Ιουλιανός ο παραβάτης. Ο αυτοκράτορας που ασπάστηκε τον παγανισμό και προσπάθησε να επαναφέρει την αρχαία ελληνική θρησκεία.

Ιουλιανός. Ο αυτοκράτορας που μισήθηκε από το λαό του ως προδότης του Χριστιανισμού και λατρεύτηκε σαν ήρωας από τους λάτρεις του αρχαιοελληνικού πνεύματος, στις περιόδους της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού. Ο Ιουλιανός ήταν μόλις πέντε χρόνων όταν πέθανε ο Αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος και ξεκίνησαν οι διαμάχες για τη διαδοχή μεταξύ των γιων του. Ο στρατός κατευθυνόταν από τον Κωνστάντιο, έναν απ’ τους γιους του Κωνσταντίνου, που χρησιμοποίησε το πρόσχημα ότι ο πατέρας του δολοφονήθηκε από τους συγγενείς του για να εξολοθρεύσει όλους τους πιθανούς αντιπάλους του. Όλη η οικογένεια του Ιουλιανού δολοφονήθηκε μέσα σε μία νύχτα, εκτός από τον ίδιο και τον αδερφό του, Γάλλο. Ο Κωνστάντιος τους χάρισε τη ζωή, γιατί πίστευε ότι δεν αποτελούσαν απειλή, λόγω του νεαρού της ηλικίας τους.

Ο Ιουλιανός μεγάλωσε μακριά από τη βασιλική αυλή και τις δολοπλοκίες της. Στάλθηκε πρώτα στη Νικομήδεια και αργότερα στην Καππαδοκία, όπου μελέτησε τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Οι σπουδές του τον οδήγησαν να απορρίψει τον χριστιανισμό και να ασπαστεί την αρχαιοελληνική θρησκεία. Εν τω μεταξύ, ο Κωνστάντιος κυβερνούσε την αυτοκρατορία και είχε επαναφέρει τον Γάλλο, τον αδερφό του Ιουλιανού, ως Καίσαρα. Ο Γάλλος όμως αποδείχτηκε ανίκανος να κυβερνήσει και ο Κωνστάντιος τον καθαίρεσε και τον
εκτέλεσε. Το 355, ο Κωνστάντιος σκόπευε να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών και χρειαζόταν κάποιον να επιβλέπει το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας όσο θα έλειπε. Ο μοναδικός συγγενής του που απέμενε ζωντανός ήταν ο νεαρός μελετητής, Ιουλιανός. Χωρίς να έχει άλλη επιλογή, δέχτηκε να αναλάβει τη διοίκηση του δυτικού τμήματος της αυτοκρατορίας και με εντολή του Κωνστάντιου ξεκίνησε εκστρατεία εναντίον των Γαλατών.

Ήταν μόλις 23 χρονών, ντροπαλός και άπειρος. Γνώριζε τα πάντα για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αλλά τίποτα για τα πεδία των μαχών. Ήταν όμως έξυπνος, φιλότιμος και φοβερά εργατικός. Αποδείχθηκε και ταλαντούχος πολεμιστής και στρατηγός, που μάθαινε γρήγορα και εξασκούνταν καθημερινά. Κατάφερε να οδηγήσει τα στρατεύματα του σε απρόσμενες νίκες και τα εγκατέστησε σε διάφορες περιοχές της Γαλατίας. Οι επιτυχίες και η δημοτικότητα του Ιουλιανού θορύβησαν τον Κωνστάντιο, ο οποίος τον έστειλε να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών για να τον απομακρύνει από την εξουσία. Ο στρατός του Ιουλιανού αρνήθηκε να ακολουθήσει τις εντολές του Κωνστάντιου και ανακήρυξε τον Ιουλιανό, αυτοκράτορα, ο οποίος βρέθηκε προ τετελεσμένων. Μάλιστα, όταν οι άντρες του τον έστεψαν, χρησιμοποίησαν ένα κολάρο αλόγου, γιατί δεν είχαν στέμμα. Ο Κωνστάντιος έμαθε τις εξελίξεις και στράφηκε εναντίον του εξαδέλφου του. Πριν προλάβει να τον συναντήσει όμως, αρρώστησε βαριά και πέθανε. Τελευταία του πράξη ήταν να ονομάσει τον Ιουλιανό, διάδοχό του. Τον Δεκέμβριο του 361, ο Ιουλιανός μπήκε ως αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη.

Πρώτη του μέριμνα ήταν να θάψει με τιμές τον προκάτοχό του. Όταν βγήκε απ’ την εκκλησία που τελέστηκε η κηδεία του Κωνστάντιου, ο Ιουλιανός ορκίστηκε να μην ξαναπατήσει το πόδι του σε χριστιανική εκκλησία. Ο Ιουλιανός είχε απορρίψει το Χριστιανισμό μία δεκαετία πριν, αλλά δεν αποκάλυψε τις πραγματικές του πεποιθήσεις για να μην προκαλέσει αντιδράσεις. Όταν έγινε αυτοκράτορας όμως, η θέση του δεν κινδύνευε πια και επισημοποίησε τη σχέση του με τον παγανισμό. Έκτοτε στόχος της βασιλείας του έγινε η επαναφορά της ειδωλολατρίας ως επίσημης, εθνικής θρησκείας.

Δεν προέβη σε διωγμούς Χριστιανών, γιατί γνώριζε ότι οι μάρτυρες απλώς ενίσχυαν την επιρροή μιας θρησκείας και η κουλτούρα του δεν περιελάμβανε τη θρησκευτική βία. Αντιθέτως, έδωσε γενική αμνηστεία τους εξόριστους αιρετικούς του Χριστιανισμού. Πίστευε ότι αν τους άφηνε όλους ελεύθερους θα άρχιζαν να διαφωνούν μεταξύ τους και θα κατέληγαν να εξολοθρεύσουν ο ένας τον άλλον. Ταυτόχρονα, περιόδευσε στην αυτοκρατορία κάνοντας τελετουργικές θρησκείες για να φέρει καλή τύχη στους κατοίκους. Θυσίασε τόσα πολλά ζωντανά, που ο λαός τον αποκαλούσε κοροϊδευτικά «Χασάπη». Στην αρχή της βασιλείας του, ο Ιουλιανός ήταν ένας μετριοπαθής, λογικός και αποτελεσματικός αυτοκράτορας. Όσο όμως περνούσε ο καιρός και έβλεπε ότι οι μεταρρυθμίσεις του και κυρίως οι θρησκευτικές του επιδιώξεις δεν απέδιδαν, άρχισε να παίρνει πιο ακραίες αποφάσεις. Ταξίδεψε μέχρι την Αντιόχεια όπου εφάρμοσε μία άδικη πολιτική προς τους Χριστιανούς. Παραχώρησε ειδικά προνόμια σε παγανιστές, ενώ έκλεισε τη μεγαλύτερη εκκλησία της   πόλης. Η συμπεριφορά του Ιουλιανού δεν δυσαρέστησε μόνο τους Χριστιανούς, αλλά ακόμα και παγανιστές που έκριναν ότι γινόταν ολοένα και πιο παράλογος. Έτσι, όταν το 363, ξεκίνησε μία ακόμα εκστρατεία εναντίον των Περσών, ο λαός της πόλης ανακουφίστηκε που τον είδε να φεύγει.

Στις 26 Ιουνίου του 363, ο Ιουλιανός χτυπήθηκε από το δόρυ ενός Πέρση και κατέρρευσε. Δεν φόραγε το θώρακα του που έτυχε να έχει χαλάσει! Προσπάθησε να τραβήξει το δόρυ απ’ την πληγή, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να σκίσει τα δάχτυλά του. Τελικά τον βοήθησαν οι άντρες του, αλλά ο Ιουλιανός υπέκυψε στα τραύματά του. Ήταν μόλις 32 ετών και οι τελευταίες του λέξεις λένε πως  ήταν: «Γαλιλαίε, με νίκησες». Το πιο πιθανό όμως είναι ότι είπε, πως «δεν πρέπει κανείς να πηγαίνει στη μάχη χωρίς θώρακα». Οι γραπτές αναφορές στον Ιουλιανό τον παρουσίαζαν ως έναν ανίκανο ηγέτη, που πρόδωσε τη χριστιανική θρησκεία και για αυτό τον είπαν παραβάτη. Είναι όμως η ιστορία που έγραψαν οι αντίπαλοι του. Ο,τι ξέρουμε για τη ζωή του προέρχεται από γραπτά σύγχρονών του, που μάχονταν τις απόψεις του ή από γραπτά που λογοκρίθηκαν από την εκκλησία. Αντιθέτως, στις περιόδους της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, όταν τα αρχαία ελληνικά ιδεώδη δοξάστηκαν από τους πνευματικούς ανθρώπους της Ευρώπης, ο Ιουλιανός παρουσιάστηκε ως ήρωας, ανατρεπτικός, διαβασμένος φιλόσοφος και ικανός ηγέτης, που αδικήθηκε από την εποχή του.