(Ὁ ἐπί τινας ἡμέρας ἐν Ἀθήναις
διατρίψας συντάκτης τῆς Γαλ. «Ἐφημερίδος τῶν Συζητήσεων» Γαβριὴλ Charmes ἐπισκεφθεὶς
τὴν Ὀλυμπίαν δημοσιεύει ἐν τῇ ἐφημερίδι ταύτῃ ὡραίαν διατριβὴν περὶ τῶν αὐτόθι ἀνασκαφῶν,
ἣν δημοσιεύομεν ἐν τῇ «Παλιγγενεσίᾳ.»)
Ἐγκαταλείπων τὴν Ὀλυμπίαν μετά τινα ἐπιστημονικὴν ἐκδρομήν, ὅπως
μεταβῇ καὶ ἀποθάνῃ εἰς Ἀθήνας ἐν τῇ ἀκμῇ τῆς ἡλικίας καὶ τῆς μεγαλοφυΐας του ὁ ὕπατος
τῶν γερμανῶν φιλολόγων Κάρολος Ὀτφριέδος Μύλλερος ἔρριπτε βλέμμα θλίψεως πρὸς τὴν
χώραν ταύτην, ἣν ἠναγκάζετο νὰ ἐγκαταλίπῃ χωρὶς νὰ δυνηθῇ νὰ ἐξερευνήση αὐτήν, ἔλεγε
δὲ εἰς τὸν μαθητήν του Κούρτιον· «φίλε μου, πόσα ἀριστουργήματα μέλλουσι νὰ ἐξαχθῶσιν
εἰς φῶς δι’ ἐκείνους, οἵτινες θὰ ἔλθωσι κατόπιν ἡμῶν!» Λέξις συγκινητική, ἥτις ἦτο
κεχαραγμένη οὐχὶ ὡς λύπη, ἀλλ’ ὡς ἐλπὶς ἐν τῇ μνήμῃ καὶ ἐν τῇ καρδίᾳ τοῦ
Κουρτίου. Ὁ Μύλλερος, ἄλλως, δὲν ἦτο, καθὼς φαίνεται, ὁ πρῶτος, ὅστις προῃσθάνθη
τὰς μεγάλας ἀνακαλύψεις, ἃς ἡ πεδιὰς τῆς Ὀλυμπίας διεφύλαττε δι’ ἐκείνους, ὧν αἱ
γενναῖαι προσπάθειαι βοηθούμεναι ὑπὸ μεγάλων ὑλικῶν πόρων ἔμελλον νὰ
κατορθώσωσι ν’ ἀνακαλύψωσι τὰ μυστήρια αὐτῆς.
Ἤδη ἀπὸ τοῦ 1723 Γάλλος τις, οὗτινος ἡ πολυμάθεια ἦν θαυμαστή, ὁ δὸν
Βερνάρδος δὲ Μοντφακόν, ἔγραφεν ἐκ Παρισίων πρός τινα τῶν φίλων του: «Ἰδοὺ σὺ
διατρίβεις ἐν τῇ κλασικῇ Ἑλλάδι· μολονότι δὲ δύναταί τις νὰ πιστεύσῃ, ὅτι οὐχὶ ἐπὶ
μακρὸν θὰ διαμείνῃς αὐτόθι, δύνασαι ὅμως εὐκόλως, ἐὰν ἀρέσκεσαι εἰς τὰς ἀρχαιότητας,
ὡς πράγματι ἀρέσκεσαι, νὰ κάμῃς πλουσίας ἀνακαλύψεις, αἵτινες ἐσαεὶ θὰ
καταστήσωσι τὸ ὄνομά σου ἔνδοξον εἰς τὸν ἐπιστημονικὸν κόσμον. Τὸ καλὸν εἶναι, ὅτι
ἡ Κέρκυρα καὶ τὰ περὶ αὐτῆς εἰσὶ τόποι, οἵτινες οὐδόλως μέχρι σήμερον ἠρευνήθησαν,
αἱ δὲ ἀνακαλύψεις, ἃς ἤθελες δυνηθῆ νὰ κάμῃς θὰ ἀναφέρωνται εἰς ἀντικείμενα, ἐν
οἷς οὐδὲν ἔχει τις νὰ φοβῆται ἐκ τῶν ῥωμαίων ἱεροδικαστῶν καὶ τιμητῶν.
«Ἡ Κέρκυρα, ἡ ἀρχαία ἀποικία τῶν Κορινθίων, ὡς