ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ, ΤΟ ΣΤΟΛΙΔΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΗΛΕΙΑΣ!

Με την λέξη κάστρο εννοούμε το κτιριακό συγκρότημα που περιλαμβάνει τα τείχη, τις κατοικίες των στρατιωτών, το αρχοντικό, απαραίτητα έναν ναό, αποθήκες, γιστέρνες και άλλα οικοδομήματα απαραίτητα για την λειτουργία του. Η λέξη καθ΄αυτού προέρχεται από την λατινική castrum ( πληθ.castra) που σημαίνει κάθε είδος ενυειχισμένης στρατιωτικής εγκατάστασης. Οι Ρωμαίοι, όμως πιο κοινή ονομασία είχαν το burgus που προέρχεται από την ελληνική "πύργος" και εννοούσαν τα μικρά φρούρια. Τα φρούρια αυτά με τα χρόνια μεγάλωσαν για πολλούς και διαφόρους λόγους με αποτέλεσμα να επικρατήσει η έννοια "Κάστρο".

Το Χλεμούτσι από την Νότια πλευρά

Με την λέξη "Κάστρο", εμείς οι Ηλείοι, εννοούμε το ανυπέρβλητο κτίσμα πάνω στο όρος Χελωνάτα που ασάλευτο στέκει αιώνες και μας θυμίζει άλλες εποχές κύρους, δύναμης και οικονομικής ευμάρειας. Δεσπόζει στην γόνιμη πεδιάδα της Ηλείας και είναι από τα σημαντικότερα και πιο καλοδιατηρημένα κάστρα σε όλη την Ελλάδα. Είναι εξαιρετικής αρχιτεκτονικής, ενδεικτικό του κύρους και της σημασίας που προσέδωσαν οι Φράγκοι στο συγκεκριμένο κτίσμα.

Εσωτερική άποψη της εξωτερικής περιβόλου

Το Χλεμούτσι κτίστηκε το 1220-1223 από τον πρίγκηπα του Μορέως, Γοδοφρείδο Βιλλεαρδουίνο με πόρους από την δήμευση της περιουσίας της λατινικής εκκλησίας και αυτός ήταν ο λόγος που τον αφόρισε ο πάπας Ονώριος Γ΄. Το ονόμασαν Clermont και με την παραφθορά του απλού λαού μετενομάστηκε σε Χλεμούτσι ή Χλουμούτσι ή Χλουμούτζι. Οι Ενετοί το είπαν Castell di Tornese λόγω της ύπαρξης νομισματοκοπείου κοπής τορνεσίων και δηναρίων μέσα σε αυτό. Κτίστηκε για να προστατεύει την πρωτεύουσα του πριγκηπάτου Ανδραβίδα και το επίνειο αυτής, Γλαρέντζα που αποτελούσε και τον εμπορικό πνεύμονα του Μοριά. Οι Καταλανοί το κατέλαβαν το 1315, αλλά ανακαταλαμβάνεται από τους Φράγκους και παραμένει στην κατοχή τους ως και το 1427 που περνά στα χέρια του Δεσπότη του Μυστρά, και μετέπειτα τελευταίου αυτοκράτορα του βυζαντίου, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου ως προικοδότημα από τον γάμο του με την κόρη του Δεσπότη της Ηπείρου, Κάρολου Τόκκου. Το 1460 "πέφτει" στα χέρια των Τούρκων που το κρατούν ως το 1687 που καταλαμβάνεται από τους Ενετούς, για λίγα όμως χρόνια αφού το 1815 το ξαναπαίρνουν οι Τούρκοι και το κρατούν ως και την απελευθέρωση του Ελληνικού κράτους. Το 1701 ο Grimanni προτείνει την κατεδάφιση του κάστρου, που ευτυχώς δεν έγινε και το 1826 ο Ιμπραήμ, μετά από κανονιοβολισμό, καταστρέφει έναν πύργο του εσωτερικού περιβόλου και ένα μέρους του τείχους κοντά σ' αυτόν.

Πολεοδομικά πρόκειται για ένα κτίσμα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής χαρακτηριστικής των κορυφαίων τεχνιτών του μεσαίωνα. Αποτελείται από το κυρίως κάστρο που είναι ένα εξαγωνικό κτίσμα που περιλαμβάνει ένα εσωτερικό προαύλιο χώρο και από τον μεγάλο περίβολο που προστατεύεται από τα πανύψηλα εξωτερικά τείχη. Στο κυρίως οικοδομικό συγκρότημα το οποίο ήταν διώροφο, υπήρχε η κατοικία του πρίγκηπα, εκκλησία καθολικού δόγματος, τραπεζαρία και άλλοι χώροι διαμονής καθώς και μια μεγάλη δεξαμενή συγκέντρωσης υδάτων με εξαιρετικής ποιότητας δίκτυο. Κάθε χώρος είχε το δικό του τζάκι, τα οποία ήταν μεγαλοπρεπή ικανά να ζεστάνουν τους αχανής χώρους.

Πανοραμική άποψη αίθουσας του εκθετηρίου

Οι εργασίες αποκατάστασης έχουν κάνει θαύματα και το Χλεμούτσι παρουσιάζει μια λαρτια και πολύ όμορφη για τον επισκέπτη. Το μουσείο του κάστρου είναι μοναδικό με ευρήματα πολύ σημαντικά. Πολύ σημαντικά είναι και τα ευρήματα από την μονή της Ίσοβας στο Μπιτζιμπάρδι και γίνεται ιδιαίτερη αναφορά τόσο στον χώρο του μουσείου, όσο και στον χώρο εκθεμάτων και προβολής εκατέρωθεν της εισόδου.

Το εσωτερικό του Μουσείου

Τέλος θα ήθελα να αναφέρω την πολύ ανθρώπινη πλευρά και την ευγένεια του προσωπικού και ειδικότερα της προϊσταμένης αρχαιολόγου κυρίας Ράλλη, που με το χαμόγελο στα χείλη σε κάνουν να αγαπήσεις αυτό το υπέροχο μνημείο της Ηλειακής μας κληρονομιάς.