Ηλείοι Αγωνιστές του '21: Αλέξιος Μοσχούλας!

Ο Αλέξιος Μοσχούλας ήταν αγωνιστής του ’21 από την Αγουλινίτσα και με μεγάλη συμμετοχή στις πρώτες κρίσιμες μάχες του Αγώνα. Πρόκριτος και υπερασπιστής της Αγουλινίτσας αλλά και των ευρυτέρων περιοχών. Ωραίος άντρας, ψηλός με μαύρα διαπεραστικά μάτια, πυκνή κώμη και μεγάλο μουστάκι. Μεγάλος πατριώτης  με απαράμιλλο ηρωισμό και πρωτοφανή ανιδιοτέλεια.

Στις 2/4/1821μαζί με 70 Αγουλιτσάνους και με συνεπικουρία  Πυργιωτών και Τριφυλίων απώθησε τους γνωστούς πολεμοχαρείς Λαλαίους Τούρκους επί οκτώ ώρες και στην συνέχεια ταμπουρώθηκε στην Αγουλινίτσα μαζί με τον Αμβρόσιο Φραντζή και μετά από ολοήμερη μάχη κατάφερε να τους απωθήσει. Οι Λαλαίοι πήγαιναν προς ενίσχυση των κάστρων Μεθώνης και Κορώνης και η πράξη των αγωνιστών έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία αφού και φόβητρο ήταν οι Λαλαίοι για τους Έλληνες και αν έφταναν προς βοήθεια των, αποκλεισμένων στα κάστρα Τούρκων, η έκβαση του Αγώνα θα μπορούσε να έχει διαφορετική τροπή. Συμμετείχε στις 7/6/1821 στην μάχη του Λάλα και στην πολιορκία της Πάτρας. Στην θέση Κλειδί στον Καϊάφα απώθησε τον Ιμπραήμ και  καθυστέρησε  την προέλασή του προς το Ναβαρίνο αφού αναγκάστηκε να φύγει μέσω Φαναρίου.

Ο Αλέξιος άφησε έναν γιό τον Δημήτριο ο οποίος εξελέγη  πληρεξούσιος Ολυμπίας στην Β’ Εθνική Συνέλευση (1863-1864).

«Μάχη Ἀγουλινίτσης, πρωτευούσης τοῦ Δήμου Βώλακος τῆς Ἐπαρχίας Ὀλυμπίας, καὶ φυγὴ τούρκων. Μέρος ἐν αὐτῇ ἔλαβον ἐκ μὲν τῶν Ἑλλήνων ὁπλαρχηγῶν οἱ Μοσχούλας καὶ Ἀμβρ. Φραντζῆς ἐκ δὲ τῶν τούρκων ὁ Μουσταφάμπεης».

Ο έξ’ Αγουλινίτσης Αλέξιος Μοσχούλας (ανήρ φιλοπατρίς, άξιος καθ’ όλα, και δραστήριος) άμα πληροφορηθείς τα περί της μελετουμένης των Λαλαίων εκστρατείας, έγραψεν ευθύς είς Κυπαρισσίαν προς τον Πρωτοσύγκελον τον σκοπό των Λαλαίων, και ότι αναγκαίως είπετο να προκαταλάβωσιν οι Αρκάδιοι την θέσιν Κλειδί καλουμένην, ως οχυράν και δύσβατον, κείμενην δε παραλίως κατά την αυτήν οδόν, δι’ ής έμελλον να διελθώσιν οι Λαλαίοι μεταξύ των επαρχιών Αρκαδίας και Φαναρίου.

 Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος, υπό Αμβροσίου Φραντζή

Ὁ Ἀλέξιος Μοσχούλας ἀναφερόμενος στὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα τὴν 29ην Ἀπριλίου 1823 ἀπὸ τὴν Ἀγουλινίτσα (ΓΑΚ. Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη. Φ. 59, ἀριθ. ἐγγρ. 22.) ἀναφέρει: « Ὑπερτάτη Διοίκησις Σήμερον ἐκράχθημεν παρὰ τὴν Σεβασμίαν Ἐπιτροπήν, καὶ κατὰ τὸ χρέος ἔκαμαν ἔρευναν ἡμῶν καὶ τῶν ἀντιφερομένων μερῶν Λυσάνδρου Βιλαέτου, Λυκούργου Κρεστενίτη, καὶ Ἀναστασίου Κοτούλα. Οὗτοι καθὸ ἀγενεῖς καὶ μικροῦ χαρακτῆρος ἄνθρωποι ἄρχισαν μὲ τὴν συνηθισμένην των κακοήθειαν νὰ μᾶς ἐπισσωρεύουν τόσας αἰσχρολογίας καὶ ὕβριτας, ὅσας ὁ κάθε φιλότιμος ἄνθρωπος νὰ ὑποφέρῃ δὲν δύναται. Ἂς ἐρευνήσῃ λοιπὸν ἡ ὑπερτάτη διοίκησις καὶ βέβαια ἄλλο δὲν θέλει πληροφορηθῆ εἰμή, ὅτι ἐγὼ εἶμαι ἕνας ἀπὸ τοὺς τιμίους πατριώτας, καὶ ὅτι μὲ τοὺς πατριώτας ὅλους ἐν γένει τῆς κωμοπόλεώς μας Ἀγουλινίτζας εὑρέθην εἰς ὅλας τὰς ἐκδουλεύσεις τῆς πατρίδος, καὶ ἐνῶ ἐπυρπόλουν οἱ Λαλαῖοι τὸν Πύργον, ἡ Ἀγουλινίτζα ἀντιπαρετάχθη εἰς ὅλας τὰς καθημερινὰς ὁρμὰς τῶν ἐχθρῶν. Στρατεύματα Ἀρκαδίας καὶ Φαναρίου ἐθρέψαμεν, στρατιώτας ἐφωδιάσαμεν, καὶ τελευταῖον ἕως ὥρας μὲ τὸν ἴδιον καὶ τὸν αὐτὸν ζῆλον εὑρισκόμεθα καὶ μὲ τὴν ὑποταγὴν ἐκείνην τὴν ἰδίαν ὁποὺ ὁ κάθε τίμιος καὶ φιλόπατρις πολίτης χρεωστεῖ νὰ φυλάξῃ εἰς τὴν διοίκησιν καὶ εἰς τὸ στερέωμα αὐτῆς ὡς εἶναι πασίδηλον. Ἀντὶ διὰ ἀμοιβὴν λοιπὸν τῶν τοιούτων ἐκδουλεύσεών μας νὰ καταντήσωμεν εἰς προσωπικὴν ὕβριν ἀπὸ τὸν Λύσανδρον εἶναι πρᾶγμα δεινόν! Αὐτοὶ ἔκαμαν καταχρήσεις. Γεννήματα Ἐθνικὰ διὰ νυκτὸς ἔκλεψαν μάρτυρ (sic) δὲ εἰς τοῦτο εἶναι ὁ κύριος Γεώργιος Καλαμογδάρτης, καὶ ὁ κύριος Σταμάτης Ψαρούλης ἀποσταλμένοι τότε ἀπὸ τὴν κεντρικὴν διοίκησιν. Ὀσπήτιον τιμίου ἀνθρώπου μέσα εἰς Πύργον ἐλαφυραγώγησαν καὶ ἐκατέκαυσαν. Μάρτυς ὢν ὁ Ἱεροκήρυξ Ἰωάσαφ. Ἑταιρείαν μυστικὴν καὶ ἐπιβουλευτικὴν εἰς Ἀγουλινίτζαν ἐναντίον μου ἐνήργησαν (ὡς βλέπετε τὸ ἐσώκλειστον ἀντίγραφον). Ὦ ὑπερτάτη διοίκησις ἂς ὑπερασπίζωνται τὸ δίκαιον τῶν τιμιοφρονούντων καὶ οἱ ἐκδουλεύσαντες τὴν πατρίδα. Λαμβάνω τὴν τιμὴν καὶ ὑποσημειοῦμαι μὲ σέβας βαθύτατον.

Τῇ 29 Ἀπριλίου 1823, Τριπολιτζᾶ. Δοῦλός Σας Ἀλέξιος Μοσχούλας».