ΤΡΥΠΗΤΗ(ΎΠΑΝΑ, ΙΣΟΒΑ 'Η ΜΠΙΤΖΙΜΠΑΡΔΙ ): " Ίσταται κατά τον βορράν, στηριζόμενο επί φυσικού μπαλκονίου, εξόχως μεγαλοπρεπής και η περικλείουσα αιώνια βλάστηση αποτελεί τον μανδύα του. Αυτός λάμπει και απαστράπει εις όλα τα παιχνίδια των χρωμάτων εις καθημερινό θέαμα και ακτινοβολεί ως φαιοπράσινη φλόγα υπό τας πρωϊνάς αχτίδας του ηλίου".

''Πρός άρκτον δ' 'ομορα ήν τω Πύλω δύο πολίδια Τριφυλιακά 'Υπανα και Τυπανέαι και ποταμοί δε δύο εγγύς ρέουσι, ο τε Δαλίων (Διάγων) και ο Αχέρων εκβάλοντες εις τον Αλφειόν"
(Στράβων Η΄3,15)

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΡΧΑΙΑ ΗΛΕΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΡΧΑΙΑ ΗΛΕΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2023

Μορέας ή Μοριάς (...και όχι Μωριάς) από που προήλθε το όνομα.

 

Χάρτης του Μοριά το 1608.

Η Πελοπόννησος από τα αρχαία χρόνια αποτελεί πάντα, ίσως, το σημαντικότερο κομμάτι της χερσονήσου του Αίμου και ειδικότερα του Ελλαδικού χώρου. Εμφανίζεται στον χάρτη της ιστορίας με την ονομασία Πελασγία (εκ των αυτοχθόνων Πελασγών), μετέπειτα Απία και συνεχίζει και επικρατεί η ονομασία Πελοπόννησος (΄΄νήσος του Πέλοπος΄΄, αν και παράδοξο για την εποχή εκείνη να συμπεριλαμβάνεται η λέξη νήσος) που την συνοδεύει ως και σήμερα. Υπάρχει όμως ένα μεσοδιάστημα 6, περίπου, αιώνων που ένα άλλο όνομα χαρακτηρίζει την «νήσο του Πέλοπος» και αφήνει ένα στίγμα με βαθιές ρίζες ακόμη και στις μέρες μας και αυτό δεν είναι άλλο από το όνομα «Μοριάς».

Συγκεκριμένα κατά την μεσοβυζαντινή ή μεσαιωνική περίοδο, 12ος αιώνας, ως και την επίσημη ίδρυση του Ελληνικού κράτους το όνομα Μωρέας ή Μορέας ή Μοριάς (σημ. με συνίζηση*) είναι αυτό που χαρακτηρίζει τον ανυπέρβλητο τόπο του ελλαδικού χώρου και στιγματίζει την μνήμη των κατοίκων του. Σε ελληνικό  έγγραφό του 1111 που ανακάλυψε στο Βρετανικό μουσείο ο Κωνσταντίνος Σάθας, αναφέρεται για πρώτη φορά αυτό το όνομα, Μοραίας. "Μνήσθητι Κύριε του δούλου σου Ανδρέου μοναχού του εκ της καθολικής εκκλησίας Ωλένης του Μοραίου".

Αρχικά το όνομα αυτό το έφερε μόνο η περιοχή της Ηλεία και κατόπιν επικράτησε σε όλη την Πελοπόννησο (14ος-15ος αι.). Από αυτό συμπεραίνουμε πως αναιρείται η άποψη πως το όνομα είναι συνυφασμένο με την Φραγκοκρατία αφού ήδη προϋπήρχε.

Η ετυμολογία του ονόματος έχει ερευνηθεί από πολλούς ιστορικούς

Τετάρτη 15 Ιουλίου 2015

ΑΝΑΠΟΛΗΣΗ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΑ ΙΕΡΑ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ!

Στων αγώνων το χάρμα, σε γυμνάσια ή παλαίστρες,
τη ζωή τους περνούν,
νιότη, άντρες και γέροι και σφυγμένες από δέστρες
κάθε ορμή κυβερνούν!

Την παράβολη τόλμη που την τρέφει το φως μας,
την αφήνουν να βγή,
να φανή και να λάμψη και να γίνη γιατρός μας,
με της τέχνης κραυγή.

Ώ Ισθμίας, Νελούνας, των Δελφών, Ολυμπίας
παλαιστήρια ιερά,
ώ της Άλτης το Στάδιο, της παράνομης βίας
καθαρτήρια αυστηρά!

Χώροι νόμου και τάξης, πρώτες νίκες του Φοίβου,
στην απόκοτη βιά,
ξεφυγή, ψευδαισθήσεις, μέσ' στις δόξες του στίβου,
λυτρωμό απ' τα κλουβιά!

Χωνευτήρια, που δένουν των φυλών τις διαιρέσεις,
νοσταλγίας θεσμοί,
για μιαν ένωση πλέρια, π' άχ, ζητάν να μετρήσης,
τότ' Ελλάδα! οι ασπασμοί.

Καλιπάτερας οίστροι, χορηγοί ολυμπιονίκες,
των Πινδάρων ωδές,
Ηροδότου μεθύσια, τι ναοί, τι προσθήκες!
τι γλυπτά, τι σπουδές!

Θεού τοπίο στις χάρες, σ' Αλφειού και Κλαδέου
την αβρή συντυχιά,
-μαγεμένη Ολυμπία! του υψηλού και σπουδαίου,
πούχες μπλέξει τροχιά.

Κι ώσπου, ακέριο, ο Φειδίας και το Δία σου καθίζει,
στερεωμένο μπροστά,
σα Μωυσής, λές, και τούτος, το θεό, που χαρίζει
μα και μ' όψη, πιστά!
Γ.Κ.ΣΤΑΜΠΟΛΗΣ

Τρίτη 1 Απριλίου 2014

Ο ΕΝ ΦΙΓΑΛΙΑΙΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ!


΄΄ Έν δε τω αυτώ χωρίον εστί καλούμενον Βάσσαι και ο ναός του Απόλλωνος του Επικουρείου, λίθου και αυτός όροφος. Ναών δε όσοι Πελοποννησίοις εστί, μετά γε τον εν Τεγέα, προτιμώτο ούτος αν του λίθου τε ες κάλλος και της αρμονίας ένεκα. Το δε όνομα εγένετο τω Απόλλωνι επικουρησάντι επί νόσω λοιμώδη. Και Ικτίνος ο αρχιτέκτων του εν Φιγαλία ναού, γενόμενος τη ηλικία κατά Περικλέα και Αθηναίοις τον Παρθενώνα κατασκευάσας''.

Παυσανίου Αρκαδικά.

Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2014

ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ!

Ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός



Αναπαράσταση του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία, το
οποίο ξεκίνησε ο Ηλείος Λιβών το 572 π.Χ. και τελείωσε γύρω στο 450 π.Χ.
 Απεικονίζει τον μύθο της αρματοδρομίας μεταξύ του Πέλοπος και Οινόμαου, με τον
 Δία να στέκεται ανάμεσα των δύο παρατάξεων. Το σχέδιο φιλοτέχνησε ο Παιώνιος.

Το δυτικό αέτωμα του ναού του Διός



Αναπαράσταση του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία.
 Απεικονίζει την μάχη μεταξύ των Κενταύρων και Λαπήθων. Οι Κένταυροι ήταν
 καλεσμένοι στον γάμο του ήρωα των Λαπήθων Πειρίθους, και μετά την μέθη
 προσπάθησαν να απαγάγουν την νύφη Δειαδάμια και τις άλλες γυναίκες. Στο μέσο
 στέκεται ο Απόλλωνας, ενώ ο Πειρίθους και ο Θησέας μάχονται τους Κένταυρους.
Το σχέδιο φιλοτέχνησε ο Αλκαμένης της Αθήνας.


Αναπαράσταση του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Διός στην Ολυμπία.

Το άγαλμα κατασκευάσθηκε από τον Φειδία γύρω στο 432 π.Χ. και είχε ύψος περίπου 12 μέτρα (επτά φορές το ύψος του κανονικού ανθρώπου).
Ο Δίας καθόταν επάνω σε θρόνο, ο οποίος ήταν κατασκευασμένος από χαλκό, χρυσό, ελεφαντοστούν και διάφορες πολύτιμες πέτρες. Ο θρόνος ήταν διακοσμημένος από τους μαθητές του, Πάναινο και Κολώτη, με μυθολογικές παραστάσεις. Το γυμνό σώμα του Διός ήταν φτιαγμένο από ελεφαντοστούν και η ρόμπα του ήταν καλυμμένη από χρυσά φύλλα, διακοσμημένα με κρίνους και ζωδιακές σκηνές. Τα σανδάλια του ήταν χρυσά. Το κεφάλι ήταν στεφανωμένο με ασημένιο στεφάνι ελιάς και τα μαλλιά του και η γενειάδα του ήταν από χρυσό. Στο δεξί του χέρι κρατούσε την Νίκη, φτιαγμένη από χρυσό και ελεφαντοστούν και στο αριστερό του κρατούσε σκήπτρο, φτιαγμένο από όλα τα γνωστά μέταλλα εκείνων των χρόνων, με αετό στην κορυφή, Το πρόσωπο ήταν επιβλητικό, και όταν ο ανιψιός του (ή αδελφός του) Πάναινος ρώτησε τον Φειδία από που το εμπνεύσθηκε, αυτός απήντησε με τους στίχους της Ιλιάδος του Ομήρου, που περιγράφουν το μέτωπο και τα μαλλιά του Δία.
Ο Παυσανίας γράφει, ότι όταν τελείωσε το έργο, ο Φειδίας ρώτησε τον Δία αν ήταν ευχαριστημένος και ο θεός απάντησε με ένα κεραυνό που διαπέρασε τον ναό, χωρίς να καταστρέψει τίποτα. Στο σημείο που χτύπησε ο κεραυνός, τοποθετήθηκε μια χάλκινη υδρία. Ήταν ντροπή να πεθάνει κανείς χωρίς να επισκεφθεί την Ολυμπία για να δει το άγαλμα. Ο Δίων Χρυσόστομος, σε ομιλία του μπροστά στον Ναό το 97 μ.Χ., είπε: "Αν ένας άνθρωπος, με βαριά καρδιά από τις στεναχώριες και λύπες της ζωής, βρεθεί μπροστά στο άγαλμα, τα ξεχνάει όλα". 
Το άγαλμα βρισκόταν στην Ολυμπία μέχρι το 393 μ.Χ.  Αργότερα μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου καταστράφηκε στην μεγάλη φωτιά του Λαυσείου, το 476 μ.Χ.



Ο Ερμής του Πραξιτέλη. 
Το άγαλμα χρονολογείται από το 343 π.Χ. και είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο της Πάρου.
Είναι το μόνο αυθεντικό έργο του Πραξιτέλη που έχει διασωθεί. Βρέθηκε στην Ολυμπία, απείραχτο στο βάθρο του, αρκετά μέτρα κάτω από την γη  και έχει ύψος 2.10 μ.  Ήταν αφιερωμένο από τους Ηλείους και Αρκάδες στο ιερό Άλτις, για να εορτάσουν την συνθήκη ειρήνης. Αργότερα είχε τοποθετηθεί στον ναό της Ήρας, όπου και ευρέθηκε το 1877.
Το έργο, "το διαμάντι της Ολυμπίας", παριστάνει τον Ερμή, τον αγγελιοφόρο των Θεών, με τον μικρό Διόνυσο να προσπαθεί να πάρει κάτι από το χέρι του.
Η ιστορία έχει ως εξής: η Σεμέλη, μητέρα του Διόνυσου, πέθανε από τον τρόμο της, όταν ο Δίας της παρουσιάστηκε με τους κεραυνούς και όλη του την λάμψη, μπροστά της. Ήταν όμως έγκυος και ο Δίας παίρνοντας το βρέφος, το έστειλε στις νύμφες της Κρήτης, με τον Ερμή. Όταν το μωρό άρχισε να κλαίει, ο Ερμής για να το καθησυχάσει, του έδειξε κάποιο γυαλιστερό αντικείμενο. Ermes of Praxiteles

Αυτήν την σκηνή απεικονίζει το έργο, το οποίο παρουσιάζει τον Ερμή νωθρό, αλλά αρρενωπό, να ακουμπάει στον κορμό ενός δένδρου. Στα χείλια του, τα οποία αφήνουν μία ελαφρά σκιά, διακρίνεται η αρχή ενός χαμόγελου. Η λεπτότητα του στόματος έρχεται σε αντίθεση με την δυνατή του μύτη. Τα μαλλιά του Ερμή είναι άτακτα και κάνουν να φαίνεται το δέρμα του πιο απαλό και πιο λείο. Η απαράμιλλη τέχνη του Πραξιτέλη, στο να αφαιρεί την σκληράδα από το μάρμαρο, κάνοντας το, το ίδιο με την όψη της σάρκας, οφείλεται στην μεγάλη δεξιοτεχνία του, στην χρήση φωτός και σκιάς. Ο Πραξιτέλης για να δώσει ζωντάνια στο άγαλμα, σκοπίμως δεν κρατάει τις αναλογίες. Εάν κανείς το παρατηρήσει από τ' αριστερά, φαίνεται λυπημένο, από τα δεξιά φαίνεται γελαστό, όταν δε το κοιτάξεις από μπροστά, ήρεμο.  





Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013

Ηλείας Μυθολογία!


Η Ηλειακή Μυθολογία θα μπορούσε να χωριστεί σε δύο άξονες.Ο ένας αφορά μύθους γύρω από την "γένεση" των Ηλέιων και της Ήλιδος.Οι μύθοι σχετίζονται με μετακινήσεισς φύλων τόσο μέσα στον Ελληνικό χώρο, όσο και έξω απ'αυτόν. Η Ηλεία συνδέεται με μετακινήσεις-καθόδους τόσο από την Θεσσαλία,Βοιωτία,Αιτωλία όσο και από την Μικρά Ασία.
Ο πρώτος Βασιλιάς της Ηλείας Αέθλιος, γιος του Δία και της Πρωτογένειας, πιστεύεται ότι ήρθε από την Θεσσαλία και εγκαταστάθηκε στην περιοχή.Επίσης , προς επιβεβαίωση της σχέσης των δύο περιοχών, συναντούμε κοινά τοπωνυμικά (Πηνειός, Ενιπέας, Λάπιθος, Όσσα, Όλυμπος) αλλά και επιβίωση κοινών παραλαγών στην μυθολογία με σημαντικότερη τους Κενταύρους οι οποίοι, όπως όλοι ξέρουμε, κατοικούσαν στο Πήλιο αλλά και στον Ηλειακό Ερύμανθο και Φολόη. Τον Αέθλιο διαδέχθηκε ο Ενδυμίωνας, και στην συνέχεια ο Επειός, ο οποίος έδωσε το ονομά του και στους κατοίκους της Ήλιδας.
Στα Ομηρικά έπη  (Ιλιάδα και Οδύσσεια) συναντούμε τους "Επειούς" με συμμετοχή σαράντα πλοίων, στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας, δοιικούμενα από τέσσερις ηγεμόνες πόλεων της Ηλείας.

 " Οι δ΄άρα Βουπράσιον τε και Ήλιδα δίαν έναιον,
όσσον έφ΄Υρμίνη και Μύρσινος εσχατόωσα
Πέτρη τ Ωλενίη και Αλήσιον εντός εέργει,
των αυ τέσσαρες αρχοί έσαν, δέκα δ΄ανδρί εκάστω
νήες έποντο θοαί, πολέες δ΄έμβαινον Επειοί.
Των μεν άρ΄Αμφίμαχος και Θάλπιος ηγησάσθην
υίες ο μεν Κτεάτου, ο δ΄άρ΄Ευρύτου, Ακτορίωνε
των δ΄Αμαρυγκείδης ήρχε κρατερός Διώρης
των δε τετάρων ήρχε Πολύξεινος θεοειδής,
υιός Αγασθενέος Αυγηίάδαο άνακτος."
                                       Ομήρου Ιλιάδα, Β, 615-624.
Η νότια του Αλφειού χώρα αποτελούσε την χώρα του βασιλείου της Πύλου

"οι δε Πύλον τα ενέμοντο και Αρήνην Ερατεινήν
Και Θρύον Αλφειοίο πόρον και εύκτιτον Αιπύ"\

και ξεσπούσαν συχνά διαμάχες μεταξύ των Επειών και των Ηλείων για τον έλεγχο της πολύ εύφορης παραποτάμιας περιοχής.Μετά τον Επειό βασίλευσε την χώρα ο αδερφός του Αιτωλός, ο οποίος
κατόπιν εξορίστηκε στην "περί τον Αχελώον χώρα" που πήρε το όνομα Αιτωλία. Απόγονός του υπήρξε ο Όξυλος, ο οποίος επέστρεψε στα "πάτρια εδάφη'', εισβάλλοντας με τους Αιτωλείς στην Ηλεία και θεωρείται ο οικιστής της Ήλιδας.
Οι σχέσεις της Ηλείας με την Μικρά Ασία επικεντρώνεται στον Πέλοπα ο οποίος προερχόταν από την Λυδία, ενώ και ο Ενδυμίωνας είχε καταφύγει στην Μ.Ασία.Όσον αφορά την σχέση με την Βοιωτία επικεντρώνεται στην εγκατάσταση των Μινυών στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου, αλλά και η λατρεία του Θηβαίου Ηρακλή στην Ολυμπία.Επίσης και η γυναίκα του, βασιλιά της Πύλου (Νηλειδών),Νηλέα προέρχοταν από τους Μίνυες.
  Ο δεύτερος άξονας συνδέεται με το Ιερό της Ολυμπίας με την διπλή ιδιότητα ως Μαντείου αλλά και ως χώρου τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων μέσα από τους οποίους οι Ήλειοι εξασφάλισαν την ακεραιότητα της πατρίδας τους από τις επιβουλές των εχθρών,αύξησαν το κύρος τους πανελλαδικά και απέκτησαν άκοπη ευημερία και ειρήνη.

Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 2013

Η ΚΑΤΑΣTΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΑΠΟ ΤΣΟΥΝΑΜΙ!

Υπάρχει μια αντίληψη ότι η αρχαία Ολυμπία και η ευρύτερη περιοχή καταστράφηκαν κατά την αρχαιότητα από σεισμούς σε συνδυασμό με πλημμύρες από τους ποταμούς Αλφειό και Κλαδέο. Αυτή η αντίληψη καταρρίπτεται από τον καθηγητή Andreas Vött του ινστιτούτου Γεωγραφίας του πανεπιστημίου του  Mainz. ο οποίος υποστηρίζει ότι η αρχαία Ολυμπία καταπλακώθηκε από ένα
τεράστιο παλιρροιακό κύμα (τσουνάμι) το οποίο ήταν τόσο δυνατό που μπήκε αρκετά μέσα στην ενδοχώρα και κατέστρεψε τα πάντα.
Την άποψη αυτή την βασίζει σε μελέτες που έκανε, αυτός και η ομάδα του, στα παλιρροιακά κύματα που έλαβαν χώρα κατά μήκος των ακτών της ανατολικής Μεσογείου κατά την διάρκεια των τελευταίων 11.000 ετών.Σύμφωνα με τα πορίσματά του, τα γεωμορφολογικά και ιζηματολογικά ευρήματα στην περιοχή της Ολυμπίας οδηγούν στην καταστροφή της από ένα τέτοιο κύμα.
Ο χώρος της αρχαίας Ολυμπίας ανακαλύφθηκε μόλις 250, περίπου, χρόνια πριν κάτω από ένα τεράστιο στρώμα άμμου και άλλων υλικών που σε ορισμένα σημεία το ύψος ανέρχονταν έως και τα 8 μέτρα.Η σύνθεση και το πάχος των ιζημάτων που βρέθηκαν στην Ολυμπία δεν συνάδουν με αυτά της ευρύτερης περιοχής, ούτε με αυτά των ποταμών.Μέχρι σήμερα υπήρχε η υπόθεση ότι καταστράφηκε από σεισμό το 551 μ.χ. και ότι αργότερα καταπλακώθηκε από τον ποταμό Κλαδέο, πράγμα που είναι αδιανόητο αφού πως είναι δυνατόν αυτός ο μικρός ποταμός να καλύψει τέτοια επιφάνεια με 10-12 μέτρα βάθος κάτω από το επίπεδο ροής του.
Δουλεύοντας σε συνεργασία με την Εφορία Κλασικών Αρχαιοτήτων, το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, και συνεργάτες του από τα πανεπιστήμια του Άαχεν , Darmstadt , Φράιμπουργκ ,Αμβούργου και της Κολωνίας, ο Vôtt και η ομάδα του εξέτασαν την τοποθεσία χρησιμοποιώντας γεωμορφολογικούς και γεωαρχαιολογικούς μεθόδους και τεχνικές .Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η Αρχαία Ολυμπία είχε επανειλημμένα πληγεί από καταστροφικές πλημμύρες κατά τη διάρκεια της ιστορίας της, με αποτέλεσμα η περιοχή να θαφτεί κάτω από μια τεράστια μάζα του ιζήματος . Η παρουσία των μαλακίων και τα γαστερόποδων οστράκων και τα ερείπια των άφθονων μικροοργανισμών , όπως foraminifera αποτελούν σαφείς ενδείξεις μιας θαλάσσιας προέλευσης των ιζημάτων .
Τα ιζήματα προφανώς μεταφέρθηκαν εσωτερικά με μεγάλη ταχύτητα και με υψηλή ενέργεια , φτάνοντας στην Ολυμπία αν και η περιοχή βρίσκεται περίπου 33 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας . Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι τα νερά του κύματος ξεχείλισαν το στενό φάσμα των λόφων μεταξύ Ολυμπίας και της θάλασσας .
"Σε παλαιότερες εποχές , η Ολυμπία δεν ήταν 22 χιλιόμετρα μακριά από τη θάλασσα, όπως είναι σήμερα . Τότε , η ακτογραμμή βρισκόταν οκτώ ή ίσως ακόμη περισσότερα χιλιόμετρα στο εσωτερικό της χώρας", εξηγεί ο Vôtt . Στο σενάριο, ότι το τσουνάμι ήρθε από τη θάλασσα και έσπευσε στο στενή κοιλάδα του ποταμού Αλφειού , στην οποία  ρέει ο ποταμός Κλαδέος , αναγκάζοντας να περάσουν πάνω από τους λοφίσκους πίσω από το οποίους βρίσκεται η Ολυμπία .Έτσι πλημμύρισε ο τόπος λατρείας .
Ο Vôtt υποθέτει ότι η πλημμύρα μειώθηκε με αργούς ρυθμούς , διότι η εκροή του Κλαδέου μέσω της κοιλάδας του Αλφειού  είχε αποκλειστεί από τα εισερχόμενα νερά του τσουνάμι και τις αντίστοιχες καταθέσεις . Η ανάλυση των διαφόρων στρωμάτων των ιζημάτων στην περιοχή της Ολυμπίας υποδηλώνει ότι αυτό το σενάριο έγινε πραγματικότητα σε αρκετές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7000 χρόνων . Ήταν κατά τη διάρκεια ενός από τα πιο πρόσφατα από αυτά τα γεγονότα τον 6ο αιώνα μ.Χ. ότι η Ολυμπία τελικά καταστράφηκε και θάφτηκε .

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΠΙΤΖΙΜΠΑΡΔΑΙΟΣ

Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2013

Αρχαίο στάδιο Ολυμπίας!


Το στάδιο της Ολυμπίας είναι ο χώρος όπου τελούνταν οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες αλλά και τα Ηραία, αγώνες γυναικών προς τιμήν της Ήρας. Βρίσκεται ανατολικά της Άλτεως, ακριβώς έξω από τη βορειοανατολική γωνία του ιερού περιβόλου, αλλά η θέση του δεν ήταν η ίδια στους πρώτους αιώνες τέλεσης των αγώνων. Πριν από τον 6ο αι. π.Χ. το αγώνισμα του σταδίου δρόμου γινόταν σε έναν επίπεδο χώρο,χωρίς κανονικά πρανή, κατά μήκος του ανδήρου των θησαυρών, στα ανατολικά του μεγάλου βωμού του Δία. Κατά την αρχαϊκή εποχή, γύρω στα μέσα του 6ου αι. π.Χ., έγινε η πρώτη διαμόρφωση του σταδίου (στάδιο Ι), που ήταν μία απλή εξομάλυνση του εδάφους στα νότια του Κρονίου λόφου, μέσα στον ιερό χώρο της Άλτεως. Η δυτική στενή πλευρά του σταδίου, η άφεση, ήταν ανοικτή προς το μεγάλο βωμό του Δία, προς τιμήν του οποίου γίνονταν οι αγώνες. Λίγο αργότερα, στα τέλη του 6ου αι. π.Χ., δημιουργήθηκε το στάδιο ΙΙ.Ο στίβος
μεταφέρθηκε ανατολικότερα και επεκτάθηκε και μετά το πέρας του ανδήρου των θησαυρών.Κατά μήκος της νότιας πλευράς διαμορφώθηκε τεχνητό πρανές για τους θεατές, ύψους περίπου 3 μ., ενώ στη βόρεια πλευρά χρησιμοποιήθηκε το φυσικό πρανές στις υπώρειες του Κρονίου λόφου.
Στις αρχές του 5ου αι. π.Χ., όταν οικοδομήθηκε ο μεγάλος ναός του Δία, το στάδιο έλαβε την τελική του μορφή, αυτή που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης (στάδιο ΙΙΙ). Οι αγώνες είχαν πια αποκτήσει μεγάλη αίγλη,οι θεατές ήταν χιλιάδες και οι αθλητές που συμμετείχαν στα αγωνίσματα περισσότεροι από πριν. Οι λόγοι αυτοί ήταν αρκετοί για να αποκτήσει η Ολυμπία ένα μεγαλύτερο στάδιο, το οποίο μετατοπίσθηκε 82μ. ανατολικότερα και 7μ. προς τα βόρεια. Ο προσανατολισμός του παρέμεινε ο ίδιος και δημιουργήθηκαν τεχνητά πρανή για τους θεατές σε όλες τις πλευρές του.
Στα μέσα περίπου του 4ου αι. π.Χ., με την κατασκευή της στοάς της Ηχούς, το στάδιο απομονώθηκε οριστικά από την ιερά Άλτι, γεγονός που απηχεί το πνεύμα της εποχής, καθώς οι αγώνες είχαν χάσει πλέον τον καθαρά θρησκευτικό τους χαρακτήρα και αποτελούσαν γεγονός περισσότερο αθλητικό και κοσμικό.
Ο στίβος του σταδίου έχει μήκος 212,54 μ. και πλάτος 30 περίπου μ.Η απόσταση ανάμεσα στις δύο λίθινες βαλβίδες, που σηματοδοτούσαν τις αφέσεις, είναι 192,27 μ., δηλαδή ένα ολυμπιακό στάδιο ή 600 ολυμπιακά πόδια (1 πους=32,04 εκ.).Στο νότιο πρανές του σταδίου υπάρχει η εξέδρα των Ελλανοδικών και απέναντι, στο βόρειο πρανές, ο βωμός της Δήμητρας Χαμύνης, όπου καθόταν η ιέρεια της θεάς, η μοναδική γυναίκα που επιτρεπόταν να παρακολουθήσει τους αγώνες. Υπολογίζεται ότι το στάδιο χωρούσε περίπου 45.000 θεατές, ωστόσο δεν απέκτησε ποτέ λίθινα καθίσματα και οι θεατές κάθονταν κατά γης.Ελάχιστα λίθινα καθίσματα υπήρχαν μόνο για τους επισήμους, ενώ στα ρωμαϊκά χρόνια πιθανόν κατασκευάσθηκαν ξύλινα έδρανα στα πρανή(στάδιο IV-V) και έγιναν εργασίες συντήρησης.Γύρω από το στίβο υπήρχε λίθινος αγωγός, με μικρές λεκάνες ανά διαστήματα, όπου συγκεντρώνονται νερά από τα πρανή. Στα τέλη του 3ου αι. π.Χ. κατασκευάσθηκε η μνημειακή είσοδος του σταδίου, η λεγόμενη Κρυπτή, μία λίθινη καμαροσκεπής στοά μήκους 32 μ.από την οποία έμπαιναν στο στάδιο οι αθλητές. Στα ρωμαϊκά χρόνια,στο δυτικό της άκρο προστέθηκε ένα μνημειακό πρόπυλο. Από την ανασκαφή του χώρου προέρχεται πλήθος ευρημάτων, κυρίως χάλκινων, τα οποία βρέθηκαν μέσα στα φρέατα, που είχαν ανοιχθεί στα πρανή ήδη από την αρχαϊκή εποχή,για να εξασφαλίσουν νερό στους θεατές. Όταν αχρηστεύθηκαν τα φρέατα αυτά, χρησιμοποιήθηκαν ως αποθέτες.
Το στάδιο ερευνήθηκε για πρώτη φορά στις παλαιές γερμανικές ανασκαφές από τον ERNST CURTIOUS (1875-6), οπότε αποκαλύφθηκαν τα ακριβή όρια του στίβου, ενώ η πλήρης αποκάλυψη του μνημείου έγινε από τις νεότερες γερμανικές ανασκαφές, την περίοδο 1952-1966.
Στις 18/08/2004, το αρχαίο στάδιο της Ολυμπίας ξαναγνώρισε την παλαιά του αίγλη, μετά από 1611
χρόνια αφού φιλοξένησε το αγώνισμα της σφαιροβολίας ανδρών και γυναικών στο πλαίσιο των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

Κυριακή 25 Αυγούστου 2013

Δωρικός Ναός της Αθηνάς στην Σκιλλουντία!

Άποψη των ερειπίων του ναού

Στα ιστορικά χρόνια στην περιοχή γύρω από τον ναό υπήρχε μεγάλη πόλη, πιθανόν η αρχαία Μάκιστος.Ο ναός κτισμένος από ντόπιο πωρόλιθο (κογχυλιάτη) στην κορυφή τειχισμένου λοφίσκου, έχει κατεύθυνση Α- Δ.Είναι Δωρικός (διαστάσεων: μήκος 35,10μ. και πλάτος 15,85μ.),περίπτερος με 6*13 κίονες, αποτελούμενος από πρόδρομο, σηκό με δύο κατά μήκος εσωτερικές κιονοστοιχίες και οπισθόδομα.Το συνολικό ύψος του ναού υπολογίζεται σε 9,20μ.Το δάπεδο του πτερού του ναού ήταν στρωμένο με χοντρές λίθινες πλάκες ενώ όλα τα μέλη της ανωδρομής έφεραν λευκό επίχρισμα.
 Ο ναός εδράζεται με κρηπίδα με 3  βαθμίδες πάνω σε φυσικό βράχο που έχει ισοπεδωθεί για τον σκοπό αυτό.Τα αετώματα της στέγης ήταν διακοσμημένα με γλυπτές παραστάσεις ,από μάρμαρο, Γιγαντομαχίας (ανατολικό αέτωμα) και Αμαζονομαχίας (δυτικό αέτωμα) και ήταν έργα πελοποννησιακών εργαστηρίων ενώ στις γωνίες τους υπήρχαν μαρμάρινα ακρωτήρια.Η κεράμωση ήταν Κορινθιακού τύπου επίσης με μάρμαρο.
 Ο ναός κτίσθηκε στο τέλος του 5ου αι.π.χ. ενώ ο γλυπτός διάκοσμος προστέθηκε αργότερα.

Αφιερωμένο στην οικογένεια του Ανδρέα Χαυλή για την υπομονή τους να με ξεναγήσουν στο λόφο του ναού!

Παρασκευή 14 Ιουνίου 2013

ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΑΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ!


"Ες δέ τον αγώνα τον Ολυμπιακόν, λέγουσιν Ηλείων οί τα αρχαιότερα μνημονεύοντες, Κρόνον την έν ουρανώ σχείν βασιλείαν πρώτον, και εν Ολυμπία ποιηθήναι Κρόνω ναόν υπό των τότε ανθρώπων, οι ωνομάζοντο χρυσούν γένος, Διος δε τεχθέντος επιτρέψαι Ρέαν του παιδός την φρουράν τοις Ιδαίοις Δακτύλοις, καλουμένοις δε τοις αυτοίς τούτοις και Κουρήσιν αφικέσθαι δε αυτούς έξ Ίδης της Κρητικής, Ηρακλέα, και Παιωναίον, και Επιμήδην, Ιασόν τε και Ίδαν τον δε Ηρακλέα παίζοντα (είναι γαρ δή αυτόν πρεσβύτατον ηλικία) συμβάλειν τους αδερφούς ές άμιλλαν δρόμου, και τον νικήσαντα έξ αυτών, κλάδω στεφανώσαι κοτίνου, παρείναι δε αυτοίς πολύ δή τι ούτω των κοτίνων, ως  τα χλωρά έτι των φύλλων υπεστρώσθαι σφάς καθεύοντας, κομισθήναι δέ έκ της Υπερβορέων γής τον κότινόν φασιν υπό του Ηρακλέους ές Έλληνας είναι δε ανθρώπους οί υπέρ τον άνεμον οικούσι τον Βορέαν, πρώτος  μεν έν ύμνω τω ές Αχαϊαν εποίησεν Ωλήν ο Λύκιος, αφικέσθαι την Αχαϊαν ές Δήλον εκ των Υπερβορέων τούτων. έπειτα ωδήν  Μελάνωπος Κυμαίος ές Ώπιν και Εκαέργην ήσεν, ώς εκ των Υπερβορέων και αύται πρότερον [ ές την Αχαϊαν] αφίκοντο και ές Δήλον".
Παυσανία Ηλιακά  V 7,7-9.
Στον Ιδαίο Ηρακλή οφείλεται η οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, ο οποίος έβαλε τα μικρότερα αδέρφια του να αγωνιστούν και βράβευσε τον νικητή με ένα στεφάνι από ελιά και ονόμασε τους αγώνες Ολύμπια.Επίσης αποφάσισε την τέλεσή τους κάθε πέντε χρόνια καθώς αυτός  και τ' αδέρφια του ήταν πέντε.

Πέμπτη 13 Ιουνίου 2013

ΗΛΕΙΑ : ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ!


Η Ηλεία ή Ήλις εξετείνετο κατά την δυτικήν παραλίαν της Πελοποννήσου, και ωρίζετο κατ' άρκτον υπό της Αχαϊας,  αρχαιότερον δια του ακρωτηρίου Αράξου, μετά ταύτα δε δια του ποταμού Λαρίσσου, κατά μεσημβρίαν υπό της Μεσσηνίας δια του ποταμού Νέδας,΄ος κατά την κάθοδον των Ηρακλειδών εγένετο το κατά την θάλασσαν μεταξύ των δύο μεθόριον, κατ' ανατολάς υπό της Αρκαδίας κατά την Φολόην, τους Αζάνας και τους Παρασσίους, και κατά δυσμάς υπό του Ιονίου πελάγους, ο παράπλους πάσης της Ηλείας, κατά τον Στράβωνα, ελογίζετο 1200 σταδίων = 30 μιλίων γεωγραφικών, κατά δε τον  Πευτιγκέρειον πίνακα, περίπου 20 μιλ.γεωγρ. και , κατά τον Σκύλακα, επίσης 800 σταδ.= 20 μιλίων γεωγραφικών,το πλάτος, όπερ ήν άνισον υποτίθεται ως έγγιστα μεταξύ 3-4 μιλ.γεωγρ. το δε εμβαδόν 60.
Ο τόπος ούτος, κατά τους αρχαιότατους καιρούς, ήν  διηρημένος εις πολλάς δυναστείας, ύστερον διηρέθει εις δύο μόνας, τη των Επειών και την υπό τον Νέστορα τον Νηλέως, και ημεν κατά των Επειών ωνομάζετο Κοίλη Ήλις, ως ούσα τω όντι κατά το πλείστον τοιαύτη, η δε επικράτεια του Νηλέως και του Νέστορος περιλάμβανε την Πισσάτιδα, ης μέρος ήν η Ολυμπία, την Τριφυλίαν και την εν αυτήν περιεχομένη  χώρα των Καυκώνων μέχρι των ορίων της Μεσσηνίας, μετά ταύτα ωνομάσθει άπας ο τόπος Ηλεία.

ΙΑΚΩΒΟΥ ΡΑΓΚΑΒΗ "ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ".

Πέμπτη 4 Απριλίου 2013

Το Άγαλμα του Ολυμπίου Διός!



H Ολυμπία ήτο ονομαστή ουχί μόνο δια τους εν αυτή τελούμενους αγώνας, αλλά και δια    τας μεγαλοπρεπείς οικοδομάς αυτήςκαι τα αγάλματα, εν οις διέπρεπε το κολοσσιαίον του Διος άγαλμα, όπερ ο Φειδείας κατεσκεύασεν εκ χρυσού και ελέφαντος, παρίστατο δε ο Ζεύς καθήμενος επί θρόνου χρυσελεφάντινου και κρατών εν μεν τη δεξιά άγαλμα της Νίκης, εκ χρυσού και τούτου και ελέφαντος κατασκευασμένου,τη δε αριστερά σκήπρον διηνθισμένον δία πάντων των μετάλλων,περί δε το άγαλμα ήσαν πολλά αγάλματα και εικόνες δι' ων παρίσταντο τα ανδραγαθήματα του Θησέως και οι του Ηρακλέους άθλοι και πολλά άλλα, ήτο δε τοιάυτη η πολυτέλεια του Ναού τούτου ,ώστε οι εισερχόμενοι εις αυτόν κατελαμβάνοντο υπό ενθέου τινός και μυστηριώδους εκπλήξεως.
Έν τω μεγάλω περιβόλω των ιερών τούτων οικοδομών ήσαν ιδρυμένοι πολλοί βωμοί, επί των οποίων προσεφέροντο πλουσιώταται θυσίαι, ο δε τω Δίι αφιερωμένος βωμός ήτο μέγας, έχων περίμετρον κατά την πρώτην κρηπίδαποδών 125,ύψος δε 22.Εγίνοντο δε θυσίαι εις τον Δία και άνευ της  πανηγύρεως υπό ιδιωτών, και ανά πάσα ημέραν υπό των Ηλείων.
Την πανήγυριν των Ολυμπιακών αγώνων έπαυσε δια βασιλικού διατάγματος Θεοδόσιος ο Ά, κατά το έτος 434 μ.Χ. ότε μετήνεγκε και το του Διός άγαλμα είς Κωσταντινούπολιν,ένθα κατεστράφη υπό πυρκαιάς.

 ΣΤΕΦΑΝΙΑΣ ΣΚΥΛΙΤΖΗ "ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ"



Η κατασκευή του έργου διήρκεσε δύο Ολυμπιακές περιόδους, δηλαδή οκτώ χρόνια. Η τεχνική του Φειδία βασιζόταν ουσιαστικά σε ξύλο. Το σώμα των αγαλμάτων του ήταν ξύλινο και το εμποτιζόταν από ένα ειδικό υγρό για να μην αποξηρανθεί. Το ξύλο ήταν ντυμένο με στρώματα χρυσού και πλάκες ελεφαντοστού. Τα μάτια ήταν από πολύτιμους λίθους. Ο μανδύας από χρυσό. Το δάφνινο στεφάνι στο κεφάλι του ήταν από πράσινο σμάλτο. Ο καθήμενος Δίας ξεχώριζε μέσα στον ναό επάνω σε τρία σκαλιά και σύμφωνα με εκτιμήσεις έφτανε τα 12 μέτρα σε ύψος. «Ήταν σαν να ύψωνε ο Δίας το ανάστημα του» γράφει σε μια αναφορά του ο Έλληνας γεωγράφος Στράβωνας τον 1ο αιώνα π.χ.. Το άγαλμα ήταν περιτριγυρισμένο από τριανταέξι ψηλές κολώνες από γρανίτη. Στο αέτωμα βρίσκονταν τεράστιες περίτεχνες αναπαραστάσεις με εικοσιένα αγάλματα, ανάμεσά τους αυτά του Οινόμαχου και του Πέλοπα. Η σκεπή πάνω από το άγαλμα ήταν ανοικτή για να μπαίνει άπλετο φως. Επισκέπτες όπως ο Αιμίλιος Παύλος, νικητής επί των Μακεδόνων, έμεινε έκπληκτος από την μεγαλοπρέπεια του αγάλματος και από την τελειότητά του.

Τρίτη 12 Μαρτίου 2013

Αρχαίων Ηλείων γραφή.

Οι γνώσεις μας περί της Ηλειακής διαλέκτου είναι λίγα, γιατί ούτε την Ηλείων φιλοσόφων Φαίδωνα και Πύρρωνα αλλά ούτε του σοφιστή Ιππία συγγράμματα διεσώθησαν γραμμένα στα Ηλειακά,Ευτυχώς όμως η συνθήκη μεταξύ Ηλείων και Ηραίων, η οποία βρέθηκε γραμμένη σε πλάκα στην Αρχαία Ολυμπία το 1813 από Γερμανούς αρχαιολόγους,αλλά  και πολλές άλλες πλάκες της Μακεδονικής αλλά και Ρωμαϊκής εποχής που ανακαλύφθηκαν μας δίνουν πολύ σημαντικά στοιχεία περί της Ηλειακής γραφής και των ιδιωμάτων αυτής.

ΠΗΓΗ: ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ '' Περί της των Ηλείων διαλέκτου''

Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2010

Ο ΑΥΤΟΜΑΤΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΦΕΤΗΡΙΑΣ ΤΩΝ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Στο έκτο βιβλίο του έργου «Ελλάδος περιήγησις», «Ηλιακά Β΄», ο Παυσανίας ασχολείται ιδιαίτερα με την περιγραφή της Ολυμπίας και των Ολυμπιακών Αγώνων, που διεξάγονταν σ' αυτήν. Στο κεφάλαιο 20 περιγράφει το Ολυμπιακό στάδιο και τον ιππόδρομο, για τον οποίο αναφέρει: «Περνώντας το στάδιο, όπου κάθονται οι ελλανοδίκες, υπάρχει ο χώρος του ιπποδρόμου και η αφετηρία των αλόγων. Η αφετηρία αυτή έχει το σχήμα της πλώρης ενός πλοίου με το έμβολο στραμμένο προς το διάδρομο... Στην άκρη τον εμβόλου βρίσκεται ένα δελφίνι φτιαγμένο από χαλκό και προσαρμοσμένο πάνω σε ξύλινο δοκάρι...
Σε κάθε Ολυμπιάδα κατασκευάζεται από άψητους πλίνθους ένας βωμός, επιχρισμένος εξωτερικά με κονίαμα, τοποθετημένος περίπου στη μέση της πλώρης. Πάνω στο βωμό βρίσκεται χάλκινος αετός, με απλωμένα σε όλο τους το μήκος τα φτερά του. Ο Αφέτης, ο υπεύθυνος για την εκκίνηση των άλογων, βάζει σε κίνηση το μηχάνημα (μηχάνημα είναι και αρχαίος όρος), που βρίσκεται μέσα στο βωμό. Και είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να κάνει τον αετό να αναπηδά και να πετάγεται τόσο ψηλά, που να γίνεται ορατός από τους θεατές, ενώ (ταυτόχρονα) το δελφίνι πέφτει στο έδαφος». (Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, 6, 20, 10).Ο Παυσανίας αναφέρει ρητά πως: «Ο Κλεοίτας, γιος του Αριστοκλέους, ήταν ο πρώτος που σκέφτηκε, εφεύρε και κατασκεύασε τους μηχανισμούς της αφετηρίας τον Ολυμπιακού ιπποδρόμου». Αναφέρει μάλιστα και έναν δεύτερο μηχανικό, τον Αριστείδη, που βελτίωσε το ίδιο μηχάνημα με δικές του καινοτομίες (6, 20, 14).