέτρα, η ερημιά γύρω ήταν απέραντη, μήτε πουλί, μήτε τσοπάνης, μήτε νερό. Στο βάθος, κατά το νότο, φράζοντας τον ορίζοντα, κυμάτιζε ανάρια γαλάζιος ανοιχτός, παντοδύναμος και γαλήνιος, ο Ταΰγετος. Δύσκολα μπορώ να νιώσω τους αρχαίους ναούς, στην πρώτη επαφή μένω εντελώς ασυγκίνητος. Πρέπει να περάσει ώρα πολλή, να επικαλεστώ εντατικά τη σκέψη, να γυμνάσω το μάτι, για να μπορέσω να χαρώ την απλότητα και τη σοφία, τη δύναμη και τη χάρη του αρχαίου ναού. Σιγά - σιγά με την άσκηση σαν ένα κομμάτι του βουνού μου φάνταξε ο ναός, διακριτικά σφηνωμένος ανάμεσα στα άλλα βουνά, από την ίδια πέτρα, από τον ίδιο ρυθμό και μονάχα όταν κοίταξα πολύ τις πέτρες τούτες, ένιωσα πως έτσι που είναι πελεκημένες και τοποθετημένες εκφράζουν την ουσία όλης της γύρω της βουνίσιας ερημιάς. Θαρρείς πως είναι το κεφάλι του τοπίου, η ιερή γυροτραφισμένη περιοχή όπου λάμπει ο νους του. Κι εδώ η αρχαία τέχνη δε σε ξαφνιάζει ήσυχα, από ένα μονοπάτι ανθρώπινο, σε ανεβάζει χωρίς να λαχανιάσεις στην κορυφή....".

 Έτσι γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης για τον ναό του Επικούριου Απόλλωνα στο βιβλίο του "Ταξιδεύοντας -  Μοριάς".

 

Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022

Ο Όσκαρ Γουάϊλντ (Οscar Wild) και το πάθος του για τα χώματα της Ολυμπίας.

 

Ο Όσκαρ Ουάϊλντ με παραδοσιακή φορεσιά

Τον Απρίλιο του 1877 ένας φοιτητής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, 23 ετών, μαζί με έναν  ελληνολάτρη καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, ονόματι Τζόν Μάχαφι φθάνουν στο λιμάνι του Κατακόλου πραγματοποιώντας ένα όνειρο ζωής να επισκεφθούν τα ιερά χώματα της Αρχαίας Ολυμπίας, να νοιώσουν την αύρα του ολυμπισμού και να εκπληρώσουν ένα ταξίδι που για πολλούς φιλέλληνες παρέμεινε όνειρο. Ο σπουδαστής αυτός είχε διακριθεί με βραβείο στα αρχαία ελληνικά, στο κολέγιο Τρίνιτυ, και με μητέρα σπουδαγμένη με αρχαία ελληνική παιδεία. Το όνομα αυτού, Όσκαρ Ουάϊλντ. Το ταξίδι συνδυάστηκε με την σκαπάνη που είχε φέρει στο φως ευρήματα από το μεγαλείο της Ολυμπίας και ο ίδιος αναφέρει: «Ήμουν σχεδόν δεκάξι χρόνων όταν άρχισα να αντιλαμβάνομαι το θαύμα και το κάλλος της αρχαίας ελληνικής ζωής. Ξαφνικά, μου φάνηκε πως έβλεπα λευκές φιγούρες να ρίχνουν πορφυρές σκιές πάνω στις ηλιόλουστες παλαίστρες, ομάδες γυμνών νέων και νεαρών παρθένων να κινούνται μέσα σ' ένα βαθύ γαλάζιο φόντο σαν να ήταν πάνω στη ζωφόρο του Παρθενώνα... Από αγάπη σε όλα αυτά, άρχισα να μελετώ ελληνικά με ενθουσιασμό και όσο πιο πολύ τα μελετούσα, τόσο περισσότερο μαγευόμουν... Από μικρός συνήθιζα να ταυτίζομαι με κάθε ξεχωριστό χαρακτήρα που διάβαζα στα βιβλία, αλλά, εκεί ανάμεσα στα δεκαπέντε με δεκάξι, παρατήρησα, με κάποια απορία, ότι μου ήταν πιο εύκολο να με φαντάζομαι ως Αλκιβιάδη ή Σοφοκλή, παρά ως Αλέξανδρο ή Καίσαρα».

Η παιδεία του Όσκαρ είχε ελληνικές επιρροές αφού τόσο η μητέρα του, όσο και ο πατέρας του υπήρξαν ελληνολάτρες με αποτέλεσμα να μεταλαμπαδεύσουν του αρχαίο ελληνικό πνεύμα και στον γιο τους. Ο πατέρας του είχε ήδη επισκεφτεί την Ελλάδα και παρότρυνε και τον ίδιο να κάνει αυτό το ταξίδι ζωής, όπως το αποκαλούσε.

Το ταξίδι του νεαρού Όσκαρ για την Ελλάδα ξεκινά την Κυριακή του Πάσχα 1 Απριλίου του 1877. Οι δυο φίλοι, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη και πληρέστερη βιογραφία του Όσκαρ Ουάιλντ από τον Ρίτσαρντ Έλμαν, παίρνουν το πλοίο από το Μπρίντεζι της Ιταλίας με προορισμό την Ελλάδα. Πρώτος σταθμός στις 3 Απριλίου η Ζάκυνθος, απ’ όπου και πέρασαν στις απέναντι ακτές της Ηλείας και συγκεκριμένα στο Κατάκολο. Η πρώτη και μοναδική του επίσκεψη στην ηπειρωτική Ελλάδα, ξεκινούσε από την Ηλεία. Και πρώτος προορισμός, η πολυθρύλητη Ολυμπία.

Κανείς δεν γνωρίζει ωστόσο πώς ο ίδιος ο Γκούσταβ Χίρσφιλντ, διευθυντής των γερμανικών ανασκαφών στην Ολυμπία, υποδέχθηκε στο Κατάκολο, μικρό τότε ψαροχώρι, τον άσημο ακόμη νεαρό φοιτητή Όσκαρ Ουάιλντ και τον συνοδό του Μαχάφι. Σύμφωνα με τον Έλμαν, έφιπποι οι τρεις άνδρες ξεκίνησαν την επομένη για την Ολυμπία, όπου ο Ουάιλντ είδε από κοντά τη διαδικασία των ανασκαφών. Αργότερα, όταν βρέθηκε και πάλι στην Αγγλία φέρεται να είπε στον εικονογράφο των βιβλίων του, Τσαρλς Ρίκετ: «Ναι, ήμουν παρών κατά τη διάρκεια της ανασκαφής όπου σήκωσαν το μέγα Απόλλωνα απ' το φουσκωμένο ποταμό. Είδα το λευκό τεντωμένο χέρι του να εμφανίζεται πάνω απ' το νερό. Το πνεύμα του θεού εξακολουθούσε να ζει μέσα στο μάρμαρο». Αναφερόταν στον Απόλλωνα του δυτικού αετώματος του ναού του Δία, όμως το πιο πιθανό ήταν να είδε μόνο το κεφάλι του αγάλματος, που όντως βρέθηκε μερικές μέρες πριν την επίσκεψη. Ο υπόλοιπος κορμός και το χέρι που αναφέρεται στην περιγραφή, βρέθηκαν αργότερα. Ο Ουάιλντ καυχιόταν επίσης ότι ήταν παρών και στην ανακάλυψη του Ερμή του Πραξιτέλη. Αν και το περίφημο άγαλμα πράγματι ήρθε στο φως την ίδια χρονιά, το 1877, διάφορες πηγές αναφέρουν ότι ο Ουάιλντ μόλις για μερικές εβδομάδες έχασε αυτή τη σπουδαία στιγμή και ότι απλά εξέφραζε έναν ευσεβή του πόθο, λέγοντας ότι ήταν παρών στην ανακάλυψη.

Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2022

Το Μεσαιωνικό κάστρο του Γούμερου.

 


Υπολείμματα μεσαιωνικού κάστρου, μάλλον φράγκικου (με πιθανό Βυζαντινό παρελθόν), σε χαμηλό ύψωμα της ορεινής Ηλείας, βόρεια από το Γούμερο. Το κάστρο ταυτίζεται με το Βούμερο ή Γούμερο ή Βουνέρι που για πρώτη φορά εμφανίζεται στο κατάλογο με τα φέουδα του 1377 και αργότερα του 1463. Δεν υπάρχει η παραμικρή μνεία για το Γούμερο πριν από το 1377, οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι κατασκευάστηκε περί τα μέσα του 14ου αιώνα. Το Χρονικόν του Σφραντζή αναφέρει ότι [το 1470] το Βουμερό είναι από τα κάστρα που παρέδωσαν οι Ενετοί στους Τούρκους. Το όνομα είναι πιθανότατα σλαβικής προέλευσης, αν και έχουν προταθεί και ετυμολογίες από τη «Βρώμη» και το «Βρωμερόν» που μάλλον δεν ευσταθούν.

Παλιότεροι ερευνητές από τις αρχές του 2οου αιώνα (Παπανδρέου, Σφηκόπουλος) περιγράφουν το κάστρο ως εξής: Συνολική επιφάνεια περίπου 200 τμ. Ήταν στενόμακρο με μήκος 600 μέτρα και πλάτος που κυμαινόταν από 8-10μ στη νοτιοανατολική πλευρά μέχρι 50 μέτρα στα βορειοανατολικά. Υπάρχουν ίχνη πύργου στην ανατολική πλευρά. Υπήρχαν επίσης ίχνη κτισμάτων και δεξαμενών εντός της οχύρωσης.

 Ο Antoine Bonn που το επισκέφθηκε το 1946 αναφέρει την ύπαρξη ενός καλοφτιαγμένου εξωτερικού τείχους. Νεώτεροι ερευνητές (συμπεριλαμβανομένου αυτών του Morea project στη δεκαετία του ‘90) δεν βρήκαν τίποτα. Αυτό είναι λίγο περίεργο γιατί δεν είναι πολύ πιθανό να ξεθεμελιώθηκαν εντελώς τα ερείπια που βρήκαν οι παλιότεροι. Μια πιθανή εξήγηση είναι το γεγονός ότι η περιοχή καλυπτόταν από πυκνό δάσος μέχρι πρόσφατα. Μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 2007 όμως ο λόφος αποψιλώθηκε και κάποια ίχνη του κάστρου είναι πλέον ορατά.

 Πηγές:

Konstantinos Kourelis, “MONUMENTS OF RURAL ARCHAEOLOGY MEDIEVAL SETTLEMENTS ΙΝ ΤΗΕ NORTHWESTERN PELOPONNESE”, Presented to the Faculties of the University of Pennsylvania in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, 2003, pp.272

Antoine Bon, 1969, La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe (1205-1430), Editions de Boccard, pp.331,344

www.kastra.eu

Πέμπτη 3 Μαρτίου 2022

Χαρούλα Λαμπράκη, μια εξαιρετική φωνή με...Ηλειακή χροιά...

 


Στις 5 Ιουνίου 1947 γεννήθηκε στον Κακόβατο της Ηλείας, ένα χωριό κοντά στη Ζαχάρω, η Χαρούλα Λαμπροπούλου… Παιδί μιας φτωχής οικογένειας με τρεις αδελφές, στα δεκαπέντε της ανέβηκε στην Αθήνα για αναζήτηση καλύτερης τύχης. Με τη μεσολάβηση της θείας της, που γνώριζε τη μητέρα του Μπάμπη Μπακάλη, πέρασε από ακρόαση από το γνωστό λαϊκό συνθέτη, ενώ λίγο μετά υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με τις εταιρείες Columbia και His master’s voice.

Ο Μπάμπης Μπακάλης έγινε ο καλλιτεχνικός της νονός, αλλάζοντάς της το επώνυμο από Λαμπροπούλου σε Λαμπράκη, για να μη θεωρηθεί πως υπάρχει συγγένεια με τον ισχυρό άνδρα της Columbia Τάκη Β. Λαμπρόπουλο.

Η φωνή της Χαρούλας Λαμπράκη ακούστηκε για πρώτη φορά σε δίσκο το 1963 σε ένα τραγούδι του Μπάμπη Μπακάλη με τίτλο «Δεν σου μοιάζει καμιά». Εκεί η νεαρή τραγουδίστρια σιγοντάρησε τον Βαγγέλη...

Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2021

Ο Ήλειος πιλότος Σπύρος Καραβίδας από τη Βαρβάσαινα!

 


Ο Σπύρος Καραβίδας ή Αμερικανιστί Spiros Karavedas καταγόταν από την Βαρβάσαινα. Υπηρέτησε στο  τμήμα αεροπορικών καταδρομών 58thFG και πετούσε με ένα P-47D στο οποίο είχε ζωγραφίσει έναν εύζωνα που φώναζε «αέρα» και το είχε ονομάσει "The Greek Guerilla" που σημαίνει: «Ο Έλληνας Αντάρτης». Ο Καραβίδας πολέμησε στο μέτωπο του Νότιο-Δυτικού Ειρηνικού, εκτελώντας αναρίθμητες αποστολές πολυβολισμού/βομβαρδισμού, εναντίον Ιαπωνικών επίγειων στόχων.

https://www.history-point.gr/


Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2021

Ο μεγάλος Ήλειος του κινηματογράφου, Σπύρος Σκούρας.

 


Ο Σπύρος Σκούρας γεννήθηκε στις 28 Μαρτίου 1893 στο Σκουροχώρι Ηλείας. Ο πατέρας του ήταν ένας φτωχός βοσκός, o οποίος είχε να θρέψει ακόμη 9 παιδιά. Οι συνθήκες δεν προδιέγραφαν ένα λαμπρό μέλλον για τον μικρό Σπύρο. Η μοίρα όμως είχε διαφορετικά σχέδια. Σε ηλικία μόλις 7 ετών έφυγε μαζί με δύο από τα αδέρφια του, τον Κάρολο και τον Γιώργο, για το Μιζούρι της Αμερικής, αποβλέποντας σε ένα καλύτερο μέλλον.

Τα πρώτα χρόνια στην Αμερική

Τα τρία αδέρφια δυσκολεύτηκαν πολύ να μάθουν τη γλώσσα και για να βγάλουν τα προς το ζην έκαναν κάθε είδους δουλειά. Εργάστηκαν ως σερβιτόροι σε μπαρ και ξενοδοχεία και ζούσαν για αρκετό καιρό με πολλές στερήσεις. Η μόνη τους διασκέδαση ήταν να πηγαίνουν κάθε Κυριακή στον κινηματογράφο. Αγαπούσαν τόσο τη «μεγάλη οθόνη», που διέθεταν εκεί τις ελάχιστες οικονομίες τους. Μειώνοντας στο ελάχιστο τα έξοδά τους και δουλεύοντας μέρα-νύχτα κατάφεραν μέσα σε τέσσερα χρόνια να συγκεντρώσουν 3.500 δολάρια και σε συνεργασία με δύο ακόμη Έλληνες έφτιαξαν ένα δικό τους κινηματογράφο, τον «Olympia». Σιγά-σιγά, άρχισαν να αγοράζουν και άλλες κινηματογραφικές αίθουσες της περιοχής και μέσα σε λίγα χρόνια κατέληξαν να κατέχουν το σύνολο των κινηματογράφων του Σεντ Λούις. Σε πολλούς από αυτούς, ο Σκούρας, για να προσελκύσει περισσότερους πελάτες, έβαλε ορχήστρα να παίζει μουσική κάτω από την οθόνη του βωβού σινεμά.

Το 1926 τα αδέρφια Σκούρα κατασκεύασαν το «Ambassador», ένα τεράστιο κτιριακό συγκρότημα κινηματογράφων, το οποίο πούλησαν μαζί με όλες τις άλλες αίθουσες που κατείχαν στη Warner Bros. Το «Ambassador» ήταν ένα μεγαθήριο 17 ορόφων και θεωρείται προπομπός των πολυ-κινηματογράφων. Με τα χρήματα που πήραν, αγόρασαν...

Παρασκευή 13 Αυγούστου 2021

Οι διώξεις των σοφών στον Αρχαίο Ελληνικό κόσμο.

 


Είναι γνωστό τοις πάσι πως η αρχαία ελληνική φιλοσοφία έθεσε τις βάσεις για την δημοκρατία, τις επιστήμες, την διεύρυνση του νου κ.α. Μνημονεύεται διαρκώς από τους λαούς όλης της γης και, είναι γεγονός, πως συνέβαλλε στην αποχώρηση του ανθρώπου από την αμάθεια και την άγνοια, και την διείσδυσή του στην σκέψη και την πνευματική καλλιέργεια. Για να φθάσει σε αυτό το σημείο πέρασε από μεγάλες δυσκολίες και ανυπέρβλητα εμπόδια, αφού θα πρέπει να αναλογιστούμε την διάταξη του ελλαδικού χώρου με τις πόλεις- κράτη που αυτό σημαίνει αυτομάτως και την διαφορετικότητα μεταξύ των σε πολιτεύματα, αντιλήψεις και ιδέες.

Η Αθήνα, κυρίαρχος δύναμη με ότι αυτό συνεπάγεται, υπήρξε ανεκτική σε «νέες ιδέες» εν αντιθέσει με την εσωστρεφή Σπάρτη που απαγόρευε δια σπάθης την φιλοσοφία. Η αντιμετώπιση της δεύτερης κρίνεται ως τιμιοτέρα αυτής των Αθηνών, λόγω της ευθύτητας και της ανάληψης της ευθύνης πως ο δρόμος που έπρεπε να χαράξει περνούσε μέσα από τα όπλα και όχι μέσω του πνεύματος. Για την Αθήνα όμως τα πράγματα χαρακτηρίζονται πιο περίπλοκα καθώς προείπαμε για την διαλλακτικότητα που επέδειξε προς τους «σοφούς», όμως σε καμιά περίπτωση δεν διατείνονταν να παραμερίσει τις αξίες των προγόνων για χάρη νέων ιδεών. Αυτό συνέβαινε και στις πόλεις-κράτη φίλα προσκείμενες στην μεγάλη δύναμη της εποχής, αφού αποτελούσε παράδειγμα προς μίμηση. Έτσι όταν τα πράγματα ξεπερνούσαν τα όρια που είχαν τεθεί, κατά το δοκούν, καταδικάζονταν κάθε παρέκκλιση.

Ο σύγχρονος κόσμος θαυμάζει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τους εκπροσώπους της, όμως τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά από ότι φανταζόμαστε σήμερα. Το σύνολο των ανθρώπων στις πόλεις-κράτη παρέμενε προσκολλημένο στις δεισιδαιμονίες, στον κατεστημένο συντηρητισμό και στις καθημερινές απολαύσεις. Οι σοφοί δεν έχαιραν της εκτίμησης των συμπολιτών τους, χλευάζονταν και αντιμετωπίζονταν με σκεπτικισμό. Οι σοφοί απείχαν από την λατρεία στους θεούς και, για πρώτη φορά, εστίασαν στον άνθρωπο. Επέκριναν διαρκώς τις θρησκευτικές αντιλήψεις της εποχής τους ως καθαρά μυθολογικές και αφελείς και αναζητώντας την ουσία έρχονταν αντιμέτωποι με καθιερωμένες δεισιδαιμονίες και το ιερατείο. Οι περισσότεροι ήταν άνθρωποι εκκεντρικοί, μοναχικοί και αντικοινωνικοί. Ξεχώριζαν από τους υπολοίπους,