"Τέρμα τα δίφραγκα", πως βγήκε η έκφραση!

Κατά το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα, τα μέσα που κυριάρχησαν στην μετακίνηση του κόσμου, στα αστικά κέντρα συνήθως, ήταν τα λεωφορεία, κατά κύριο λόγο, καθώς τα τρόλεϊ και τα τραμ. Σε αυτά την είσπραξη του αντιτίμου της διαδρομής αναλάμβανε ο εισπράκτορας που κάθονταν σε ένα κάθισμα περιστρεφόμενο και μπροστά του είχε έναν μικρό γκισέ γεμάτο ψιλά μια και κυριαρχούσε η δραχμή και οι υποδιαιρέσεις της. Οι διαδρομές ήταν κλιμακωτές και καθορίζονταν από το μήκος της διαδρομής. Την περίοδο που επικράτησε η έκφραση, περίπου το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960, η ελάχιστη διαδρομή ήταν 50 λεπτά και αύξανε όσο αύξανε και η διαδρομή με την τιμή να φθάνει στις 2 δραχμές (δίφραγκο) έως το τέρμα της διαδρομής. Ο εισπράκτορας αναφωνούσε σε κάθε στάση και το τέλος του αντίστοιχου ποσού. Για παράδειγμα έλεγε, τέρμα η δραχμή, τέρμα τα μια και είκοσι και ου τω κάθ' εξής ως το τέλος της διαδρομής που αναφωνούσε "τέρμα τα δίφραγκα" και εννοούσε το τέλος της διαδρομής ή αλλιώς πως δεν πάει άλλο παραπέρα. Τότε γυρνούσε με το περιστρεφόμενο κάθισμα προς την αντίθετη κατεύθυνση που έδειχνε στους επιβαίνοντες πως πρέπει να κατέβουν.
Έτσι έμεινε η έκφραση "τέρμα τα δίφραγκα" ως και τις μέρες μας που υποδηλώνει αγανάκτηση, πως "δεν πάει άλλο". Η έκφραση έμεινε στην καθομιλουμένη από τους ίδιους τους εισπράκτορες οι οποίοι την χρησιμοποιούσαν και στην καθημερινή τους ζωή.
Σημείωση: Τα παραπάνω μου τα διηγήθηκε προ ολίγων ετών εισπράκτορας της εποχής.

Τι είναι το "κερατιάτικο" και πως βγήκε η έκφραση!

Οι παράνομες ερωτικές σχέσεις κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας τιμωρούνταν σκληρά. Αν ο άνδρας και οι γυναίκα ήταν ανύπαντροι τους καταδίκαζαν σε 90 ραβδισμούς. Τον άντρα τον χτυπούσαν στις πατούσες και τη γυναίκα στα οπίσθια. Αν ο ένας ήταν παντρεμένος, καταδικαζόταν σε θάνατο με λιθοβολισμό. Αν ήταν και οι δύο παντρεμένοι τους λιθοβολούσαν και πάλι, αφού όμως πρώτα έβαζαν στη βράκα της γυναίκας μία γάτα. Αν μια ανύπαντρη μουσουλμάνα είχε δεσμό με χριστιανό, τη λιθοβολούσαν μέχρι θανάτου. Η μοιχεία ήταν θανάσιμο αμάρτημα στην Τουρκοκρατία. Αν η μοιχαλίδα ήταν Τουρκάλα, την έκλειναν σε ένα σακί και την έριχναν στη θάλασσα. Αν ο άντρας της ήθελε να τη συγχωρήσει και να την κρατήσει, όφειλε να τη φορτωθεί στην πλάτη του και να δεχτεί 150 ξυλιές στα οπίσθια. Στη συνέχεια έπρεπε να πληρώσει στον Σούμπαση (αστυνόμο) ένα άσπρο, το λεγόμενο «κερατιάτικο». Από τη στιγμή αυτή καθένας είχε το δικαίωμα να τον αποκαλεί κερατά. Όταν οι αστυνομικοί έβλεπαν ένα κορίτσι να μιλά με κάποιον άντρα, έστελναν μαμή και την εξέταζε. Αν διαπιστωνόταν ότι είχε χάσει την αγνότητά της, την πουλούσαν ως  σκλάβα για 20-25 γρόσια, ανάλογα με την εμφάνισή της. Αν ήταν από πλούσια οικογένεια όμως, οι γονείς της πλήρωναν στον αστυνόμο κάποιο σημαντικό ποσό κι έκλειναν το ζήτημα. Η διαπόμπευση μιας μοιχαλίδας στην Αθήνα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν ολόκληρη ιεροτελεστία. Την έβαζαν μαζί με τον μοιχό πάνω σε ένα γαϊδούρι, με το κεφάλι προς την ουρά, την οποία και κρατούσαν ως χαλινάρι. Πάνω στο κεφάλι και στον τράχηλό τους τοποθετούσαν εντόσθια ζώων. Τους περιέφεραν στους δρόμους της πόλης και ο κόσμος τους γιουχάιζε. Η πομπή κατέληγε στην εκκλησία της Παναγίας Χρυσοκαστριώτισσας, πάνω στον λόφο του διονυσιακού θεάτρου, όπου τους ξεπέζευαν και τους άφηναν για 24 ώρες εκτεθειμένους στον χλευασμό και τα πειράγματα των συμπολιτών τους.
ΠΗΓΗ:  http://www.mixanitouxronou.gr

"Έγινε της Πόπης", από που προήλθε η δημοφιλής έκφραση!

Το έτος 1920, ένα μετασκευασμένο επιβατικό ατμόπλοιο 408 τ. περιέρχεται στην ιδιοκτησία της "Ηπειρωτικής Ατμοπλοΐας" του Ποταμιάνου και φέρει το όνομα "Πόπη". 

Το "Πόπη" ήταν ένα παλαιό σε ηλικία σκαρί, που όταν εντάχθηκε στην εταιρεία του Ποταμιάνου μετρούσε ήδη σαράντα χρόνια ζωή. Είχε ξεκινήσει ως ιδιωτική θαλαμηγός αναψυχής και αφού άλλαζε διαρκώς ιδιοκτήτες κατέληξε να μετασκευαστεί σε πλοίο ακτοπλοΐας. 

Το "Πόπη" στις 27 Νοεμβρίου του 1934 εξώκειλε στη νησίδα "Κασίδι" που απέχει τριακόσια περίπου μέτρα από τις βραχονησίδες "Φλέβες" και ένα μίλι μετά το ακρωτήριο "Μικρό Καβούρι" που δεν είναι άλλο από το ακρωτήριο που εκτείνεται μετά το Λαιμό της Βουλιαγμένης. 

Το πλοίο ήταν φορτωμένο τουλάχιστον επισήμως με 122 επιβάτες (τόσα ήταν τα εισιτήρια που είχαν εκδοθεί, ενώ αργότερα θα αποδειχθεί ότι οι επιβάτες έφταναν τους 140 καθώς πολλοί είχαν εκδώσει εισιτήριο μέσα στο πλοίο) αλλά και με εμπορεύματα -μεταξύ των οποίων και τυριά- και πλοίαρχο τον Γεώργιο Πιλάλη. 

Το πλοίο θα εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς, Σύρο, Πάρο, Νάουσα Πάρου, Νάξο, Φολέγανδρο, Σίκινο, Οία, Ίο, Θήρα, Ανάφη, Αμοργό, Αιγιάλη, Σχοινούσα, Ηρακλειά, Κουφονήσια, και επιστροφή μέσω Νάξου, Πάρου, Σύρου, για να καταπλεύσει κάποτε στον Πειραιά από όπου αναχώρησε!

Όταν το "Πόπη" προσέκρουσε, τόσο οι αξιωματικοί του πλοίου όσο και το πλήρωμα φρόντισαν να δώσουν προτεραιότητα στην εκφόρτωση των τυριών που το πλοίο μετέφερε πάνω στη βραχονησίδα, παρά στη διάσωση των επιβατών.

Οι τρεις αξιωματικοί γέφυρας του "Πόπη" πάνω στο ξερονήσι που έριξαν το καράβι, αναμένουν να τους πάρουν για τον Πειραιά. Πίσω τους στοιβαγμένα κεφάλια από τυριά που φρόντισαν οι άνδρες του πληρώματος να βγάλουν την ίδια στιγμή που οι επιβάτες πνίγονταν! 

Μετά την προσάραξε άρχισε να λαμβάνει κλίση προς τα δεξιά ενώ οι επιβάτες του προσπαθούν να σωθούν μόνοι τους. Κανείς δεν βρέθηκε να τους οδηγήσει στο κατάστρωμα για να σωθούν. Αυτή η απουσία του πληρώματος την ώρα του κινδύνου επέτεινε την σύγχυση, ενώ μια φωνή μέσα στο σκοτάδι ακούστηκε: "Πνιγόμαστε, σωθείτε όπως μπορείτε". 

Παρότι το πλοίο ουδέποτε βυθίστηκε ολόκληρο, έντεκα επιβάτες πνίγηκαν από τον πανικό που επικράτησε. Τρεις χωροφύλακες που βρέθηκαν να συνοδεύουν κρατουμένους στην Ανάφη, άναψαν κλεφτοφάναρα με τα οποία ο κόσμος κατάφερε να δει και να εξέλθει. Αρκούσε μια οδηγία και μόνο για να εξέλθουν οι επιβάτες και να αποβιβαστούν στην κυριολεξία περπατώντας απλά στη διπλανή στεριά της βραχονησίδας του "Κασιδιού". 

Σημειωτέον ότι το ατμόπλοιο "Πόπη" δεν διέθετε συσκευή ασύρματου τηλέγραφου. 

Η προσάραξη του Α/Π "Πόπη" όπως παρουσιάζεται στο φύλλο της εφημερίδας "Σφαίρα" της 28ης Νοεμβρίου 1934 

Η προσάραξη του πλοίου, μεταξύ άλλων προκάλεσε και την έντονη διαμαρτυρία του Συνδέσμου Ραδιοτηλεγραφητών οι οποίοι εξέδωσαν διαμαρτυρία "δια τα όσα συνέβησαν με το Α/Π "Πόπην" κύρια όμως για το γεγονός ότι τα ακτοπλοϊκά σκάφη μέχρι τότε δεν έφεραν ασύρματο τηλέγραφο.

Ο πανικός που επικράτησε κατά την εγκατάλειψη του πλοίου, καθώς η πρόσκρουση έγινε νύχτα, βοήθεια από το πλήρωμα δεν υπήρξε, τηλέγραφο το πλοίο δεν διέθετε, έμεινε βαθιά χαραγμένη για πάντα στη μνήμη του ναυτικού κόσμου και των νησιωτών ώστε η έκφραση "έγινε της "Πόπης"", έγινε ταυτόσημη με τον πανικό και την αταξία της νύχτας του ναυαγίου.

Οι ναυαγοί του "Πόπη" φτάνοντας στον Πειραιά με σπαραγμό και οδύνη μεταφέρουν τις εικόνες χάους και πανικού που επικράτησαν κατά τη διάρκεια της πρόσκρουσης. 

Και δεν έφτανε μόνο αυτό αλλά αφού το πλοίο ρυμουλκήθηκε στον Πειραιά και επισκευάστηκε με μερικές μόνο επιδιορθώσεις, δρομολογήθηκε στη γραμμή Πάτρα, Ζάκυνθο, Αργοστόλι, Ληξούρι.

Σύντομα όμως και σε αυτή την γραμμή το "Πόπη" προσάραξε θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο για δεύτερη φορά τους επιβάτες του. Έλεγαν ότι λόγω υψηλού κέντρου βάρους το πλοίο ήταν ευάλωτο στις απότομες κλίσεις. 

Δεν ήθελε και πολύ ώστε η έκφραση του ναυαγίου, να επανέλθει και πάλι, αφού ο ναυτικός κόσμος μιλούσε εκ νέου για της "Πόπης" τα κατορθώματα! 

Καθώς λοιπόν της "Πόπης" τα κατορθώματα.... λάμβαναν διαστάσεις ο κόσμος απέφευγε να ταξιδεύει με αυτό το πλοίο αφού ένιωθε ανασφαλής. Οι επιβάτες που είχαν γνωρίσει την εμπειρία ενός ταξιδιού με το "Πόπη", εξιστορούσαν τις εμπειρίες τους από το παραλίγο μοιραίο ταξίδι τους.

Τότε το πλοίο άλλαξε για να αποσυνδεθεί από το κακό ιστορικό του, μετονομάσθηκε σε "Ήπειρος". Με την ονομασία αυτή αποτέλεσε ένα από τα πλοία της εταιρείας "Ηπειρωτική", στην οποία επίσης την περίοδο του Μεσοπολέμου ανήκαν τα πλοία "Ελβίρα", "Κίμων", "Πέτρος", "Τάσος" και "Φωκίων".

Όμως οι επιβάτες για να το ξεχωρίζουν -λόγω του κακού του ιστορικού- συνέχιζαν να το αποκαλούν με το αρχικό του όνομα, "Πόπη", αφού αποτελούσε πλέον φόβητρο σε όποιον ταξίδευε με αυτό. 

ΠΗΓΗ: http://pireorama.blogspot.com/

Η απελευθέρωση της Ηλείας, και η μάχη στου Λάλα πρόδρομος της απελευθέρωσης της Τριπολιτσάς!

Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, η Ηλεία ήταν από τις πρώτες επαρχίες του Μοριά που απελευθερώθηκαν από τον τουρκικό ζυγό.  Έτσι, της δόθηκε η ευκαιρία, από τους πρώτους κιόλας μήνες, να συμβάλλει σημαντικά στον αγώνα για την απελευθέρωση της υπόλοιπης Ελλάδας. Τον Ιούνιο του 1821 διεξήχθη στις περιοχές Πούσι και Μποτίνι, η πιο σημαντική και καταλυτική μάχη για την έκβαση του αγώνα. Οι ένοπλες επαναστατικές δυνάμεις που αποτελούνταν από Ηλείους, Γορτύνιους, Αχαιούς, Μεσσήνιους, Ζακύνθιους και Κεφαλλονίτες, συνέτριψαν τους σκληροτράχηλους Λαλαίους της περιοχής. Η έκβαση της μάχης, που κρίθηκε υπέρ των Ελλήνων, είχε ως αποτέλεσμα την ολοκληρωτική αποχώρηση των Τούρκων από την επαρχία της Ηλείας και  σήμανε το τέλος της σκληρής Οθωμανικής δουλείας και της βίας Λαλαίων Τουρκαλβανών. Η απόφαση των οπλαρχηγών να συσταθεί στρατόπεδο στην περιοχή Πούσι και Μποτίνι, είχε ως αποτέλεσμα να προκληθεί γενικός συναγερμός σε ολόκληρη την Ηλεία. Όσοι από τους κατοίκους των χωριών της ορεινής Ηλείας μπορούσαν να κρατήσουν όπλο, συνέδραμαν, συστρατευόμενοι υπό τις διαταγές των οπλαρχηγών.
Οι γεροντότεροι και ανίκανοι για εργασία, από τα διπλανά χωριά, συνάχθηκαν, με εντολή των ....

Η ομιλία του Ζολώτα στα Ελληνικά, σε συνέδριο της παγκόσμιας Τράπεζας το 1957!

Χρειάζεται βαθιά και ουσιαστική κατανόηση τόσο της ελληνικής όσο και της αγγλικής γλώσσας για να μπορέσει κανείς να γράψει και να εκφωνήσει όχι έναν, αλλά δυο τέτοιους λόγους. Χρειάζεται και ένα δυνατό κίνητρο, ένας λόγος. Ποιος ήταν αυτός; Σύμφωνα με τον Ν. Σαραντάκο, δεν ήταν κάποια ιδεολογική εμμονή εθνικο-πατριωτικού χαρακτήρα στην ελληνική γλώσσα. Ήταν μια σαφής πολιτική κίνηση: να στρέψει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης στη βαθιά λαβωμένη από τον εμφύλιο πόλεμο, Ελλάδα. Οι λόγοι εκφωνήθηκαν στο πλαίσιο των ετήσιων συναντήσεων της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η πρώτη ομιλία έγινε το 1957 και προκάλεσε τόσο ενθουσιασμό που μετά από απαίτηση του επικεφαλής της διεθνούς Τράπεζας, επαναλήφθηκε παρόμοια ομιλία το 1959. Ο Ζολώτας ήταν διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Το κείμενο της πρώτης ομιλίας, αφού ενημέρωσε το κοινό για το εγχείρημα του, προκείμενου να τραβήξει την προσοχή τους, είναι το εξής: «Kyrie, I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Oecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas. With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and synthesized. Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is charateristic of our epoch. But, to my thesis we have the dynamism to program therapeutic practices as a prophylaxis from chaos and catastrophe. In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic. I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to your Kyrie to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Ampitctyony and the gastronomic symposia». Αν και μίλησε στα «ελληνικά» τον αντελήφθησαν οι πάντες. Ίσως επειδή και το ακροατήριο είχε υψηλή γνώση της αγγλικής και πολλοί είχαν διδαχθεί αρχαία στο σχολείο τους. Το τέλος της ομιλίας προκάλεσε παρατεταμένο χειροκρότημα και ανυπόκριτο θαυμασμό, ενώ πολλές εφημερίδες των ΗΠΑ, του αφιέρωσαν τίτλους στην  πρώτη σελίδα Το κείμενο της δεύτερης ομιλίας είναι το ακόλουθο: Kyrie, It is Zeus’ anathema on our epoch for the dynamism of our economies and the heresy of our economic methods and policies that we should agonize the Scylla of numismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia. It is not my idiosyncrasy to be ironic or sarcastic, but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although they emphatically stigmatize numismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our policies have to be based more on economic and less on political criteria. Our gnomon has to be a metron between political, strategic and philanthropic scopes. Political magic has always been anti-economic. In an epoch characterized by monopolies, oligopolies, monophonies, monopolistic antagonism and polymorphous inelasticities, our policies have to be more orthological. But this should not be metamorphosed into plethorophobia, which is endemic among academic economists. Numismatic symmetry should not hyper-antagonize economic acme. A greater harmonization between the practices of the economic and numismatic archons is basic. Parallel to this, we have to synchronize and harmonize more and more our economic and numismatic policies panethnically. These scopes are more practicable now, when the prognostics of the political and economic barometer are halcyonic. The history of our didymus organizations in this sphere has been didactic and their gnostic practices will always be a tonic to the polyonymous and idiomorphous ethnical economies. The genesis of the programmed organization will dynamize these policies. Therefore, I sympathize, although not without criticism on one or two themes, with the apostles and the hierarchy of our organs in their zeal to program orthodox economic and numismatic policies, although I have some logomachy with them. I apologize for having tyrannized you with my Hellenic phraseology. In my epilogue, I emphasize my eulogy to the philoxenous autochthons of this cosmopolitan metropolis and my encomium to you, Kyrie, and the stenographers.
Διαβάστε εδώ την ανάλυση του Νίκου Σαραντάκου για τις δυο ομιλίες, αλλά και για τα γλωσσικά αντιδάνεια από και προς την ελληνική γλώσσα: http://www.sarantakos.com/language/zolotas.html.

Χαρτονόμισμα των 1000 δραχμών του 1958 με την υπογραφή του Ζολώτα.

Με δεδομένο το υψηλό επίπεδο του κοινού στο οποίο απευθυνόταν ο Ξενοφών Ζολώτας, το εγχείρημα ήταν εξαιρετικά εύστοχο και αντάξιο της διάνοιας για την οποία φημιζόταν ο ίδιος. Οι λόγοι του είναι κάθε άλλο παρά κενοί περιεχομένου, ενώ ταυτόχρονα έχουν ύφος εύστοχο και πνευματώδες, καθώς θίγει σημαντικά οικονομικά ζητήματα. Στην πρώτη ομιλία ζητά διεθνή εναρμόνιση και συνέργειες για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, ενώ στη δεύτερη περιγράφει γλαφυρά τα προβλήματα που αναδύονται από την ταυτόχρονη συνύπαρξη «της Σκύλλας του πληθωρισμού και της Χάρυβδης της οικονομικής ύφεσης». Δείτε στο τέλος της δεύτερης ομιλίας ότι δεν παραλείπει να μνημονεύσει ακόμη και τους στενογράφους που θα βασανίζονταν ατελείωτα να καταγράψουν τον λόγο του! Η λέξη «stenographer» εξ άλλου είναι κι αυτή ελληνική!...

ΠΗΓΗ: ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η Ελληνική Επανάσταση, οι ανακατατάξεις στην Ευρώπη και οι προϋποθέσεις που έπαιξαν σημαντικό ρόλο.

   

   Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον χρόνο που άναψε η σπίθα της Επανάστασης του '21 θα πρέπει να κοιτάξουμε και να ψάξουμε τα βαθύτερα αίτια της γενικότερης κοινωνικοπολιτικής κατάστασης της Ευρώπης στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Η Ελληνική Επανάσταση ξέσπασε σε μια εποχή που έγιναν επαναστατικά κινήματα σε πολλά μέρη στην Ευρώπη και στην Αμερική, αλλά και εξεγέρσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ακόμη συνδέεται με την ιδέα του ελληνικού έθνους, που διαδίδεται εκείνο τον καιρό, αλλά και με την οικονομική κρίση που αντιμετώπισαν οι ορθόδοξοι μετά το 1815. H Γαλλική Επανάσταση είχε μεγάλη απήχηση στην Ευρώπη και στην Αμερική. Πολλές δεκαετίες ύστερα από αυτή ξέσπασαν επαναστατικά κινήματα που στηρίζονταν στις ιδέες της. Την ίδια εποχή έγιναν και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία εξεγέρσεις και οργανώθηκαν αυτονομιστικά κινήματα. Αρκετά ξεκίνησαν από ισχυρούς πασάδες που ήθελαν να ξεφύγουν από το σουλτάνο και την εξουσία του, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Αλή πασά των Ιωαννίνων. Παράλληλα στους ορθόδοξους άρχισε να καλλιεργείται σιγά σιγά η ιδέα του ελληνικού έθνους. Όλο και περισσότεροι επιθυμούσαν την εθνική απελευθέρωση για να πάψουν οι Έλληνες να είναι υποταγμένοι στους Οθωμανούς. Οι 'Ελληνες διανοούμενοι που ζούσαν στην Ευρώπη με αρχή τον Ρήγα και μετέπειτα με τον μέγιστο Αδαμάντιο Κοραή, καλλιεργούσαν τον σπόρο της επανάστασης και παρέσυραν με τον λόγο και την πένα τους Έλληνες και ξένους. Ήταν όμως δύσκολο να ξεσπάσει μια μεγάλη επανάσταση. Οι νέες ιδέες δεν είχαν διαδοθεί σε πολλούς και η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ένα μεγάλο και ισχυρό κράτος. Επίσης, όπως είδαμε, στα τέλη του 18ου αιώνα ορισμένοι ορθόδοξοι (κυρίως έμποροι) βελτίωσαν την οικονομική τους κατάσταση.

Ανησυχούσαν λοιπόν μήπως η επανάσταση είχε αρνητικές συνέπειες στην οικονομική τους θέση.  Όμως από τις αρχές του 19ου αιώνα η οικονομία των ορθόδοξων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία περνάει μια μεγάλη κρίση. Η οικονομική πρόοδος σταματάει απότομα, κι αυτό διευκολύνει την Ελληνική Επανάσταση. 

Η οικονομική κρίση οφείλεται στη Βιομηχανική Επανάσταση και στην ειρήνη που επικράτησε όταν τελείωσαν οι πόλεμοι του Ναπολέοντα. Τα βρετανικά βιομηχανικά προϊόντα είναι καλύτερα και φτηνότερα από εκείνα που φτιάχνουν οι τοπικές βιοτεχνίες. Παράλληλα οι Ευρωπαίοι έμποροι παίρνουν πάλι την πρώτη θέση στο εμπόριο στην ανατολική Μεσόγειο. Έτσι οι ελληνικοί πληθυσμοί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και στις παροικίες οδηγούνται σε μεγάλη οικονομική κρίση: μειώνονται οι εξαγωγές, οι τιμές των προϊόντων που εξάγονται πέφτουν πολύ, πολλοί έμποροι χρεοκοπούν, οι ναύτες χάνουν τη δουλειά τους. Η κρίση γίνεται πιο μεγάλη το 1820, όταν ο σουλτάνος ξεκινάει πόλεμο με τον Αλή πασά και το οθωμανικό κράτος αυξάνει τους φόρους στις περιοχές που πηγαίνει ο οθωμανικός στρατός.

Η οικονομική κρίση έκανε χειρότερες τις συνθήκες ζωής πολλών Ελλήνων και αυτό έκανε πιο εύκολη την Επανάσταση: οι άνθρωποι είχαν λιγότερα να χάσουν. Λίγο πριν από την Επανάσταση, για πολλούς Έλληνες το ατομικό καλό (το όνειρο για μια καλύτερη ζωή που είχε ο καθένας) συμβάδιζε με το γενικό καλό (την απελευθέρωση από την οθωμανική εξουσία που ζητούσαν όλοι. Έμποροι , ναύτες προεστοί και αγρότες, από διαφορετικοί σκοπιά ο καθένας έβλεπαν στην επανάσταση οφέλη και μέσω του ατομικού κέρδους ενίσχυαν την ιδέα της απελευθέρωσης. Τίποτα δεν θα είχε, όμως γίνει αν δεν υπήρχε ένα συντονιστικό όργανο που να σχεδιάζει, να οργανώνει και να εφαρμόζει πρακτικές μέσα σε μια Ευρώπη που αντιπαθούσε τις οποιεσδήποτε επαναστάσεις και μέσω της Ιερής Συμμαχίας καθιστούσε ανεπιθύμητη οποιαδήποτε παρόμοια ενέργεια. Αυτό το συντονιστικό όργανο δεν ήταν άλλο από την περίφημη Φιλική Εταιρεία. 

Πώς η προπαγάνδα των ΜΜΕ μεταβάλλει την επιθυμία του ΕΝΟΣ σε ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ!

Προπαγάνδα (=θηλυκό):

1. Η συστηματική απόπειρα διάδοσης ιδεών, αντιλήψεων ή απόψεων στον θρησκευτικό, πολιτικό, ιδεολογικό ή άλλο τομέα, που έχει σκοπό να επηρεάσει την κοινή γνώμη και να την διαμορφώσει κατάλληλα, μέσω της μεροληπτικής, στρεβλής ή ελλιπούς μετάδοσης πληροφοριών και της παραπληροφόρησης
2. Η διαστρέβλωση της αλήθειας.

Τι είναι η προπαγάνδα κατά τον διπλοανηψιό του Σιγισμούνδου Φρόυντ, Έντουαρντ Μπερνέις (1891−1995) ; Ο εκτελεστικός βραχίονας της αόρατης (πραγματικής) κυβέρνησης, και ο  συνειδητός και έξυπνος χειρισμός της οργανωμένης γνώμης των μαζών είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα και σημαντικό στοιχείο μιας δημοκρατικής κοινωνίας.

Ας δούμε πρώτα το παράδειγμα της επικαιρότητας: γνωρίζουμε ότι οι κάτοικοι των Σκοπίων πίστεψαν μέσα σε μισόν αιώνα ότι μιλούν την γλώσσα του Αριστοτέλη και είναι απόγονοι του Μ. Αλεξάνδρου. Για δικούς τους λόγους με παρασκηνιακές ενέργειες πέραν του ατλαντικού παλέυουν λυσαλέα να τους ανγνωριστεί ένα όνομα, ιστορικά ξένο προς αυτούς, μόνο και μόνο για να υπάρχει μοχλός πίεσης έναντι του δουλοπρεπή μεν, απρόβλεπτου δε, Έλληνα. Όλη αυτή η διαδικασία γίνεται μέσω διαφόρων μορφών προπαγάνδας, εδώ και 27, περίπου χρόνια.
Το ότι η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία της Δύσης είναι το προκάλυμμα μιας τραπεζοκρατίας έχει γίνει αρκετά γνωστό. Κι ακόμα περισσότερο ότι τα ΜΜΕ έχουν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Μήπως όμως τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα; Το όλο σύστημα επικαλείται διαρκώς την έννοια της Δημοκρατίας ως προκάλλυμα για να καλύψει την κατάφωρη αδικία που εμμέσως ενισχύει.
Μήπως, όμως, η ίδια η δημοκρατία έχει οριστεί πάνω στην οργανωμένη διαμόρφωση της ψευδαίσθησης ότι το «κράτος» το ορίζει ο «δήμος»; Ότι είναι κοινή, δηλαδή πλειοψηφική, η γνώμη που κρατεί. Ας μην ξεχνάμε ότι την εποχή που επιβλήθηκε η δημοκρατία, την κοινή γνώμη την διαμόρφωνε το βιβλίο, ο τύπος και ο «χαρισματικός» ηγέτης. Μήπως κι αυτά τα κατείχε ο ιδιοκτήτης της Τράπεζας;
Ο συνειδητός και έξυπνος χειρισμός της οργανωμένης γνώμης των μαζών είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα και σημαντικό στοιχείο μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Όσοι χειρίζονται αυτόν τον αφανή μηχανισμό της κοινωνίας, συγκροτούν μια αόρατη κυβέρνηση, που είναι η πραγματική κυβερνώσα δύναμη της χώρας μας. Μας κατευθύνουν, διαπλάθουν το νού μας, διαμορφώνουν τα γούστα μας, υποδεικνύουν τις ιδέες μας, κυρίως αυτοί για τους οποίους δεν έχουμε ποτέ ακουστά.
Με απλά λόγια, είναι η χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Γενικά πραγματοποιείται μέσω των μέσων ενημέρωσης που μπορεί να έχει επίδραση σε ένα μεγάλο ποσό ανθρώπων και αποτελεσματικά να τους πείσουμε υπέρ ή κατά σε ένα γεγονός.
Η ακριβής έννοια της προπαγάνδας συνεχώς αμφισβητείται, ωστόσο δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός και αυτό είναι εντελώς αλήθεια. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε επικοινωνία είναι πειστική προπαγάνδα, ενώ άλλοι θεωρούν ότι η προπαγάνδα αλλάζει συγκεκριμένες πολιτικές απόψεις. Ωστόσο, είναι αναμφίβολα ότι η προπαγάνδα είναι υλικό που έχει ως στόχο να πείσουν ή να αλλάξει την κοινή γνώμη, αν και ποικίλλει συχνά ως προς τη μορφή και την τεχνική εξυπηρετεί πάντοτε τον ίδιο σκοπό. Προπαγάνδα είναι η επικοινωνία για το σκοπό της πειθούς.
Προπαγάνδα, αν και υπήρχε σχεδόν από πάντα, έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων. Παρά το γεγονός ότι στοιχεία της προπαγάνδας εκ προθέσεως μπορεί να επισημανθούν αρκετά πίσω από την αρχαία Ελλάδα, η έλευση των μέσων επικοινωνίας σε μεγαλύτερη κλίμακα έχει αυξήσει την χρήση της. Μετά την εφεύρεση της τυπογραφίας, κατέστη δυνατή η γρήγορη και εύκολη παράγωγή σε αφίσες και βιβλία. Πριν από αυτή την εξέλιξη, η πλειοψηφία της προπαγάνδας διαδόθηκε από στόμα σε στόμα. Η τυπογραφία επέτρεψε στην προπαγανδιστική να παράγει γρήγορα και μαζικά ποσότητες αφισών με ένα επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, μια μορφή προπαγάνδας πολύ λιγότερο επικίνδυνη και λιγότερη δύσκολη από την προφορική επικοινωνία.
Πιο πρόσφατα, η προπαγάνδα ενισχύεται από την εφεύρεση του ραδιοφώνου. Η ικανότητα προφορικής επικοινωνίας πολλών ανθρώπων σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα βοήθησε την ανάπτυξη της προπαγάνδας. Επίσης, η αρχή του ραδιοφώνου ξεκίνησε την διαφήμιση με την μορφή όπως την ξέρουμε σήμερα, που είναι μια άλλη μορφή προπαγάνδας. Πριν από ραδιόφωνο, ήταν σχεδόν αδύνατο να επικοινωνούν άμεσα πολλοί άνθρωποι σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Βεβαίως, η άμεση επικοινωνία μέσω εντύπων ήταν δυνατό, αλλά πολύ λίγοι άνθρωποι πραγματικά διαβάζουν αγγελίες. Το ραδιόφωνο ανοίξει το νέο  κόσμο της διαφήμισης.
Η εφεύρεση που έχει επηρεάσει την προπαγάνδα τους περισσότερους, είναι η τηλεόραση. Η δυνατότητα να επικοινωνούν οπτικά σε μεγάλες αποστάσεις αυξάνει ραγδαία τόσο το μέγεθος όσο και την αποτελεσματικότητα της προπαγάνδας. Η διαφήμιση καθώς και η πολιτική προπαγάνδα αναπτύχθηκαν με ταχείς ρυθμούς, με αυτό το νέο μέσο.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια, η εισαγωγή της επικοινωνίας μέσω Διαδικτύου σε μεγάλες αποστάσεις, αύξησε περαιτέρω τη δυνατότητα της προπαγάνδας. Σε μια εποχή όπου όλο και περισσότερο βομβαρδιζόμαστε από την προπαγάνδα από μια ποικιλία μέσων, είναι ολοένα και πιο σημαντικό να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε την προπαγάνδα και τα αποτελέσματά της.
Αν και η λέξη προπαγάνδα έχει μια αρνητική χροιά, η προπαγάνδα από μόνη της δεν είναι απαραίτητα κακή. Η προπαγάνδα είναι μια απόπειρα να αλλάξει την γνώμη πειστικά με την παρουσίαση νέων απόψεων. Η προπαγανδιστική προσπαθεί να αλλάξει τις απόψεις των ατόμων ή τους θεατές του με να τους πείσουν για την εγκυρότητα των δικών τους. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, χρησιμοποιούν μια ποικιλία μεθόδων και τεχνικών. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε αυτές τις τεχνικές και να εξετάσουμε το σκοπό της προπαγάνδας πριν από τη λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε αυτόν.
Σκοπός της προπαγάνδας είναι να αλλάξει γνώμη το κοινό, αλλά το πιο σημαντικό να επηρεάσουν τις αποφάσεις του. Με την κατανόηση του σκοπού της προπαγάνδας και τη μέθοδο που χρησιμοποιείται, μπορεί κανείς να πάει πολύ μακριά προς την πραγματοποίηση αποτελεσματικών ανεξάρτητων αποφάσεων.

Για το Σκοπιανό ζήτημα της ονομασίας!

Το ζήτημα της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων που μας απασχολεί ήδη εδώ και 26 χρόνια περίπου, επανήλθε αυτές τις ημέρες δριμύτερο, μάλλον μετά από εξωτερικές πιέσεις, ενδοατλαντικές και υπερατλαντικές, επειδή κάποια περιφερειακά ζητήματα πρέπει να κλείσουν ενόψει της νέας γεωπολιτικής και πολιτικοοικονομικής κατάστασης που διαμορφώνεται. Πιστεύω ότι κάποια νέα ζητήματα που προέκυψαν και που προκαλούν απρόβλεπτη αστάθεια σε περιοχές θεωρούμενες ως «σταθερές», πχ το Καταλανικό ζήτημα στην Ιβηρική, έπαιξαν κάποιο ρόλο σε αυτή την εξέλιξη.

Βέβαια, είναι γνωστό σε όλους πως λειτουργούν οι διεθνείς σχέσεις και ότι μπροστά στα επί μέρους συμφέροντα, επιρροές και συμμαχίες, η ιστορία και μερικές φορές ακόμη και η ίδια η γεωγραφία, δεν παίζουν κανένα ρόλο. Αλλά ας επιχειρήσουμε να δούμε ποιο θα ήταν το κατάλληλο όνομα για την ΠΓΔΜ από ιστορικής άποψης αφού οι γείτονες επικαλούνται μόνο το ιστορικό παρελθόν όπως το αντιλαμβάνονται εκείνοι φυσικά, για την ονομασία της δημοκρατίας τους.

Εννοείται ότι η όποια παρουσία του ονόματος «Μακεδονία», απλή ή σύνθετη, στην ονομασία της ΠΓΔΜ δεν έχει καμμία ιστορική βάση, ούτε καν σοβαρότητα. Κατά την αρχαιότητα, η σημερινή περιοχή της Σκοπιανής δημοκρατίας κατοικείτο από δύο βασικούς λαούς (και λίγους ακόμη ελάσσονες που για αυτό τους παραλείπω εδώ): τους Δαρδάνους στα βόρεια και τους Παίονες στα νότια. Οι πρώτοι ήταν ένας μικτός θρακο-ιλλυρικός λαός με το ιλλυρικό στοιχείο να είναι ισχυρότερο ανάμεσα τους και μάλιστα ήταν επίμονοι εχθροί των αρχαίων Μακεδόνων, τους οποίους οι Σκοπιανοί διεκδικούν ως προγόνους τους (!). Οι Παίονες ήταν ένας λαός του οποίου οι εθνολογικές καταβολές δεν έχουν εξακριβωθεί ακόμη. Τέσσερις είναι οι πιθανότερες εκδοχές για τους Παίονες σύμφωνα με όσους έχουν ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα: είτε ήταν Πρωτοθράκες, είτε Πρωτοέλληνες, είτε ανήκαν στην Πρωτοελληνοφρυγική ομάδα (αναφερόμενη ενίοτε και ως Πρωτοελληνοαρμενική ομάδα), είτε ήταν μία ανεξάρτητη εθνολογική ομάδα, απλά συγγενική με τους Θράκες και τους Ελληνες. Οι δε αρχαίοι Μακεδόνες αρχικά δεν είχαν καμμία παρουσία στον χώρο της σύγχρονης ΠΓΔΜ και μόνο μετά την επέκταση τους από την βασιλεία του Φιλίππου Β΄ και έπειτα, υπήρξε κάποια περιορισμένη εγκατάσταση τους στη νότια λωρίδα της, κυρίως στην περιοχή των Πρεσπών και του μεταγενέστερου Μοναστηρίου, χωρίς όμως να απορροφήσουν ποτέ τους εντόπιους. Η αρχαία ελληνική παρουσία στον χώρο της σύγχρονης ΠΓΔΜ μπορεί να αφορά μόνο τους Παίονες, Δασσαρήτες, Πελαγονες και μερικές ακόμη ελληνικές φυλές στα νότια της, και όχι τους Μακεδόνες.

Ας δούμε τις υπόλοιπες ονομασίες που έχουν προταθεί για την ΠΓΔΜ παραλείποντας τις λιγότερο δημοφιλείς ή πιθανές: «Μοισία», «Δακία», «Παιονία», «Δαρδανία» και «Δημοκρατία των Σκοπίων».

Η ονομασία «Μοισία» αφορά έναν αρχαίο θρακικό λαό, τους Μοισούς, οι οποίοι είχαν μία περιορισμένη παρουσία στον γεωγραφικό χώρο της σύγχρονης ΠΓΔΜ. Αυτή η ονομασία προτάθηκε μάλλον περισσότερο από το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της  ΠΓΔΜ ανήκε στη ρωμαϊκή και έπειτα πρωτοβυζαντινή επαρχία της Μοισίας. Στην ουσία είναι ένας ...

Η έκδοση και η χρήση του Α΄ δανείου της Ελληνικής επανάστασης (1823-1824)!

Αλλ' έλθωμεν νυν εις τα καθ' έκαστα. Πλείονα των δύο ετών είχον παρέλθη αφ' ης στιγμής, υψωθείσης εν Αγία Λαύρα της σημαίας της ελευθερίας, διεξήγετο υφ' ημών κατά γην και κατά θάλασσαν πεισματώδης και ως επί το πολύ νικηφόρος αγών. Επί μακρόν ο αγών ούτος ετρέφετο δια των γλίσχρων δημοσίων προσόδων (15), της λαφυραγωγίας και γενναίων ιδιωτικών συνεισφορών ( 16). Ήτο δ' όμως προφανές ότι τοιούτον σύστημα δεν ηδύνατο να επικρατήση επί πολύ, διότι αι δημόσιαι πρόσοδοι ήσαν εις άκρον περιωρισμέναι, οι λαφυραγωγούμενοι Τούρκοι ταχέως εξέλιπον (17) και οι ημέτεροι εξηντλούντο οσημέραι. Προς τούτοις το ιδιόρρυθμον εκείνο δημοσιονομικόν σύστημα, εάν οπωσδήποτε επήρκει εις ολιγοδάπανα τοπικά στρατεύματα και εις βραχείας και αυτοσχεδίους εκστρατείας, δεν ήτο δυνατόν ν' ανταποκριθή εις τας ανάγκας κραταιού στόλου (18) ή εις προμεμελετημένην και οπωσούν μακράν στρατιωτικήν επιχείρησιν. Η ανάγκη δανείου εξωτερικού εγίνετο συνεπώς καθ' ημέραν επιτακτικωτέρα, συνάμα δε η εξεύρεσις αυτού καθίστατο πιθανή ως εκ της ευτυχούς τροπής ην είχε λάβη ο αγών. Ήρξαντο λοιπόν να γίνωνται αμφοτέρωθεν δοκιμαί, αποστελλομένων Ελλήνων προς εξεύρεσιν ευρωπαίων δανειστών και κατερχομένων εις Ελλάδα αυτεπαγγέλτων μεσιτών. Ούτως ο Άρειος Πάγος της Χέρσου Ελλάδος εψήφισε τη 23 Νοεμβρίου 1821 την σύναψιν δανείου 150,000 φλωρινίων, αποσβεστέου εντός πέντε ετών, ανέθηκε δε την διαπραγμάτευση αυτού εις τον Βαρώνον Θεοχάρην, τον Χ. Δροσινόν και τον Κεφαλάν Ολύμπιον, πέμψας τον τελευταίον τούτων εις Ευρώπην (19).

Ούτως επίσης ο Μεταξάς και ο Jourdain ήρξαντο διαπραγματευόμενοι δάνειον τεσσάρων εκατομμυρίων φράγκων μετά των ιπποτών της Ρόδου. Αι παράδοξοι περί του δανείου τούτου διαπραγματεύσεις, περί ων εύρηνται εκτενείς πληροφορίαι εν τω γνωστώ έργω του Jourdain: Mémoires historiques et militaires sur les événements de la Grèce depuis 1822, jus qu' au combat de Navarin (τόμ. α', σελ. 187 - 250 και 269 - 300) συνήφθησαν ως εξής:
Ο Jourdain είχε σταλή υπό του Μεταξά εξ' Αγκώνης εις Παρισίους δια να διαπραγματευθή δάνειον. Εκεί εγνωρίσθη μετά του Raoul, δικηγόρου του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ, όπερ από της απωλείας της Μελίτης προσεπάθει παντί σθένει ν' ανακτήση χώρας τινάς, ίνα ανασυσταθή ως πολιτεία. Οι ιππόται εδείχθησαν πρόθυμοι να δανείσωσι 4 εκατομμύρια, απαιτήσαντες ως αντάλλαγμα την κυριαρχίαν την άλλοτε εν τη κατοχή του τάγματος νήσων Ρόδου, Σκαρπάθου και Αστυπαλαίας, μέχρι δε της κυριεύσεως και παραχωρήσεως αυτών την προσωρινήν κατοχήν της Σύρου καί τινων των επί της μεσημβρινοδυτικής πλευράς της Πελοποννήσου ερημονήσων.


Ανδρέας Μεταξάς
Aλλ' επειδή το τάγμα ούτε δύναμιν στρατιωτικήν είχεν ούτε δάνεια εύρισκεν, συνήνεσεν ο Jourdain όχι μόνον να συναφθή το δάνειον των 4 εκατομμυρίων εν...

Επίσκυρος, το ποδόσφαιρο στην αρχαία Ελλάδα!

Επίσκυρος:" ό, παιδιά τις, διά σφαίρας", " ό, μέ τά πολλών, σφαιρισμός " (Ησυχ.) {Από το Ομηρικό Λεξικό των LIDDEL & SCOTT}. Δηλαδή " αυτός που παίζει με τη σφαίρα (μπάλλα) " ή " αυτός που παίζει με πολλούς τη σφαίρα (μπάλλα)". Στην αγγλική μετάφραση του ίδιου Λεξικού λέει: Επίσκυρος = Ballgame, football or rugby.

(Επιτύμβια στήλη 4ος αιών π.Χ. ,
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών)

Αν ανατρέξουμε στα Ομηρικά έπη θα βρούμε τις πρώτες πληροφορίες για παιχνίδι με μπάλλα στη λεκάνη της Μεσογείου. Μια παρόμοια αναφορά γίνεται και στον "Θεαίτητο" του Πλάτωνα
Μεγάλη επιτυχία στην αρχαία Ελλάδα γνώρισε το παιχνίδι « Επίσκυρος » που είχε πάρει το όνομά του από τη γραμμή με σκύρα (σπασμένα κομμάτια πέτρας, πετραδάκια) που χώριζε το γήπεδο.Με λίγα λόγια είχαμε και κεντρική διαχωριστική γραμμή, των δύο μεγάλων περιοχών του γηπέδου.

Μπάλα που βρέθηκε μετά από ανασκαφές στην Σαμοθράκη.

(Σωκράτης) Λέγεται τοίνυν, ἔφη, ὦ ἑταῖρε, πρῶτον μὲν εἶναι τοιαύτη ἡ γῆ αὐτὴ ἰδεῖν, εἴ τις ἄνωθεν θεῷτο, ὥσπερ αἱ δωδεκάσκυτοι σφαῖραι, ποικίλη, χρώμασιν διειλημμένη, ὧν καὶ τὰ ἐνθάδε εἶναι χρώματα ὥσπερ δείγματα, οἷς δὴ οἱ γραφῆς καταχρῶνται.

(μτφ): “Λέγεται λοιπόν, ω συνομιλητή, πως η γη, εάν την δει κανείς από ψηλά είναι σαν τις σφαίρες (μπάλες) που αποτελούνται από δώδεκα κομμάτια διαφορετικού δέρματος. Είναι δηλαδή πολύχρωμη σφαίρα και τα μέρη της ξεχωρίζουν από τα χρώματα που έχει το καθένα
Πλάτων «Φαίδων» ή περί ψυχής [110b]

Αρα η μπάλα ήταν φτιαγμένη από 12 χρώματα, 12 κομμάτια δέρματος συμβολίζοντας τους 12 Έλληνες Θεούς.

Μπάλα που βρέθηκε μετά από ανασκαφές στην Σαμοθράκη.
«Φύγετε νεαροί, αυτό το παιχνίδι με την μπάλα φουσκωμένη από αέρα έχει γίνει για μεσήλικες και παιδιά» - Αρριανός ΧΙV 47

"Έριχνε ψηλά την σφαίρα και την γη που έθρεψε πολλούς άρχισε να κτυπά με προικισμένα πόδια και να κάνη στροφές γρήγορες και εναλλασσόμενες, ενώ οι άλλοι νέοι τον ζητωκραύγαζαν και στον ουρανό υψώνονταν δυνατές φωνές." - Οδύσσεια Θ 370 - 375

Παίζοντας "επίσκυρον"

Πληροφορούμεθα λοιπόν από τον αρχαιολόγο Ε. Μπεξή στο περιοδικό ΙΧΩΡ ότι: Υπήρχε ένα άθλημα με το όνομα "Επίσκυρος".

Το γήπεδο που διεξήγετο ο αγώνας ήταν χωρισμένο σε δύο μέρη με γραμμές από χαλίκια και η μπάλα ήταν κατασκευασμένη από δερμάτινα κομμάτια ραμμένα μεταξύ τους με εντόσθια ζώων, ενώ στις άκρες του γηπέδου ήταν χαραγμένη μία γραμμή που συμβόλιζε τα δύο τέρματα.

Η μπάλα ήταν φουσκωμένη με αέρια και εξωτερικά ήταν ζωγραφισμένη με ζωντανά χρώματα και γεωμετρικά σχήματα. Σκοπός ήταν και για τις δύο ομάδες όπως και σήμερα να περάσουν την μπάλα από την απέναντι εστία, το τέρμα.


Εντύπωση προξενεί επίσης η ιατρική(!) παρατήρηση του αθλήματος. Ο μεγάλος γιατρός της ύστερης αρχαιότητος Γαληνός μας δίνει μία καταπληκτική περιγραφή στο έργο του "Περί ασκήσεων με μικρή μπάλα" του παιχνιδιού.


"Όταν οι παίκτες παρατάσσονται σε αντίθετες σειρές και αγωνίζονται, για να εμποδίσουν τον αντίπαλο να κρατήσει την μπάλα στο κέντρο, τότε είναι βίαια άσκηση με κρατήματα στους ώμους και λαβές πάλης. Έτσι το κεφάλι και ο λαιμός ασκούνται με τις κινήσεις, τα κρατήματα των ώμων και τα πλευρά και το στήθος και το στομάχι ασκούνται από τα κρατήματα και τις λαβές πάλης με τα χέρια. Σε αυτό το παιχνίδι οι γλουτοί και τα πόδια τεντώνονται βίαια, γιατί αποτελούν την βάση των κινήσεων. Ο συνδυασμός με το τρέξιμο μπροστά και πίσω και τα πηδήματα στα πλάγια, κάθε άλλο παρά μικρή άσκηση είναι όχι μόνο για τα πόδια αλλά και για όλο το σώμα που είναι σε κίνηση."

Εάν δεν αρκούν τα λόγια έχουμε και "κατευθείαν αναμετάδοση" από το αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών αθλητή - ποδοσφαιριστή, ο οποίος προσπαθεί με άψογη τεχνική να κοντρολάρει την μπάλα πάνω στο δεξί του πόδι. Είναι σαφές ότι ο παίκτης δεν πρέπει να πιάσει την μπάλα με τα χέρια του γι αυτό τα κρατάει πίσω από την πλάτη του. (Αρχική φώτο).

Μας διασώζονται ακόμη και ονόματα διάσημων «ποδοσφαιριστών» της αρχαιότητος ,όπως του Αριστόνικου του Καρυστίου, του Δημοτέλη του Χίου, του Χαιρεφάνη και του Κτησιβίου του Χαλκιδέως.

 ellinikoarxeio