Πύργος Χρονικό (Μέρος Β').

Πρώτοι οικιστές του πύργου ήταν κυρίως δύο μεγάλες, κι ιστορικές οικογένειες: Οι Λαχολοι πρώτα και οι Βιλαεταίοι έπειτα. Οι ΄Αχολοι κατέβηκαν με τα κοπάδια τους, τα ζώα από την Ήπειρο και τα Μεσόγεια για χειμαδιά, μα τους καλάρεσε ο τόπος και έμειναν καλλιεργώντας χωράφια κι αμπέλια τους δόσαν αρκετό βιός. Από αυτούς ξεχώρισαν κιόλας ορισμένοι: Ο Σπύρος κι ο Γιώργης Άχολος έγιναν προεστοί, ο Δημήτρης Άχολος πήρε το βάφτισμα του Φιλικού.

Μα κι΄οι Βιλαεταίοι σκόρπισαν γόνους κι΄απογόνους στον Πύργο. Δυο μάλιστα απ΄ την πρώτη ρίζααυτής της φαμίλιας, ο Λύσανδρος κι΄ο Χαράλαμπος που ξεχώριζαν για την παλικαριά τους, έχτισαν στο Επαρχείο ένα μεγάλο οικοδόμημα, πραγματικό κάστρο μ΄ εξώστες και πολεμίστρες, και πλάι στον λόφο την εκκλησιά του Αγίου Νικολάου που σήμερα είνε η μητρόπολη. Το οικοδόμημα κείνο αργότερα έγινε το διοικητήριο, τόπος αγώνων και μαρτυρίων, και το ανάχτορο του ΄Επαρχου αγά.

Υπάρχουν, ωστόσο στην προεπαναστατική κείνη εποχή κι΄άλλες σημαντικές μορφές του Πύργου, όπως ο Λυκούργος Κρεστενίτης, Αυγερινοί, Γεώργιος Μήτσος, Γεώργιος Σισίνης κ.α. Γνήσιοι κι’ αληθινοί Έλληνες όλοι, με την πολιτική και μυστική δράση τους πρόσφεραν πολλά, και κείνο τον καιρό της προετοιμασίας κι’ αργότερα στον Αγώνα, για τη Λευτεριά. Ο Λυκούργος Κρεστενίτης κι’ έμνα άλλο κλαδί της ίδιας οικογένειας, ο Γιάννης Κρεστενίτης, με το πρόσχημα του δασκάλου μάζευαν ολογυρά τους

Ο Ανώνυμος της Ελληνικής Νομαρχίας γράφει για το Ρήγα.

ΕΙΣ ΤΟΝ ΤΥΜΒΟΝ

τοῦ μεγάλου καὶ ἀειμνήτου Ἕλληνος

ΡΗΓΑ

τοῦ ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τῆς Ἑλλάδος ἐσφαγιασθέντος,

χάριν εὐγνωμοσύνης ὁ συγγραφεὺς τὸπονημάτιον τόδε ὡς δῶρον ἀνατίθησι.

Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor(*)Virg.

Εἰς ποῖον ἄλλον ἔπρεπε νὰ ἀναθέσω ἐγὼ τὸ παρόν μου πονημάτιον, ὦ ἀξιάγαστε Ἥρως, παρὰ εἰς ἐσὲ ὁποὺ ἐστάθης ὁ πρόδρομος μιᾶς ταχέας ἐλευθερώσεως τῆς κοινῆς πατρίδος μας Ἑλλάδος, καὶ ἐθυσίασες τὴν ζωήν σου δι᾿ ἀγάπην της; Δέξαι το λοιπὸν μὲ τὸ συνηθισμένον σου ἑλληνικόν, ἱλαρὸν καὶ καταδεκτικὸν βλέμμα, καὶ δέξαι το πρὸς τούτοις ὡς ἀρραβῶνα ἐκδικήσεως τοῦ λαμπροῦ αἵματός σου κατὰ τῶν τυράννων τῆς Ἑλλάδος. Ἡ δὲ Ἑλλὰς ἅπασα θέλει δοξάσει διὰ παντὸς τὸ ἀθάνατον ὄνομά σου, συναριθμοῦσα αὐτὸ εἰς τὸν κατάλογον τῶν Ἐπαμεινώντων, Λεωνίδων, Θεμιστοκλέων, καὶ Θρασυβούλων.

(*) Ἀναφανῆναί τις ἐκ τῶν ὀστέων ἡμῶν ἔκδικος. Βιργ.

Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα, πως έμεινε η έκφραση!

  

Η παροιμιώδης αυτή έκφραση, προέρχεται από τον μύθο του Αισώπου, «Ανήρ κομπαστής» (ο άνδρας που καυχιέται) , και χρησιμοποιείται για όσους καυχιούνται για κάτι και το υποστηρίζουν, αλλά αδυνατούν να αποδείξουν τα λεγόμενά τους. Σύμφωνα με τον μύθο, ένας αθλητής που βρισκόταν στην Αθήνα καυχιόνταν συνέχεια ότι σε αγώνες στην Ρόδο είχε πραγματοποιήσει ένα τεράστιο άλμα. Καθώς δεν τον πίστευε κανείς, αυτός έλεγε στους Αθηναίους να πάνε στη Ρόδο και να ρωτήσουν τους θεατές των αγώνων. Τότε ένας Αθηναίος πήγε στο σκάμμα, και με το χέρι έγραψε πάνω στην άμμο τη λέξη «Ρόδος». Κατόπιν γύρισε προς τον καυχησιάρη αθλητή και του είπε: «Αυτού γαρ και Ρόδος και πήδημα», το οποίο έχει μείνει ως «ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα». Το προφανές νόημα είναι ότι ο καθένας έχει οποτεδήποτε την δυνατότητα να αποδείξει τις δυνατότητές του χωρίς, απαραίτητα , να χρειάζεται η επίκληση  προγόνων, ανέφικτων κατορθωμάτων κτλ.

Πύργος Χρονικό (μέρος Α΄).

Πύργος

(Μορφή, παράδοση κι΄ ιστορία ανάμεσα στα χρόνια)

ΕΝΑ  ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ κ. ΤΑΚΗ ΔΟΞΑ

"Χωράφια με σφεντάμια, καλαμιές και βούρλα, κι΄ ανάμεσά τους αχνάρια του αρχαίου Δυσπόντιου της Πισάτιδας, στον Ιερό δρόμο που πήγαινε από την Ήλιδα στην Ολυμπία", έτσι περιγράφει και εκεί τοποθετεί τη θέση του σημερινού Πύργου ένας φίλτατος ιστοριοδίφης. Το παλιό, λοιπόν Δυσπόντιο; Κείνος ο αρχαίος τρόπος που οι κάτοικοι του πιστοί στους Πισάτες πολέμησαν τους Ηλείους και νικημένοι αφήσανε την πόλη, και κείνη, απ΄τα τότε χρόνια που ρημώθηκε και σβήστηκε είνε τάχατε ο Πύργος; Ποιος ξέρει...

Ερευνητές και ιστορικοί ψάξανε να βρούν την πόλη. Ρώτησαν τα κείμενα, τα μνημεία, και την γη την ίδια, πάσχισαν κι΄ απόνα μικρό λιθάρι ακόμα, από μια ανάμνηση να μάθουν που ήταν και ποιες μπόρες πέρασε ώσπου να φτάσει στο σήμερα. Ο αλησμόνητος γυμνασιάρχης Γ. Παπανδρέου στο περισπούδαστο σύγγραμμα του «Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων» αναζητεί το Δυσπόντιο κοντά στην Σκαφιδιά, στη Μυρτιά, μα και «επί του νυν Πύργου». Εδώ, άλλωστε κι΄ένας ξένος, διάσημος περιηγητής, ο Πουκεβίλ, είδε το 1815 είδε μια ζωντανή εικόνα που του αποκάλυψε την παλιά καταβολή του Πύργου: υπόγειους τάφους, γεμάτους κόκκαλα κι΄ αρχαίες οικοδομικές πέτρες που μαρτυρούσαν ότι πριν από καιρούς στήριζαν κτίρια. Μα κι΄ αργότερα , το 1901, έγινς κι΄άλλο φανέρωμα: στην συνοικία Χαλικιάτικα (΄τώρα πλατεία Ηφαίστου) βρέθηκε μαρμάρινο άγαλμα ύψους ενός μέτρου που παρίστανε φτερωτή γυναικεία μορφή. Το άγαλμα αυτό,φθαρμένο βέβαια, γιατί έζησε πολλά χρόναι στην κοίτη ενός χειμάρου, είχε ογκώδη βάση, και το γεγονός αυτό οδήγησε τον αρχαιολόγο Α. Σκιά σε μια ενδιαφέρουσα άποψη: ότι δηλαδή ήταν ακρωτήριο ενός αρχαίου ναού, ή άλλου σπουδαίου οικοδομήματος.

Οπωσδήποτε λοιπόν, στον Πύργο υπήρχε κάποιος αρχαίος συνοικισμός που απάνω στα συντρίμμια του χτίστηκε τούτη η πόλη.

 Η ιστορία του Πύργου άρχισε κάπως παράξενα:Με ένα ...πηγάδι! Στα μαύρα χρόνια της τουρκοκρατίας ένας χωρικός από τα Τσορωτά των Καλαβρύτων που τον έλεγαν Γεώργιο Τσορωτά ή Τσερνωτά, κατέβηκε από τον άγριο τόπο του σε αυτή εδώ τη γη και βάλθηκε να την ξεχερσώσει και να την ημερέψει για να την καλλιεργήσει. Δούλεψε λοιπόν σκληρά, καθάρισε κι έσκαψε το χώμα, έδιωξε τις πέτρες. Και μία ημέρα, εκεί που αδιάκοπα έψαχνε, στην συνοικία Νιοχώρι (σημερινός Άγιος Σπυρίδωνας) βρήκε μέσα σε ένα πηγάδι ολόκληρο θησαυρό από αρχαία νομίσματα! Και τι σκέφτηκε ο σκλάβος, μα και πονηρός ρωμιός; Να τα πάρει και να τα πάει στο σουλτάνο...

Σουλτάνος ποτέ στην πόλη ήταν ο Σελήμ ο Α΄(1470 - 1520) φυσικά δέχτηκε την προσφορά του Τσερνωτά την ανταπόδοση σε με δύο αμοιβές το ίδιο ηγεμονικές: Του χάρισε τον τίτλο του Μπέη (αφέντη) της περιοχής (1512) κι άπειρες εκτάσεις γής γύρω στον Πύργο που βέβαια ήταν ακατοίκητος...

Το πηγάδι κείνο είναι ακόμα και σήμερα γνωστό "Του Τσερνωτά", κι εδώ ο Τσερνωτάμπεης έχτισε αποθήκες και καλύβες για τους καλλιεργητές που έφερνε και δούλευαν τη γη. Ο ίδιος Επίσης έχτισε, πιθανότατα, πάνω στο λόφο του επαρχείου κι έναν Πύργο ισχυρό - ποιος ξέρει με ποιο σκοπό και ποιες προβλέψεις. Το όνομα αυτό, πύργος, άπλωσε σιγά-σιγά κυριαρχικά κι αγκάλιασε όλο τον πρώτο εκείνο συνοικισμό για να μην για πάντα πια και όνομα της νέας πολιτείας της Ηλείας που με τον καιρό άρχισε να θεμελιώνεται.

Ο Τσερνωτάμπεης πέθανε χωρίς να αφήσει απογόνους και έτσι ο τόπος έγινε κτήμα του οθωμανικού Κράτους. Ο Σουλτάνος δώρισε τον πύργο στην βασιλομήτωρ Βαλινδέ εκείνη με τα έσοδα που έδινε η γεωργική παραγωγή, διόριζε υπαλλήλους και τους πλήρωνε. Με τον καιρό, το πηγάδι του Τσερνωτά πυρετό το ντύμα του θρύλου και το νερό του θεωρήθηκε, σαν του Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα, υπέροχο "φίλτρο" για να αγαπούν οι ξένοι τον τόπο και να μένουν για πάντα σ΄ αυτόν.

Σαν πόλη  ο Πύργος παρουσιάζεται πολύ αργά. Μεσολάβησαν, φαίνεται, χρόνια αφάνειας και ασημότητας, όπου τίποτα δεν ξεχώριζε και δεν συνοδευόταν σε τούτο τον τόπο. Φυσικό Άλλωστε αφού πάνω σε όλη την Ελλάδα αποκλειστικά βάραιναν της σκλαβιάς τα σύγνεφα. Κι ο Πύργος, εκτός από αυτό, τότε χτιζόταν και έπαιρνε τη μορφή πολιτείας...

Όλοι σχεδόν οι ιστορικοί σημειώνουν την πρώτη συγκεκριμένη παρουσία του πύργου στο 1687, τότε δηλαδή που είχε λήξει ο Τούρκοενετικός πόλεμος με την φοβερή κατατρόπωση των Τούρκων στη μάχη της Πάτρας. Αργότερα στα στερνά της δεύτερης τουρκοκρατίας (1715 - 1821) ανάμεσα στις 24 επαρχίες του Μοριά ήταν ο Πύργος.

Αυτή την εποχή πέρασε από δω ο Πουκεβίλ και δίνει μία χαρακτηριστική περιγραφή της: "Η πόλις εκτισμένη επί εξέχοντος μέρους, έν ή εύρον εσχάτως μεγάλα υπόγεια (κατακόμβας) πλήρη οστών, συνέκειτο έξ 900 οικιών με 1000 οικογένειας και 7000 κατοίκους, έν οίς και κινητός πληθυσμός τεχνιτών και ευπόρων". Μα ο μεγάλος μεσαιωνοδίφης Κ. Σάθας σε σχετικό σύγγραμμά του αναφέρει γεγονότα  πιο παλιάς εποχής διαπιστώνοντας οτι "Τον Ιούνιον του 1687 απέθαναν τρεις από πανούκλαν εις τον Πύργον (της Ηλείας)".

Τέλος Α' Μέρους...

Ο μύθος του σπηλαίου του Πλάτωνα.

Η αλληγορία του σπηλαίου: «Η Πολιτεία» του Πλάτωνα περιλαμβάνει την Αλληγορία του σπηλαίου, με την οποία ο Πλάτων εξηγεί τη Θεωρία των Ιδεών του.

Ο μύθος αυτός διηγείται πως ένας μακρύς διάδρομος καταλήγει σε ένα σκοτεινό σπήλαιο, κάτω από τη γη, όπου βρίσκονται από την παιδική τους ηλικία πολλοί άνθρωποι, αλυσοδεμένοι σε αλλεπάλληλες σειρές με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να δουν μόνο μπροστά τον τοίχο της σπηλιάς. Δεν μπορούν να κοιτάξουν ούτε πίσω, ούτε δεξιά, ούτε αριστερά.

Ούτε τους εαυτούς τους δεν μπορούν να δουν. Σ” αυτή την κατάσταση βρίσκονται σ” όλη τους τη ζωή.

Πίσω τους είναι αναμμένη μια φωτιά. Μπροστά από τη φωτιά και πίσω από τις πλάτες τους, περνοδιαβαίνουν με ταχύτητα άνθρωποι «θαυματοποιοί» που μεταφέρουν, κρατώντας πάνω στα κεφάλια τους, διάφορα αντικείμενα, των οποίων μόνο τις σκιές βλέπουν οι δεσμώτες να προβάλλονται στον τοίχο της σπηλιάς, εξαιτίας της λάμψης που παρέχει η φωτιά κι ακούν την ηχώ από τις φωνές τους.

Επειδή οι άνθρωποι αυτοί σε ολόκληρη τη ζωή τους τα μόνα πράγματα που έχουν δει είναι οι σκιές των πραγμάτων, έχουν την εντύπωση ότι οι σκιές που βλέπουν πάνω στον τοίχο είναι τα ίδια τα πράγματα.

Εάν όμως κάποιος από τους αλυσοδεμένους ανθρώπους του σπηλαίου κατορθώσει να ανέβει πάνω στη γη και, κάτω από το φως του ήλιου πλέον, δει τα πράγματα, θα καταλάβει την πλάνη στην οποία ζούσε όσο ήταν κάτω από τη γη. Θα αντιληφθεί τότε ότι οι σύντροφοι του, που εξακολουθούν να βρίσκονται αλυσοδεμένοι στο σπήλαιο, ζουν βυθισμένοι μέσα στις ψευδαισθήσεις.

Κατά τον Πλάτωνα, ο απελεύθερος δεσμώτης είναι ο φιλόσοφος, ο οποίος βλέπει τα ίδια τα όντα, τις ιδέες, και όχι τα είδωλά τους. Οι αλυσοδεμένοι σύντροφοι του είναι οι κοινοί άνθρωποι που, έχοντας εθισθεί στις απατηλές παραστάσεις των αισθητών πραγμάτων, ζουν, χωρίς να το ξέρουν, μέσα στο ψέμα. Πάντοτε βέβαια, για τον Πλάτωνα, υπάρχει η δυνατότητα απεμπλοκής των αλυσοδεμένων ανθρώπων από τις πλάνες τους.

Για να το πετύχουν αυτό, χρειάζεται να αποδεσμευτούν από τις αλυσίδες τους. Αυτές συμβολίζουν τις ψευδαισθήσεις και τις αυταπάτες μας στις οποίες ζούμε καθημερινά και μας υποχρεώνουν να παρατηρούμε μόνο τα απατηλά είδωλα των ιδεών, των αληθινών όντων. Αντί για τις αισθήσεις όμως θα πρέπει να εμπιστευτούμε το νου μας, βασιζόμενοι στις αποδείξεις που μας παρέχει ο ορθός λόγος και η καθαρή σκέψη.

Ο μύθος του σπηλαίου, βρίσκεται στο 7ο κεφάλαιο της «Πολιτείας» του Πλάτωνα.

Αρχείο Παπαλέξη - αγοραπωλησία χωριού Γκρέκα.

Στις 7 Φεβρουαρίου του 2016 είχα ασχοληθεί με τον συμβιβασμό του Ελληνικού Δημοσίου με την οικογένεια Παπαλέξη που είχε στην κατοχή της μεγάλες εκτάσεις στην ευρύτερη περιοχή των Κρεστένων από Τουρκοκρατίας και τις εκμεταλλεύονταν με την μορφή ενοικοκαλλιέργειας στους ντόπιους κατοίκους. Παρακάτω θα παραθέσω τα αρχεία από την αγοραπωλησία του χωριού Γκρέκα Ολυμπίας που έλαβε χώρα στις 30/5/1925, περίπου ένα εξάμηνο μετά την πρώτη πράξη με τον συμβιβασμό (30/11/1924). Για να θυμηθούμε την πράξη συμβιβασμού και να κατανοήσουμε το παρακάτω άρθρο μεταβαίνουμε στη διεύθυνση: https://bitzimbardi.blogspot.com/2016/02/blog-post.html.

Ας δούμε λοιπόν πως έχουν τα πράγματα σε μια αγοραπωλησία που έλαβε χώρα στην Κρέστενα και συγκεκριμένα στο συμβολαιογραφείο του Ιωάννη Βούλγαρη.

30.5.1925.  Αναγκαστική απαλλοτρίωση χωρίου Γκρέκα προς καλλιεργητές-εμφύτευες. (Αντιγρ.18.2.1927) 

Αριθμός  61.340
                                                        Αγοραπωλησία  δραχ.  360.000

  Σελ. 1^η
Εν Κρεσταίνας σήμερον την τριακοστήν του μηνός Μαΐου του χιλιοστού ενεακοσιοστού  εικοστού πέμπτου έτους ημέραν Σάββατον κι’ εν τω συμβολαοπγραφείω μου κειμένω εν τη οικία μου εν η κατοικώ, ενώπιον εμού του συμβολαιογράφου Κρεσταίνων Ιωάννου Γρ. Βούλγαρη κατοίκου και εδρεύοντος εν Κρεσταίνας, επί παρουσία και των γνωστών μοι και μη εξαιρετέων μαρτύρων Επαμεινώνδα Βασιλείου Σωτηροπούλου κτηματίου και Αλεξίου Αντωνίου Πρίνου δικηγόρου κατοίκων Κρεσταίνων, Ενεφανίσθησαν οι γνωστοί μοι και μη εξαιρετέοι αφ’ ενός ...