ΤΡΥΠΗΤΗ(ΎΠΑΝΑ, ΙΣΟΒΑ 'Η ΜΠΙΤΖΙΜΠΑΡΔΙ ): " Ίσταται κατά τον βορράν, στηριζόμενο επί φυσικού μπαλκονίου, εξόχως μεγαλοπρεπής και η περικλείουσα αιώνια βλάστηση αποτελεί τον μανδύα του. Αυτός λάμπει και απαστράπει εις όλα τα παιχνίδια των χρωμάτων εις καθημερινό θέαμα και ακτινοβολεί ως φαιοπράσινη φλόγα υπό τας πρωϊνάς αχτίδας του ηλίου".

''Πρός άρκτον δ' 'ομορα ήν τω Πύλω δύο πολίδια Τριφυλιακά 'Υπανα και Τυπανέαι και ποταμοί δε δύο εγγύς ρέουσι, ο τε Δαλίων (Διάγων) και ο Αχέρων εκβάλοντες εις τον Αλφειόν"
(Στράβων Η΄3,15)

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ

ΤΡΥΠΗΤΗ :ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟΥ

Τρίτη 28 Αυγούστου 2018

Ο Αγιοβασιλιάτης. (Μέρος Α')

Το παρακάτω διήγημα είναι του γνωστού λογοτέχνη  και ιστοριοδίφη, της περιοχής μας, Αγησίλαου Τσέλαλη. Το συγκεκριμένο διήγημα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Καθημερινή" το 1938, μετά από διαγωνισμό που είχε προκηρύξει. Για την ιστορία, είχε πάρει το πρώτο βραβείο και ο συγκεκριμένος διαγωνισμός υπήρξε πανελλήνιος, πράγμα που το καθιστά την επιτυχία του  ακόμα πιο σημαντική.
  Î£Ï‡ÎµÏ„ική εικόνα

- "Περικλίνα, μωρήηηη!!! Άααχ άτιμοι γειτόνοι, με φάγατε.
Μωρ' Περικλίνααααα..."
- "Τι ορίζεις κυρ-Γιάννη;
- Τι ορίζω μωρή;! Τι ορίζω, μου λες;
- Τι ορίζεις καλέ; Τι θές;  Ξανά απολόγήθη η Περικλίνα από το παρεθύρι. Μα πριν προφτάση να καταλάβη, ένα μπάμ, ένα δυνατό φρούούού, κάκάκά, ετάραξε την ηρεμία της γειτονιάς.
- Να, για να σου δείξω εγώ τι ορίζω.
 -Γιατί μου ξεραίνεις τα παιδιά μου ρε αθεόφοβε;!. Εφώναξε η Περικλίνα, που είδε πια το κακό. Γιατί τα σκοτώνεις, ρε, τα πουλιά; Τι σου φάγανε ρε ανάποδε γείτονα πια;!
- Σας το είπα, μωρή, μαζώχτε τα ζωντανά σας. Δεν υποφερνώστε πια. Τη μια το γουρούνι,την άλλη τα μαρτίνια, τώρα τα πουλιά!!! Μ' αφανίσατε πια. Δεν έμεινε φράχτη, δεν έμεινε κλαρί, δεν έμεινε λάχανο. Και τους μιλάς, τους αφιλότιμους και σου λέει τι ορίζω!!! Να τι ορίζω.
Και θυμωτά, άγρια, άρπαξε τον σκοτωμένο κόκκορη από τη φτερούγα, τον πέταξεστην αυλή κι' άρχισε μ' ακράτητη οργή να διορθώνη τον χαλασμένο φράχτη και να λέη, να λέη και ν΄αν΄βει με τα λόγια του.
Ηπερικλίνα εκατέβη στην αυλή, επήρε τον κόκκορη και φουρκισμένη, αμίλητη, μπήκε στο σπίτι.
Ένας σπάρτινος φράχτης εχώριζε την αυλή του Περικλή από τον κήπο και το σπίτι του Γιάννη. Κι αυτός ο φράχτης ήταν η αιτία να χωρίζωνται χρόνια τώρα οι δυο φαμεληες μ' έχθρα. Για το παραμικρό σγάρλισμα, που έκαναν οι κότες στον κήπο, άρχιζαν τα λογομιλήματα, οι φιλονικείες, η γκρίνια, τα δικαστήρια. Και η έχθρα δυνάμωνε, διαρκούσε και φυτευώτανε στα παιδιά, που ενώ μικρά παίζανε μαζύ, χοροπηδούσανε και γελούσανε αγκαλιασμένα, τώρα, που μεγαλώνουν, φυλάει το ένα τ' άλλο να βρη αφορμή να ανοίξουν φιλονικείες.
Τώρα, με το σκότωμα του κόκκορη θ' άνοιγε η μεγάλη φασαρία. Ο γιάννης το εκαρτέραγε. Κι' ένοιωθε πως ο φόβος να φτάσουν σε μεγαλείτερα. Επέτυχε βλέπεις το σμπάρο τον αγιοβασιλιάτη, που τον έθρεφαν για την πρωτοχρονιά. Τώρα που θα γυρίση από το χωράφι ο Περικλής, θα ιδή το κακό, θα τον πιάση άγριος θυμός, το φιλοτιμό του, και θα βγη να ζητήση το λόγο.
- Γι' ας έρθη ο μασκαράς! Ρε, θα του ειπή διαλογίζεται ο Γιάννης, έχεις και μούτρα και μιλάς κι' όλας; Θέλεις και τα ρέστα; Και άν ειπή λόγο, κι' αρχίση το βρισίδι και κάμη την παλληκαριά να φθάση σε μεγαλείτερα, τότε θα γένη το αγίνωτο. Και επερίμενε μ' αγωνία ο Γιάννης τον ερχομό του, με τα νεύρα ταραγμένα και το μυαλό θολωμένο. Ήταν και στο αίμα του πια η φιλονεικεία και σαν να ένοιωθε πως τον έτρεφε το σαράκι αυτό που του τάραζε τα νεύρα και την ψυχή και του έκανε την ζωή μαύρη κι' αγλύκιατη, ζητούσε τον καυγά, το δικαστήριο, φιρί φιρί. Του είχε καθήση αρρώστεια αγιάτρευτη. Κι' όλο το δίκηο τον έπνιγε, κι' όλο το φιλότιμο τον άναβε. Κι' έβρισκε το γειτονά του να φαγωθή. Κι' ο Περικλής χόρευε του μίσους το χορό με το γειτονά του.
Πέφτοντας ο ήλιος γύρισε ο Περικλής από τη δουλειά, εξεφόρτωσε τα ζα, τους έβαλε φάγνα, ανέβη στην αυλή κι' είδε τις πλάκες ματωμένες στο μέρος που επετάχθη ο κόκκορης.
- Κοτόπλο έσφαξες γυναίκα; Η φτώχεια θέλει καλοπέραση, ε;
- Κοτόπλο, αμή! Εφτούνος ο αχαίρευτος μας ξέρανε. Έρριξε με το ντουφέκι και μας σκότωσε τον αγιοβασιλιάτη μας!. Είπε με πίκρα και θυμό η Περικλίνα.
Άναψ' αυτός. - Δεν έχει φιλότιμο ο λωβός. Τι του χάλασε; Τα καπητούρια; Τόσες φορές έδωσα τόπο στην οργή. Μα όχι κι' έτσι!! Να ρήξη επίτηδες του αγιοβασιλιάτη, τον σημαδεμένο κόκκορη για τη χρονιάρα μέρα. Στον αγιοβασιλιάτη του σπιτιού!!! Δεν τρώγεται πια... Απέ φταίει κανείς να ξεστυλιαρώση τον κασμά και στον πιάση τον αφιλότιμο και στον κάμη, που να μην τον πιάνη βασιλικός γιατρός στα χέρια του. Φταίει; Φταίει ο φονηάς;
Τα κορίτσια του τον κοιτούσαν μαρμασμένα.
- Καλά, έμπα τωρα μέσα χριστιανέ μου, κι' ότι έγινε έγινε. Δεν πάει να χαθή. Και πια, τι έκαμε, τι απόλαψε. Η κακία θα του μείνη. Αυτή θα του φάη το κεφάλι. Έλα τήρα τη δουλειά σου τώρα. Του είπε η Περικλίνα, έτσι, σα φοβισμένη, για να προλάβη τα μεγαλείτερα.
- Ο θεός να σε φυλάη από τον κακό γείτονα, καλά το λέει κι' ο λόγος. Κι' εκούνησε το κεφάλι ο Περικλής, δυνατά, για να διώξη την κακή σκέψη, το θυμό. - Να 'ρχήσω πάλε τα δικαστήρια με φέρνει. Φασαρίες, χασομέριες,γκρίνια, έξοδα. Άει στην οργή!! Να βγαίνης στην αυλή σου, στην πόρτα σου, και να χεις την γκρίνια, τη βρισιά, το ντουφεκίδι με το γείτονα σου!; Με το γείτονα σου, μωρέ; Με ποιον να ειπής καλημέρα;!! Με τον εβραίο στη Γερουσαλήμ; Ας πάει να χαθή πια. Ούλο φιλονεικεία, ούλο γκρι-νταφ, ούλο δικαστήριο... Κοίταξε τα απιδιά του. Τα είδε για μια στιγμή πεινασμένα, πικραμένα, έρμα. Και οι χωροφυλάκοι, κλητήρες, δικαστές, δικηγόροι, φυλακή. Και κοντά τους ο κακός γείτονας, να βρίζη, να σκοτώνη. Κοίταξε και τον σκοτωμένο αγιοβασιλιάτη, που τον ετοίμαζε τώρα να τον μαδήση στην αυλή η Περικλίνα. Και, σα φώτιση, η γαλήνια, γελαστή, γλυκειά μορφή του Άγιο Βασίλη, που φέρνει τη χαρά και τα καλούδια, την αγάπη και την καλωσύνη, έλαμψε το νου του, γέμισε την ψυχή του. Και γαλήνεψε.

ΤΕΛΟΣ Α' ΜΕΡΟΥΣ.

Σάββατο 11 Αυγούστου 2018

Ναός Επικούρειου Απόλλωνος. Ο Ναός που περιστρέφεται, ο Ναός που δονείται!

 

Το Ιερό του Απόλλωνα στην Ηλεία, αλλά και ο Δελφικός Ναός κρύβουν σύμφωνα με τους ερευνητές, κάποια αναπάντεχα μυστικά. Οι αρχαίοι Ελληνικοί Ναοί δεν ήταν τυχαία αρχιτεκτονήματα. Σίγουρα, δεν κατασκευάστηκαν μόνο για να στεγάσουν τη αρχαία λατρεία, αλλά και για να αποτυπώσουν την αρμονία του Σύμπαντος.
Μέσα τους είναι εγγεγραμμένη η βαθιά γνώση που συνδέει τη Γη με τον Ουράνιο θόλο, τον άνθρωπο με το ʼπειρο. Ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες Ηλείας κρατά επίσης, κάποια αναπάντεχα μυστικά βαθιά κρυμμένα. Κυριολεκτικά βαθιά στα θεμέλια του. Αυτά που οι κλασικά σκεπτόμενοι επιστήμονες χαρακτήρισαν «σαθρά»δίχως να καταλάβουν το «μυστικό» που κρύβεται εκεί.
Οι πρώτες περίεργες ενδείξεις προέκυψαν από σχετική έρευνα του αρχαιολόγου Cooper, ο οποίος το 1972 έκανε κάποιες τομές στα θεμέλια του Ναού. Αυτό που ανακάλυψε είναι πως ολόκληρο το οικοδόμημα στηρίζεται πάνω σε μία ασυνήθιστη υπόγεια βάση. Στην ανατολική πλευρά του Ναού υπάρχει σε βάθος δύο μέτρων, ένα στρώμα προσεκτικά λαξευμένου βράχου, με κλίση προς το Νότο.
Πρόκειται για ένα κεκλιμένο επίπεδο, δηλαδή. Στη νότια πλευρά όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εκεί ο Ναός «κάθεται» πάνω σε φερτά υλικά, σε αναρρίμματα και συγκεκριμένα σε ένα στρώμα από κιτρινωπό πηλώδες χώμα και βότσαλα θαλάσσης. Το αποτέλεσμα; Ολόκληρος ο Ναός «γλιστράει και περιστρέφεται αργά γύρω από έναν κατακόρυφο άξονα στην Νοτιοανατολική γωνία του. Για να διευκολυνθεί αυτή η περιστροφή και να αποσβένονται οι κραδασμοί, ολόκληρη η βάση του Ναού είναι κατασκευασμένη από αλλεπάλληλα στρώματα πλακών που συνδέονται μεταξύ τους με μεταλλικούς συνδετήρες γύρω από τους οποίους έχει χυθεί μόλυβδος, όπως έγραψε το περιοδικό Τηλέραμα.


Παρόμοιες συνδέσεις έχουν παρατηρηθεί και στο δάπεδο του Ναού της Προναίας Αθηνάς στους Δελφούς, στο μυστηριώδες κτίσμα που είναι γνωστό με το όνομα«θόλος». Γιατί όμως,να έχει...

"Τέρμα τα δίφραγκα", πως βγήκε η έκφραση!

Αποτέλεσμα εικόνας για εισπράκτορας παλιός λεωφορείου


Κατά το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα, τα μέσα που κυριάρχησαν στην μετακίνηση του κόσμου, στα αστικά κέντρα συνήθως, ήταν τα λεωφορεία, κατά κύριο λόγο, καθώς τα τρόλεϊ και τα τραμ. Σε αυτά την είσπραξη του αντιτίμου της διαδρομής αναλάμβανε ο εισπράκτορας που κάθονταν σε ένα κάθισμα περιστρεφόμενο και μπροστά του είχε έναν μικρό γκισέ γεμάτο ψιλά μια και κυριαρχούσε η δραχμή και οι υποδιαιρέσεις της. Οι διαδρομές ήταν κλιμακωτές και καθορίζονταν από το μήκος της διαδρομής. Την περίοδο που επικράτησε η έκφραση, περίπου το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960, η ελάχιστη διαδρομή ήταν 50 λεπτά και αύξανε όσο αύξανε και η διαδρομή με την τιμή να φθάνει στις 2 δραχμές (δίφραγκο) έως το τέρμα της διαδρομής. Ο εισπράκτορας αναφωνούσε σε κάθε στάση και το τέλος του αντίστοιχου ποσού. Για παράδειγμα έλεγε, τέρμα η δραχμή, τέρμα τα μια και είκοσι και ου τω κάθ' εξής ως το τέλος της διαδρομής που αναφωνούσε "τέρμα τα δίφραγκα" και εννοούσε το τέλος της διαδρομής ή αλλιώς πως δεν πάει άλλο παραπέρα. Τότε γυρνούσε με το περιστρεφόμενο κάθισμα προς την αντίθετη κατεύθυνση που έδειχνε στους επιβαίνοντες πως πρέπει να κατέβουν.
Έτσι έμεινε η έκφραση "τέρμα τα δίφραγκα" ως και τις μέρες μας που υποδηλώνει αγανάκτηση, πως "δεν πάει άλλο". Η έκφραση έμεινε στην καθομιλουμένη από τους ίδιους τους εισπράκτορες οι οποίοι την χρησιμοποιούσαν και στην καθημερινή τους ζωή.
Σημείωση: Τα παραπάνω μου τα διηγήθηκε προ ολίγων ετών εισπράκτορας της εποχής.

Σάββατο 4 Αυγούστου 2018

Τι είναι το "κερατιάτικο" και πως βγήκε η έκφραση!


Οι παράνομες ερωτικές σχέσεις κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας τιμωρούνταν σκληρά. Αν ο άνδρας και οι γυναίκα ήταν ανύπαντροι τους καταδίκαζαν σε 90 ραβδισμούς. Τον άντρα τον χτυπούσαν στις πατούσες και τη γυναίκα στα οπίσθια. Αν ο ένας ήταν παντρεμένος, καταδικαζόταν σε θάνατο με λιθοβολισμό. Αν ήταν και οι δύο παντρεμένοι τους λιθοβολούσαν και πάλι, αφού όμως πρώτα έβαζαν στη βράκα της γυναίκας μία γάτα. Αν μια ανύπαντρη μουσουλμάνα είχε δεσμό με χριστιανό, τη λιθοβολούσαν μέχρι θανάτου. Η μοιχεία ήταν θανάσιμο αμάρτημα στην Τουρκοκρατία. Αν η μοιχαλίδα ήταν Τουρκάλα, την έκλειναν σε ένα σακί και την έριχναν στη θάλασσα. Αν ο άντρας της ήθελε να τη συγχωρήσει και να την κρατήσει, όφειλε να τη φορτωθεί στην πλάτη του και να δεχτεί 150 ξυλιές στα οπίσθια. Στη συνέχεια έπρεπε να πληρώσει στον Σούμπαση (αστυνόμο) ένα άσπρο, το λεγόμενο «κερατιάτικο». Από τη στιγμή αυτή καθένας είχε το δικαίωμα να τον αποκαλεί κερατά. Όταν οι αστυνομικοί έβλεπαν ένα κορίτσι να μιλά με κάποιον άντρα, έστελναν μαμή και την εξέταζε. Αν διαπιστωνόταν ότι είχε χάσει την αγνότητά της, την πουλούσαν ως  σκλάβα για 20-25 γρόσια, ανάλογα με την εμφάνισή της. Αν ήταν από πλούσια οικογένεια όμως, οι γονείς της πλήρωναν στον αστυνόμο κάποιο σημαντικό ποσό κι έκλειναν το ζήτημα. Η διαπόμπευση μιας μοιχαλίδας στην Αθήνα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν ολόκληρη ιεροτελεστία. Την έβαζαν μαζί με τον μοιχό πάνω σε ένα γαϊδούρι, με το κεφάλι προς την ουρά, την οποία και κρατούσαν ως χαλινάρι. Πάνω στο κεφάλι και στον τράχηλό τους τοποθετούσαν εντόσθια ζώων. Τους περιέφεραν στους δρόμους της πόλης και ο κόσμος τους γιουχάιζε. Η πομπή κατέληγε στην εκκλησία της Παναγίας Χρυσοκαστριώτισσας, πάνω στον λόφο του διονυσιακού θεάτρου, όπου τους ξεπέζευαν και τους άφηναν για 24 ώρες εκτεθειμένους στον χλευασμό και τα πειράγματα των συμπολιτών τους.
ΠΗΓΗ:  http://www.mixanitouxronou.gr