ΤΡΥΠΗΤΗ(ΎΠΑΝΑ, ΙΣΟΒΑ 'Η ΜΠΙΤΖΙΜΠΑΡΔΙ ): " Ίσταται κατά τον βορράν, στηριζόμενο επί φυσικού μπαλκονίου, εξόχως μεγαλοπρεπής και η περικλείουσα αιώνια βλάστηση αποτελεί τον μανδύα του. Αυτός λάμπει και απαστράπει εις όλα τα παιχνίδια των χρωμάτων εις καθημερινό θέαμα και ακτινοβολεί ως φαιοπράσινη φλόγα υπό τας πρωϊνάς αχτίδας του ηλίου".

''Πρός άρκτον δ' 'ομορα ήν τω Πύλω δύο πολίδια Τριφυλιακά 'Υπανα και Τυπανέαι και ποταμοί δε δύο εγγύς ρέουσι, ο τε Δαλίων (Διάγων) και ο Αχέρων εκβάλοντες εις τον Αλφειόν"
(Στράβων Η΄3,15)

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ

Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2022

Το Μεσαιωνικό κάστρο του Γούμερου.

 


Υπολείμματα μεσαιωνικού κάστρου, μάλλον φράγκικου (με πιθανό Βυζαντινό παρελθόν), σε χαμηλό ύψωμα της ορεινής Ηλείας, βόρεια από το Γούμερο. Το κάστρο ταυτίζεται με το Βούμερο ή Γούμερο ή Βουνέρι που για πρώτη φορά εμφανίζεται στο κατάλογο με τα φέουδα του 1377 και αργότερα του 1463. Δεν υπάρχει η παραμικρή μνεία για το Γούμερο πριν από το 1377, οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι κατασκευάστηκε περί τα μέσα του 14ου αιώνα. Το Χρονικόν του Σφραντζή αναφέρει ότι [το 1470] το Βουμερό είναι από τα κάστρα που παρέδωσαν οι Ενετοί στους Τούρκους. Το όνομα είναι πιθανότατα σλαβικής προέλευσης, αν και έχουν προταθεί και ετυμολογίες από τη «Βρώμη» και το «Βρωμερόν» που μάλλον δεν ευσταθούν.

Παλιότεροι ερευνητές από τις αρχές του 2οου αιώνα (Παπανδρέου, Σφηκόπουλος) περιγράφουν το κάστρο ως εξής: Συνολική επιφάνεια περίπου 200 τμ. Ήταν στενόμακρο με μήκος 600 μέτρα και πλάτος που κυμαινόταν από 8-10μ στη νοτιοανατολική πλευρά μέχρι 50 μέτρα στα βορειοανατολικά. Υπάρχουν ίχνη πύργου στην ανατολική πλευρά. Υπήρχαν επίσης ίχνη κτισμάτων και δεξαμενών εντός της οχύρωσης.

 Ο Antoine Bonn που το επισκέφθηκε το 1946 αναφέρει την ύπαρξη ενός καλοφτιαγμένου εξωτερικού τείχους. Νεώτεροι ερευνητές (συμπεριλαμβανομένου αυτών του Morea project στη δεκαετία του ‘90) δεν βρήκαν τίποτα. Αυτό είναι λίγο περίεργο γιατί δεν είναι πολύ πιθανό να ξεθεμελιώθηκαν εντελώς τα ερείπια που βρήκαν οι παλιότεροι. Μια πιθανή εξήγηση είναι το γεγονός ότι η περιοχή καλυπτόταν από πυκνό δάσος μέχρι πρόσφατα. Μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 2007 όμως ο λόφος αποψιλώθηκε και κάποια ίχνη του κάστρου είναι πλέον ορατά.

 Πηγές:

Konstantinos Kourelis, “MONUMENTS OF RURAL ARCHAEOLOGY MEDIEVAL SETTLEMENTS ΙΝ ΤΗΕ NORTHWESTERN PELOPONNESE”, Presented to the Faculties of the University of Pennsylvania in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, 2003, pp.272

Antoine Bon, 1969, La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe (1205-1430), Editions de Boccard, pp.331,344

www.kastra.eu

Πέμπτη 3 Μαρτίου 2022

Χαρούλα Λαμπράκη, μια εξαιρετική φωνή με...Ηλειακή χροιά...

 


Στις 5 Ιουνίου 1947 γεννήθηκε στον Κακόβατο της Ηλείας, ένα χωριό κοντά στη Ζαχάρω, η Χαρούλα Λαμπροπούλου… Παιδί μιας φτωχής οικογένειας με τρεις αδελφές, στα δεκαπέντε της ανέβηκε στην Αθήνα για αναζήτηση καλύτερης τύχης. Με τη μεσολάβηση της θείας της, που γνώριζε τη μητέρα του Μπάμπη Μπακάλη, πέρασε από ακρόαση από το γνωστό λαϊκό συνθέτη, ενώ λίγο μετά υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με τις εταιρείες Columbia και His master’s voice.

Ο Μπάμπης Μπακάλης έγινε ο καλλιτεχνικός της νονός, αλλάζοντάς της το επώνυμο από Λαμπροπούλου σε Λαμπράκη, για να μη θεωρηθεί πως υπάρχει συγγένεια με τον ισχυρό άνδρα της Columbia Τάκη Β. Λαμπρόπουλο.

Η φωνή της Χαρούλας Λαμπράκη ακούστηκε για πρώτη φορά σε δίσκο το 1963 σε ένα τραγούδι του Μπάμπη Μπακάλη με τίτλο «Δεν σου μοιάζει καμιά». Εκεί η νεαρή τραγουδίστρια σιγοντάρησε τον Βαγγέλη...

Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2021

Ο Ήλειος πιλότος Σπύρος Καραβίδας από τη Βαρβάσαινα!

 


Ο Σπύρος Καραβίδας ή Αμερικανιστί Spiros Karavedas καταγόταν από την Βαρβάσαινα. Υπηρέτησε στο  τμήμα αεροπορικών καταδρομών 58thFG και πετούσε με ένα P-47D στο οποίο είχε ζωγραφίσει έναν εύζωνα που φώναζε «αέρα» και το είχε ονομάσει "The Greek Guerilla" που σημαίνει: «Ο Έλληνας Αντάρτης». Ο Καραβίδας πολέμησε στο μέτωπο του Νότιο-Δυτικού Ειρηνικού, εκτελώντας αναρίθμητες αποστολές πολυβολισμού/βομβαρδισμού, εναντίον Ιαπωνικών επίγειων στόχων.

https://www.history-point.gr/


Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2021

Ο μεγάλος Ήλειος του κινηματογράφου, Σπύρος Σκούρας.

 


Ο Σπύρος Σκούρας γεννήθηκε στις 28 Μαρτίου 1893 στο Σκουροχώρι Ηλείας. Ο πατέρας του ήταν ένας φτωχός βοσκός, o οποίος είχε να θρέψει ακόμη 9 παιδιά. Οι συνθήκες δεν προδιέγραφαν ένα λαμπρό μέλλον για τον μικρό Σπύρο. Η μοίρα όμως είχε διαφορετικά σχέδια. Σε ηλικία μόλις 7 ετών έφυγε μαζί με δύο από τα αδέρφια του, τον Κάρολο και τον Γιώργο, για το Μιζούρι της Αμερικής, αποβλέποντας σε ένα καλύτερο μέλλον.

Τα πρώτα χρόνια στην Αμερική

Τα τρία αδέρφια δυσκολεύτηκαν πολύ να μάθουν τη γλώσσα και για να βγάλουν τα προς το ζην έκαναν κάθε είδους δουλειά. Εργάστηκαν ως σερβιτόροι σε μπαρ και ξενοδοχεία και ζούσαν για αρκετό καιρό με πολλές στερήσεις. Η μόνη τους διασκέδαση ήταν να πηγαίνουν κάθε Κυριακή στον κινηματογράφο. Αγαπούσαν τόσο τη «μεγάλη οθόνη», που διέθεταν εκεί τις ελάχιστες οικονομίες τους. Μειώνοντας στο ελάχιστο τα έξοδά τους και δουλεύοντας μέρα-νύχτα κατάφεραν μέσα σε τέσσερα χρόνια να συγκεντρώσουν 3.500 δολάρια και σε συνεργασία με δύο ακόμη Έλληνες έφτιαξαν ένα δικό τους κινηματογράφο, τον «Olympia». Σιγά-σιγά, άρχισαν να αγοράζουν και άλλες κινηματογραφικές αίθουσες της περιοχής και μέσα σε λίγα χρόνια κατέληξαν να κατέχουν το σύνολο των κινηματογράφων του Σεντ Λούις. Σε πολλούς από αυτούς, ο Σκούρας, για να προσελκύσει περισσότερους πελάτες, έβαλε ορχήστρα να παίζει μουσική κάτω από την οθόνη του βωβού σινεμά.

Το 1926 τα αδέρφια Σκούρα κατασκεύασαν το «Ambassador», ένα τεράστιο κτιριακό συγκρότημα κινηματογράφων, το οποίο πούλησαν μαζί με όλες τις άλλες αίθουσες που κατείχαν στη Warner Bros. Το «Ambassador» ήταν ένα μεγαθήριο 17 ορόφων και θεωρείται προπομπός των πολυ-κινηματογράφων. Με τα χρήματα που πήραν, αγόρασαν...

Παρασκευή 13 Αυγούστου 2021

Οι διώξεις των σοφών στον Αρχαίο Ελληνικό κόσμο.

 


Είναι γνωστό τοις πάσι πως η αρχαία ελληνική φιλοσοφία έθεσε τις βάσεις για την δημοκρατία, τις επιστήμες, την διεύρυνση του νου κ.α. Μνημονεύεται διαρκώς από τους λαούς όλης της γης και, είναι γεγονός, πως συνέβαλλε στην αποχώρηση του ανθρώπου από την αμάθεια και την άγνοια, και την διείσδυσή του στην σκέψη και την πνευματική καλλιέργεια. Για να φθάσει σε αυτό το σημείο πέρασε από μεγάλες δυσκολίες και ανυπέρβλητα εμπόδια, αφού θα πρέπει να αναλογιστούμε την διάταξη του ελλαδικού χώρου με τις πόλεις- κράτη που αυτό σημαίνει αυτομάτως και την διαφορετικότητα μεταξύ των σε πολιτεύματα, αντιλήψεις και ιδέες.

Η Αθήνα, κυρίαρχος δύναμη με ότι αυτό συνεπάγεται, υπήρξε ανεκτική σε «νέες ιδέες» εν αντιθέσει με την εσωστρεφή Σπάρτη που απαγόρευε δια σπάθης την φιλοσοφία. Η αντιμετώπιση της δεύτερης κρίνεται ως τιμιοτέρα αυτής των Αθηνών, λόγω της ευθύτητας και της ανάληψης της ευθύνης πως ο δρόμος που έπρεπε να χαράξει περνούσε μέσα από τα όπλα και όχι μέσω του πνεύματος. Για την Αθήνα όμως τα πράγματα χαρακτηρίζονται πιο περίπλοκα καθώς προείπαμε για την διαλλακτικότητα που επέδειξε προς τους «σοφούς», όμως σε καμιά περίπτωση δεν διατείνονταν να παραμερίσει τις αξίες των προγόνων για χάρη νέων ιδεών. Αυτό συνέβαινε και στις πόλεις-κράτη φίλα προσκείμενες στην μεγάλη δύναμη της εποχής, αφού αποτελούσε παράδειγμα προς μίμηση. Έτσι όταν τα πράγματα ξεπερνούσαν τα όρια που είχαν τεθεί, κατά το δοκούν, καταδικάζονταν κάθε παρέκκλιση.

Ο σύγχρονος κόσμος θαυμάζει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τους εκπροσώπους της, όμως τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά από ότι φανταζόμαστε σήμερα. Το σύνολο των ανθρώπων στις πόλεις-κράτη παρέμενε προσκολλημένο στις δεισιδαιμονίες, στον κατεστημένο συντηρητισμό και στις καθημερινές απολαύσεις. Οι σοφοί δεν έχαιραν της εκτίμησης των συμπολιτών τους, χλευάζονταν και αντιμετωπίζονταν με σκεπτικισμό. Οι σοφοί απείχαν από την λατρεία στους θεούς και, για πρώτη φορά, εστίασαν στον άνθρωπο. Επέκριναν διαρκώς τις θρησκευτικές αντιλήψεις της εποχής τους ως καθαρά μυθολογικές και αφελείς και αναζητώντας την ουσία έρχονταν αντιμέτωποι με καθιερωμένες δεισιδαιμονίες και το ιερατείο. Οι περισσότεροι ήταν άνθρωποι εκκεντρικοί, μοναχικοί και αντικοινωνικοί. Ξεχώριζαν από τους υπολοίπους,

Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2021

Ελλάδα, το έθνος-Φοίνικας που αναγεννήθηκε από τις στάχτες του. (Μέρος Β', Οι επαναστάσεις που προηγήθηκαν - Κροκόνδειλος Κλαδάς)

 

Το λάβαρο του Κανδά

Η Βενετία όμως, επίσης εξαντλημένη από τον προηγηθέντα μακροχρόνιο πόλεμο, ξεκαθάρισε τη θέση στον σουλτάνο, δηλώνοντας ότι ουδεμία σχέση είχε με το κίνημα και ήταν μάλιστα πρόθυμη να βοηθήσει στην κατάπνιξη του.

Ως δείγμα καλής θέλησης απέναντι στον Μωάμεθ, ο Ενετός διοικητής της Κορώνης Νικολό Κονταρίνι, συνέλαβε την σύζυγο και τα παιδιά του Κλαδά, τα οποία ο Έλληνας επαναστάτης είχε αφήσει για ασφάλεια εκεί.

Κατόπιν εξέδωσε προκήρυξη, με την οποία αποκήρυσσε τον Κλαδά. Οι Ενετοί δεν περιορίστηκαν όμως σ’ αυτά, αλλά επικήρυξαν τον Κλαδά, δίνοντας αμοιβή 10.000 χρυσά νομίσματα σε όποιον παραδώσει στις ενετικές αρχές τον Κλαδά ζωντανό, για να τον παραδώσουν κατόπιν στους Τούρκους.

Έχοντας ησυχάσει από την «ενετική» απειλή, ο Μωάμεθ αποφάσισε να καταστείλει μόνος τους την εξέγερση.

Για τον σκοπό αυτό διέταξε τον μπεηλέρμπεη Αλί Βούμικο να εκστρατεύσει κατά του Κλαδά. Ο Αλί Βούμικος αφού συγκέντρωσε 6.000 επιπλέον άνδρες – οι πηγές δεν αναφέρουν τον ακριβή αριθμό του στρατού του Βούμικου – κίνησε από τον Μυστρά για τη Μάνη. Στις 16 Ιανουαρίου 1481 ο οθωμανικός στρατός εισέβαλε στη Μάνη και επιτέθηκε κατά του πύργου του Τριγοφίλου.

Τον πύργο υπεράσπιζαν τρεις μόνο στρατιώτες, ενώ εντός του είχαν βρει καταφύγιο και 16 άμαχοι, οι οποίοι φυσικά βοήθησαν στην άμυνα. Οι λιγοστοί Έλληνες αντιστάθηκαν όσο μπόρεσαν, αλλά στο τέλος ο πύργος κυριεύθηκε και όλο όσοι αιχμαλωτίστηκαν τεμαχίστηκαν σε μικρά – μικρά κομμάτια. Κατόπιν ο Βούμικος κινήθηκε στα ενδότερα της Μάνης και προσέγγισε το Οίτυλο. Ο Κλαδάς όμως είχε συγκεντρώσει τις δυνάμεις του και δεν δίστασε να δώσει μάχη εκ παρατάξεως με τους αήττητους, έως τότε, Οθωμανούς. Προστατευμένοι στο ορεινό έδαφος, οι πεζοί του Κλαδά, τοξότες στην πλειοψηφία τους, θέρισαν τους σπαχήδες του Βούμικου. Έτσι όταν οι Στρατιώτες (ελαφροί ιππείς) τους Κλαδά αντεπιτέθηκαν, οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας πίσω τους 700 νεκρούς και άγνωστο αριθμό τραυματιών. Ήταν η πρώτη νίκη των Ελλήνων έναντι του κατακτητή, από την άλωση της Πόλης.

Ταπεινωμένος ο οθωμανικός στρατός σταμάτησε τη φυγή του, όταν έφτασε στα τείχη του Μυστρά. Στο μεταξύ...

Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2021

Ελλάδα, το έθνος-Φοίνικας που αναγεννήθηκε από τις στάχτες του. (Μέρος Β', Οι επαναστάσεις που προηγήθηκαν)

 


Η επανάσταση του ΄21 προκάλεσε κοσμοϊστορικό γεγονός για τα δεδομένα της εποχής. Η "Ιερή Συμμαχία", με πρωτεργάτη τον δαιμόνιο Αυστριακό Μέτερνιχ, και η πολιτισμένη τότε δυτική Ευρώπη δεν ήθελαν, και δεν διανοούνταν, πως θα αλλάξει ο πολιτικός χάρτης της, νωπά τα Ναπολεόντεια γαρ. Η "ανεκτική και δημοκρατική" οθωμανική αυτοκρατορία ήταν πηγή μεγάλων συμφερόντων για όλους και δεν είχαν την βιάση για κερματισμό της. Η επανάσταση του 1821 δεν ήταν η πρώτη που ξέσπασε από τους Έλληνες ενάντια στην τούρκικη σκλαβιά. Δεκάδες, εάν όχι εκατοντάδες επαναστάσεις έχουν καταγραφεί καθ’ όλη την διάρκεια της οθωμανικής κατοχής, άλλες λιγότερο κι άλλες περισσότερο επιτυχημένες. Η δίψα των Ελλήνων για την ανάκτηση της προγονικής ελευθερίας και δόξας δεν ήταν δυνατόν να πνιγεί στο αίμα που έχυνε στην ιερή ελληνική γη το τούρκικο γιαταγάνι. Κι όταν ήρθε πλέον το πλήρωμα του χρόνου, μια χούφτα αγράμματων και ταπεινών πολεμιστών αποτίναξε τον βάρβαρο δυνάστη από κάθε σημείο της υπόδουλης πατρίδας, ζωντανεύοντας στο πέλαγος του Αιγέα τις νέες Σαλαμίνες, και στις αδιάβατες κορφές της Πελοποννήσου την κλεφταρματολίτικες Θερμοπύλες.

Όπως έλεγε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γέρος του Μοριά: «Το Γένος ποτέ δεν υποτάχτηκε στον σουλτάνο. Είχε τα πάντα: το βασιλιά του, το στρατό του, τα κάστρα του. Βασιλιάς του, ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς. Στρατός του, οι Αρματολοί κι οι κλέφτες. Κάστρα του, η Μάνη και το Σούλι».

Οι Έλληνες πολέμησαν επί 4 αιώνες με τεράστιες απώλειες, όπως είχαν καθήκον και υποχρέωση να πράξουν. Υποχρέωση απέναντι στην μακραίωνη παράδοση του Γένους τους και καθήκον έναντι στην αλυσοδεμένη Πατρίδα. Εβδομήντα τέσσερις επαναστάσεις έχουν καταγραφεί κατά της οθωμανικής τυραννίας, πράγμα που με απλά μαθηματικά σημαίνει, ότι κάθε τετραετία, επί 400 χρόνια, οι Έλληνες έπαιρναν τα όπλα!

Μερικά σημαντικά από αυτά τα κινήματα είναι τα εξής:

1463: Δέκα χρόνια μόνο μετά την άλωση της Πόλης, σημειώνεται επαναστατικό κίνημα σε Σπάρτη, Λακεδαίμονα και Αρκαδία με επικεφαλής τους Πέτρο Μπούα και Μιχαήλ Ράλλη.

1479: Κίνημα στη Μάνη από τον Κορκόδειλο Κλαδά.

1481: Επαναστατεί η Χιμάρα και η Αυλώνα με αρχηγούς τον Κλαδά και τον Ιωάννη Καστριώτη.

1496, 1499: Επανάσταση σε Ήπειρο, Στερεά...

Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2021

Επικούριος Απόλλωνας. Βίντεο του 1964 από τον Jean-Daniel Pollet.

Οφείλω να ομολογήσω πως η Ολυμπία και ο Επικούρειος είναι τα δυο μέρη που, όσες φορές και αν τα επισκεφτώ, μου προκαλούν την ίδια συγκίνηση την οποία ποτέ δεν μπόρεσα να εξηγήσω. Μια ακατανόητη τάση διαπερνά τον νου μου και το κορμί μου και η επιθυμία για ένα φανταστικό ταξίδι στον χρόνο γίνεται όλο και μεγαλύτερη…

Είναι το πρώτο φιλμ για το ναό του επικούρειου Απόλλωνα που, κατά πολλούς, έχτισε ο Ικτίνος στην κορυφή ενός βουνού. Ο ναός είναι κτισμένος κυρίως με ασβεστολιθική πέτρα και είναι χωρίς το άγαλμα του θεού Απόλλωνα. Ο σκηνοθέτης (Jean-Daniel Pollet) μαγεύτηκε και είπε ότι αυτός ο ναός υπήρξε το κέντρο του κόσμου για κείνον. Έτσι λοιπόν τον κινηματογράφησε με ρυθμό ιερής τελετουργίας και το αποτέλεσμα αντάμειψε τις προσπάθειες του.


Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2021

Εντυπωσιακό ντοκιμαντέρ στη Μονή Βελανιδιάς.

Μέχρι σήμερα έχουμε δει αρκετά ντοκιμαντέρ, αλλά και ταινίες να γυρίζονται για τη συμπλήρωση 200 χρόνων φέτος από την Επανάσταση του 1821. Όμως, αυτό που συμβαίνει από χθες στη Μονή Βελανιδιάς είναι εντελώς ξεχωριστό, καθώς τα γυρίσματα πραγματοποιούνται σε «πραγματικές συνθήκες», με τα όπλα και τις στολές να είναι εκείνης της εποχής. Παράλληλα, συμμετέχουν μέλη συλλόγων ιστορικής αναβίωσης, καθώς και συλλόγων του νομού.

Να υπενθυμίσουμε ότι το ντοκιμαντέρ, που είναι αφιερωμένο στην Επανάσταση στο Μοριά, θα δημιουργήσει το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, ενώ τα γυρίσματα στη Μεσσηνία θα διαρκέσουν μέχρι και αύριο Κυριακή.

Στόχος του Πολεμικού Μουσείου είναι το ντοκιμαντέρ να είναι έτοιμο στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, ενώ θα έχει διάρκεια μιας ώρας και θα δοθεί σε τηλεοπτικό κανάλι για προβολή...